ผลิตภาพการทำงานของผู้สูงอายุในภาคบริการของบริษัทเอกชนไทย

บทคัดย่อ

การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ 2 ประการ คือ เพื่อศึกษาผลิตภาพการทำงานของผู้สูงอายุในภาคบริการ และวิเคราะห์ผลิตภาพจำแนกตามลักษณะส่วนบุคคลของผู้สูงอายุที่ทำงานในภาคบริการของบริษัทเอกชนไทย ซึ่งใช้วิธีการศึกษาเชิงปริมาณและใช้แบบสอบถามเป็นเครื่องมือ โดยเก็บข้อมูลผู้สูงอายุและหัวหน้างานในหน่วยงานเอกชนที่เป็นตัวอย่างทั้งหมด 7 แห่ง ซึ่งส่วนใหญ่เป็นบริษัทที่มีลักษณะธุรกิจอยู่ในภาคบริการ ได้แก่ ธุรกิจประเภทขายปลีก โทรคมนาคม บริการด้านสุขภาพ และการผลิต ได้จำนวนผู้สูงอายุที่เป็นตัวอย่างที่สามารถนำข้อมูลมาจับคู่กับหัวหน้างานได้ทั้งหมด 204 คน ในการวัดผลิตภาพการทำงานนี้ใช้การประเมินความพึงพอใจของหัวหน้างานที่มีต่อการทำงานของผู้สูงอายุ (Supervisor Rating) ซึ่งประเมินผลผลิตจาก 2 ปัจจัย ได้แก่ ประสิทธิภาพการทำงานและทัศนคติการทำงาน โดยผลการศึกษาพบว่า หัวหน้างานประเมินว่ามีความพึงพอใจต่อประสิทธิภาพการทำงานและทัศนคติของผู้สูงอายุสูงกว่าวัยทำงานอื่นที่ทำงานในตำแหน่งงานเดียวกันเล็กน้อย และเมื่อแยกวิเคราะห์ด้านประสิทธิภาพกับทัศนคติออกจากกัน พบว่าในเชิงประสิทธิภาพการทำงาน ร้อยละ 56.9 ของผู้สูงอายุมีประสิทธิภาพการทำงานมากกว่าหรือเทียบเท่าแรงงานทั่วไป ในขณะที่เมื่อพิจารณาด้านทัศนคติการทำงานแล้ว ผู้สูงอายุจะมีทัศนคติที่ดีต่อการทำงานมากกว่าแรงงานทั่วไปสูงกว่าอย่างชัดเจน (ร้อยละ 68.1) แสดงให้เห็นว่า ข้อได้เปรียบของผู้สูงอายุในการทำงานในมุมมองของหัวหน้างานที่ประเมินนั้น คือ การมีทัศนคติที่ดี หรือให้ความสำคัญกับงานที่ทำเป็นสำคัญ นอกจากนี้ยังได้นำเอาปัจจัยเรื่องเพศ อายุ ระดับการศึกษา รูปแบบการทำงาน และทักษะที่สำคัญ ของผู้สูงอายุมาวิเคราะห์ร่วมด้วย ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญของบริษัทในการตัดสินใจจ้างผู้สูงอายุเข้าทำงาน โดยทักษะที่ดีที่สุดของผู้สูงอายุเมื่อเทียบกับวัยแรงงานอื่น คือทักษะที่เน้นการบริหารจัดการในระดับสูง หรือเน้นกระบวนการคิด เช่น ตำแหน่งผู้จัดการ ผู้บริหาร และทักษะที่เน้นการสื่อสาร และการประสานงาน เช่น ตำแหน่งเจ้าหน้าที่ประสานงาน พนักงานบริการลูกค้า ในขณะที่ทักษะด้านการเรียนรู้และการแก้ไขปัญหาเฉพาะหน้าเป็นทักษะที่ผู้สูงอายุอาจให้ผลิตภาพที่ไม่ได้โดดเด่นมากนัก เนื่องมาจากต้องอาศัยการตัดสินใจที่รวดเร็วและสอดคล้องกับพฤติกรรมของกลุ่มผู้ใช้บริการ ซึ่งเป็นข้อเสียเปรียบของผู้สูงอายุและนำไปสู่การสร้างผลผลิตของการทำงานที่ลดลง