ตำรวจในอุดมคติตามแนวพุทธศาสน์

บทคัดย่อ

วิทยานิพนธ์นี้มีวัตถุประสงค์ ดังนี้ 1) เพื่อศึกษาความเป็นมาและหน้าที่ของตำรวจ 2) เพื่อศึกษาตำรวจในอุดมคติของสังคมไทย 3) เพื่อศึกษาตำรวจในอุดมคติตามแนวพระพุทธศาสน์ และ4) เพื่อศึกษาแนวทางการสร้างองค์ความรู้ใหม่เกี่ยวกับ “รูปแบบตำรวจในอุดมคติตามแนวพุทธศาสน์” การวิจัยครั้งนี้ เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพศึกษาจากคัมภีร์ทางพระพุทธศาสนา คือ พระไตรปิฎก หนังสือ เอกสารทางวิชาการ และงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง และมีการเก็บข้อมูลจากการสัมภาษณ์เชิงลึก (In-depth Interview) บุคคลที่เกี่ยวข้องทั้งที่เป็นตำรวจและที่เป็นนักวิชาการจำนวน 9 รูป/คน โดยแบ่งเป็นเจ้าหน้าที่ตำรวจ จำนวน 5 คน และนักวิชาการทางพระพุทธศาสนาอีก 4 รูป/คน จากนั้นสรุปสังเคราะห์เป็นองค์ความรู้ในงานวิจัย ผลการวิจัยพบว่า ตำรวจ คือ เจ้าหน้าที่ของรัฐ เดิมนั้นตำรวจ เรียกว่า เสวก หรือราชภัฏ เป็นบุคคลที่ช่วยเหลือพระราชาในการทำหน้าที่รักษาความสงบเรียบร้อยและความมั่นคงแห่งชีวิตและทรัพย์สินของประชาชน ตำรวจมีความเป็นมาในประเทศไทยตั้งแต่สมัยสุโขทัย เป็นต้นมาแต่ไม่ปรากฏหลักฐานที่แน่นอนในเชิงตำแหน่ง แต่มาปรากฏตำแหน่งตำรวจชัดเจนในสมัยอยุธยา จากนั้นในสมัยรัตนโกสินทร์ ก็มีการสร้างสถาบันตำรวจอย่างเป็นทางการปัจจุบันตำรวจมีหน้าที่ตรวจตรารักษาความสงบเรียบร้อยสืบสวน สอบสวนจับกุม และปราบปรามผู้กระทำผิดกฎหมายรักษากฎหมาย และป้องกันไม่ให้เกิดความไม่สงบเกิดขึ้น ตำรวจในอุดมคติของสังคมไทย คือ ตำรวจที่ปฏิบัติตนโดยตั้งอยู่บนรากฐานของจริยธรรมและจรรยาบรรณของตำรวจ โดยไม่เลือกปฏิบัติ ถือประโยชน์ของประชาชนเป็นที่ตั้ง และการไม่ทารุณกรรมต่อประชาชน ยึดถือพระบรมราโชวาทในคุณธรรม 4 ประการ และปฏิบัติตามมาตรฐานจริยธรรมสำหรับเจ้าหน้าที่ของรัฐและตามปฏิญญาของตำรวจด้วย ตำรวจในอุดมคติในพระพุทธศาสนานั้นต้องปฏิบัติตามธรรมใน 4 มิติ ได้แก่ มนุษยธรรมพื้นฐานส่วนตัว คือ ต้องไม่ล่วงละเมิดบุคคลอื่นในด้านร่างกาย ทรัพย์สิน คู่ครอง ข้อตกลง และการไม่ทำลายสุขภาพโดยการดื่มน้ำเมา ไม่ประมาทและมีความขยันหมั่นเพียร ธรรมในมิติส่วนครอบครัว ต้องรู้จักให้ความเคารพต่อบุพพการีและต้องดูแลครอบครัวให้มีความสุข ธรรมในมิติส่วนสังคม คือ การให้ความเคารพ อ่อนน้อม ใช้วาจาสุภาพต่อบุคคลที่เป็นที่เคารพนับถือในสังคม กระทำกิจการ ภาระ หน้าที่ต้องกระทำด้วยความเข้าใจ ไม่ใช้อารมณ์ในการทำงาน มิติสุดท้าย ธรรมสำหรับการปฏิบัติต่อผู้บังคับบัญชา ตำรวจต้องรู้จักให้ความเคารพต่อฐานะตำแหน่งของตนและผู้อื่นที่อยู่สูงกว่าและที่ต่ำกว่า โดยเฉพาะต่อผู้บังคับบัญชา สรุปเป็นองค์ความรู้ได้ว่า “ถ้าตำรวจมีศีลธรรม ความกตัญญู เคารพนอบน้อม และปฏิบัติหน้าที่เต็มประสิทธิภาพ ชื่อว่าเป็นตำรวจในอุดมคติตามแนวพระพุทธศาสนา” หรือ “MDD MODEL”