การฟื้นฟูสภาพแวดล้อมเพื่อส่งเสริมการท่องเที่ยวของชุมชนหมู่บ้านสระลงเรือ ตำบลสระลงเรือ อำเภอห้วยกระเจา จังหวัดกาญจนบุรี

บทคัดย่อ

การวิจัยเรื่องนี้ มีวัตถุประสงค์ของการวิจัย คือ 1. เพื่อศึกษาและวิธีการฟื้นฟูสภาพแวดล้อมเพื่อส่งเสริมการท่องเที่ยวของชุมชนบ้านสระลงเรือ อำเภอห้วยกระเจา จังหวัดกาญจนบุรี 2. เพื่อวิเคราะห์ สังเคราะห์ปัจจัยที่มีต่อการฟื้นฟูสภาพแวดล้อมเพื่อส่งเสริมการท่องเที่ยวของชุมชนบ้านสระลงเรือ 3. เพื่อแสวงหานำรูปแบบการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมเพื่อการฟื้นฟูสภาพแวดล้อมเพื่อส่งเสริมการท่องเที่ยวของชุมชนบ้านสระลงเรือ การวิจัยนี้เป็นวิจัยเชิงคุณภาพ วิธีการเก็บข้อมูลภาคสนามเริ่มจากการเลือกพื้นที่ในการวิจัย การสำรวจพื้นที่ก่อนลงภาคสนามและการวางแผนก่อนการปฏิบัติงาน การเลือกกลุ่มศึกษา/ผู้ให้ข้อมูลสำคัญ และเทคนิคการเก็บรวบรวมข้อมูล เครื่องมือวิจัยในการรวบรวมข้อมูลภาคสนามได้แก่ แบบสัมภาษณ์เชิงลึกเป็นรายบุคคล แบบสัมภาษณ์เชิงลึกรายกลุ่ม แบบสังเกตสภาพแวดล้อม แบบสังเกตการณ์แบบไม่มีส่วนร่วม และแบบศึกษาประวัติชีวิต ผลของการวิเคราะห์ข้อมูลนำเสนอด้วยวิธีพรรณนาการโดยสรุปประเด็นได้ดังต่อไปนี้ สรุปเป็นข้อค้นพบ (Fact finding) ได้ว่า หมู่บ้าน สระลงเรือ สภาพสิ่งแวดล้อม บ้าน/ชุมชน ป่าโปรง ดินดอน สภาพแห้งแล้ง มีไร่มันสำปะหลัง ไร่อ่อย ถั่วลิสง ค้อนข้างแห้งแล้ง หน้าแล้งจะขาดน้ำ ต้องขอความช่วยเหลือสภาตำบลสระลงเรือ ส่วนสภาพความเป็นอยู่ รายได้ของประชาชนโดยเฉลี่ย คนละ 35,000 บาทต่อปี ที่ประกอบอาชีพในชุมชนส่วนหนึ่ง คือ กลุ่มแม่บ้านทำน้ำพริกที่เป็นผู้นำเป็นแกนนำในการแนะนำ ถือว่าเป็นวิสาหกิจชุมชน สถานที่สำคัญของชุมชน มีวัดสระลงเรือที่สร้างขึ้นในสมัยอยุธยาตอนกลาง น่าจะมีอายุ 400-450 ปี เป็นที่ตั้งของเรือสุพรรณหงส์จำลองใหญ่ที่สุดในโลก เจดีย์เก่าสมัยตอนปลายอยุธยา หลวงพ่อดำประทับอยู่ในวิหารแก้วหน้าพระอุโบสถวัดสระลงเรือ หลวงพ่อโตอยู่ในบริเวณวัด กิจกรรมชุมชน บ้านสระลงเป็นหมู่บ้านที่มีการดำรงชีวิตการเป็นอยู่แบบดั่งเดิม มีประเพณีวัฒนธรรมทางพระพุทธศาสนา และวิถีความเป็นอยู่แบบชาวซึ่งต่อมาก็กลายเป็นกิจกรรมของชุมชน เช่น พิธีปิดทองหลวงดำ ซึ่งตรงกับกลางเดือน 4 ของทุกปีและกิจกรรมวิสาหกิจชุมชน เช่น การทำน้ำพริก มีประเพณีวัฒนธรรมที่เป็นเอกลักษณ์เป็นของชุมชนเอง ปัจจุบันนี้โดยภาพรวมชุมชนยังช่วยกันดูแลและรักษาวัฒนธรรมดั่งเดิมเอาไว้ เช่น การนมัสการไหว้ขอพรหลวงพ่อดำ สร้างอุทยานนรก สวรรค์ขึ้น และพระพุทธรูปปางมารวิชัย ขนาดองค์สูง 101 เมตร ซึ่งก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลง ความคิดของชุมชนเกี่ยวกับความเชื่อเรื่องนรกสวรรค์ ทำให้เกิดศรัทธาและความเข้าใจต่อพระพุทธศาสนาดียิ่งขึ้น ชุมชนมีการส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมสามารถเสริมสร้างทัศนคติที่ดีต่อพระพุทธศาสนา และส่งเสริมการท่องเที่ยวของวัดสระลงเรือ ซึ่งก่อให้เกิดรายได้กับชุมชน แต่ทุกอย่างยังคงรักษาประเพณีวัฒนธรรมดั่งเดิมเอาไว้ได้เป็นอย่างดี อีกอย่างชุมชนมีการนำหลักธรรม คือ ทางสายกลาง ความสันโดษ การประกอบอาชีพสุจริต ศีล 5 ฆราวาสธรรม พรหมวิหารธรรม มาใช้ในการดำเนินชีวิต ประชาชนในชุมชนบ้านสระลงเรือได้มีการนำความสันโดษ อยู่อย่างพอเพียง ประกอบอาชีพสุจริต พอใจในสิ่งที่ตนเอง ยินดีในสิ่งที่ตนเองได้ อยู่กันอย่างพี่อย่างน้อง พึ่งพาอาศัยซึ่งกันและกัน