รูปแบบภาวะผู้นำของพระสงฆ์ต่อการพัฒนาชุมชนตามแนววิถีพุทธ

บทคัดย่อ

การวิจัยในครั้งนี้ เพื่อศึกษาองค์ประกอบภาวะผู้นำของพระสงฆ์ต่อการพัฒนาชุมชน และเพื่อศึกษารูปแบบภาวะผู้นำของพระสงฆ์ต่อการพัฒนาชุมชนตามวิถีพุทธ โดยใช้วิธีการศึกษาตามแนวทางการวิจัยแบบวิธีผสม (Mixed method Research) ทั้งเชิงคุณภาพ (Qualitative Research) และทั้งเชิงปริมาณ (Quantitative Research) ในเชิงคุณภาพได้รวบรวมข้อมูล การสัมภาษณ์แบบเจาะลึก (In-depth Interview) ใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงพรรณนา (Descriptive Research) ประชากรศึกษาหรือผู้ให้ข้อมูลสำคัญ (Key Informants) จำนวน 2 รูป/คนต่อชุมชน ได้แก่ พระสงฆ์ ประธานหรือหัวหน้าชุมชน ประชาชนทั่วไป หรือผู้สูงอายุ เป็นผู้มีความใกล้ชิดหรือเห็นพัฒนาการของชุมชนตนเอง ที่พระอาจารย์สุบิน ปณีโต วัดไผ่ล้อม อ.เมือง จ.ตราด และพระครูถาวรพัฒนกิจ วัดนวการาม อ.น้ำพอง จ.ขอนแก่น เป็นผู้นำเพื่อพัฒนาชุมชน เก็บข้อมูลด้วยแบบสอบถาม ชุมชนละ 200 ชุด และแบบสัมภาษณ์แบบเจาะลึก ชุมชนละ 2 ชุดนำไปวิเคราะห์ข้อมูลโดยการแจกแจงความถี่และหาค่าร้อยละ ผลการวิจัย พบว่า องค์ประกอบภาวะผู้นำของพระสงฆ์ต่อการพัฒนาชุมชน และรูปแบบภาวะผู้นำของพระสงฆ์ต่อการพัฒนาชุมชนตามวิถีพุทธ ความคิดเห็นรูปแบบภาวะผู้นำของพระสงฆ์ต่อการพัฒนาชุมชนตามวิถีพุทธ โดยรวมอยู่ในระดับมาก ( = 3.79, SD=0.29)และเป็นรายด้านแบบที่ 1 ภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลง transformational leadership) 1.1 การมีอิทธิพลอย่างมีอุดมการณ์ (idealized influence) อยู่ในระดับ มาก ( = 4.51, SD=0.17) 1.2 การสร้างแรงบันดาลใจ (inspiration motivation) ( = 4.50, SD=0.25) ความคิดเห็นภาวะผู้นำ ของพระสงฆ์ต่อการบริหารการพัฒนาชุมชนโดยรวมอยู่ในระดับมาก ( = 4.10, SD=0.09 ) เมื่อพิจารณาเป็นรายด้านอยู่ในระดับมากทุกด้าน เรียงลำดับจากค่าเฉลี่ยมากไปหาน้อย 3 ลำดับ ดังนี้คือ ด้านสิ่งแวดล้อม ( = 4.47, SD=0.18 ) ด้านสังคม ( = 4.32, SD= 0.13) และ ด้านวัฒนธรรม ( = 4.29 , SD=0.11) การบริหารพัฒนาชุมชนตามแนววิถีพุทธในด้านสิ่งแวดล้อมได้ส่งเสริมกิจกรรมพัฒนาชุมชน จัดสิ่งแวดล้อมให้ร่มรื่น ดูแลบ้านเรือนตนเองให้สะอาดเพื่อสุขภาพ มีการวางผังวัดให้เอื้อต่อการใช้งานได้หลาย ๆ อย่างนอกจากนี้วัดยังเป็นตัวอย่างของการอยู่แบบเรียบง่าย และใช้ทรัพยากรอย่างประหยัด รู้คุณค่า มีความร่มรื่น วัดมีการจัดอบรมเยาวชนในการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม วัดท่านเป็นศูนย์ในการร่วมมือของการปลูกป่า รักษาป่าในชุมชน