ระบบบริหารเพื่อส่งเสริมสุขภาพอนามัยในโรงเรียนระดับประถมศึกษา สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน จังหวัดตาก

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาระบบบริหารเพื่อส่งเสริมสุขภาพอนามัยโรงเรียนประถมศึกษา สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน จังหวัดตาก โดยมีวัตถุประสงค์เฉพาะ ดังนี้ 1) เพื่อศึกษาสภาพและแนวทาง การส่งเสริมสุขภาพอนามัยในโรงเรียนระดับประถมศึกษา สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน จังหวัดตาก 2) เพื่อสร้างระบบบริหารเพื่อส่งเสริมสุขภาพอนามัยในโรงเรียนระดับประถมศึกษา สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน จังหวัดตาก 3) เพื่อประเมินระบบบริหารเพื่อส่งเสริมสุขภาพอนามัยในโรงเรียนระดับประถมศึกษา สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน จังหวัดตาก วิธีดำเนินการวิจัยเป็นการวิจัยแบบผสมผสานทั้งเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพ (Mixed Methodology) มี 3 ขั้นตอน คือ 1) การศึกษาสภาพและแนวทางการการส่งเสริมสุขภาพอนามัยในโรงเรียนระดับประถมศึกษา สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน จังหวัดตาก โดยการสัมภาษณ์ผู้บริหารสถานศึกษา ครูและผู้มีส่วนเกี่ยวข้องในสถานศึกษาที่เป็นกรณีศึกษา 9 แห่ง 2) การสร้างระบบบริหารเพื่อส่งเสริมสุขภาพอนามัยในโรงเรียนระดับประถมศึกษา สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน จังหวัดตาก ใช้การสัมมนาอิงผู้เชี่ยวชาญ (Connoiseurship) ในการ ตรวจสอบความเหมาะสมของรูปแบบซึ่งผู้วิจัยร่างขึ้นจากข้อมูลที่ได้จากขั้นตอนที่ 1 3) การประเมินระบบบริหาร เพื่อส่งเสริมสุขภาพอนามัยในโรงเรียนระดับประถมศึกษา สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน จังหวัดตาก โดยใช้เทคนิคการประชุมรับฟังความคิดเห็น จากผู้บริหารสถานศึกษา 10 คน ครู 10 คน และผู้ปกครองนักเรียน 10 คน รวม 30 คน วิเคราะห์ข้อมูลโดย ค่าเฉลี่ยและส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ผลการวิจัยพบว่า 1. โรงเรียนที่ศึกษามีแนวทางการบริหารโรงเรียนเพื่อส่งเสริมสุขภาพอนามัย โดยดำเนินการตามองค์ประกอบของโรงเรียนส่งเสริมสุขภาพ ทั้ง 10 องค์ประกอบ ได้แก่ 1. นโยบายของโรงเรียน 2. การบริหารจัดการของโรงเรียน 3. โครงการร่วมระหว่างโรงเรียนกับชุมชน 4. การจัดสิ่งแวดล้อมที่เอื้อต่อสุขภาพ 5. การจัดบริการสุขภาพในโรงเรียน 6. การจัดการเรียนการสอนสุขศึกษาและพลศึกษา 7. โภชนาการและอาหารที่ปลอดภัย 8. การออกกำลังกาย กีฬา และนันทนาการ 9. การให้คำปรึกษาและสนับสนุนทางสังคม 10. การส่งเสริมสุขภาพบุคลากรของโรงเรียน ตามเกณฑ์มาตรฐานของกรมอนามัยแต่ไม่มีการทำเป็นระบบอย่างชัดเจน แม้ว่าบางโรงเรียนมีแผนงานกิจกรรมชัดเจน 2. ผู้ทรงคุณวุฒิมีมติเป็นเอกฉันท์ในรูปแบบซึ่งประกอบด้วย 1) ปัจจัยนำเข้า ได้แก่ นโยบาย ผู้รับผิดชอบ งบประมาณ อาคารสถานที่และวัสดุอุปกรณ์ และระยะเวลาที่ใช้ในการจัดกิจกรรม 2) กระบวนการ ได้แก่ การวางแผน การปฏิบัติตามแผน การติดตามประเมินผล การปรับปรุงแก้ไขและการมีส่วนร่วม 3) ผลผลิต ได้แก่ นักเรียนมีสุขภาพดีทั้ง 4 ด้าน ได้แก่ ร่างกาย จิตใจ สังคม และอารมณ์ 3. ผลการประเมินระบบบริหารเพื่อส่งเสริมสุขภาพอนามัยในโรงเรียนระดับประถมศึกษา สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน จังหวัดตาก พบว่า มีความเป็นประโยชน์และความเป็นไปได้อยู่ในระดับมาก