การเรียนรู้ตลอดชีวิตด้านวิทยาศาสตร์ในบริบทนอกห้องเรียนของเยาวชนไทย
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
ปัจจุบันการส่งเสริมการรู้วิทยาศาสตร์เป็นเป้าหมายสำคัญประการหนึ่งในการพัฒนากำลังคนของประเทศสู่สังคมนวัตกรรม การจัดการเรียนรู้วิทยาศาสตร์นอกห้องเรียนหรือการส่งเสริมการเรียนรู้ตลอดชีวิตด้านวิทยาศาสตร์ก็มีความสำคัญเพราะเป็นส่วนที่จะช่วยกระตุ้นความสนใจ และเปิดโอกาสให้เยาวชนหรือประชาชนที่ไม่ได้เรียนในสายวิทยาศาสตร์หรือไม่อยู่ในระบบการศึกษาสามารถติดตามข้อมูลและเรียนรู้เพื่อปรับตัวต่อการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วทางวิทยาศาสตร์เทคโนโลยี การวิจัยนี้เป็นงานวิจัยเชิงสำรวจโดยมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาพฤติกรรมเรียนรู้ตลอดชีวิตด้านวิทยาศาสตร์ โดยเฉพาะการรับรู้ข้อมูลข่าวสารด้านวิทยาศาสตร์ในบริบทนอกห้องเรียน ของเยาวชนไทยอายุระหว่าง 15-24 กลุ่มตัวอย่างที่ศึกษาเป็นเยาวชนทั่วประเทศ จำนวน 3,064 คน โดยเครื่องมือที่ใช้ในการเก็บข้อมูลเป็นแบบสอบถาม สถิติที่ใช้วิเคราะห์ข้อมูลได้แก่การแจกแจงความถี่ และค่าร้อยละ ผลการวิจัยพบว่า เยาวชนส่วนใหญ่ร้อยละ 51 ใช้เวลา ในการเรียนรู้ด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีนอกห้องเรียนเพียง 1-4 ชั่วโมงต่อสัปดาห์ และร้อยละ 28 ใช้เวลาน้อยกว่า 1 ชั่วโมงต่อสัปดาห์ โดยได้รับข้อมูลผ่านอินเตอร์เน็ตหรือเว็บไซต์มากที่สุด ขณะที่ Social media ที่นิยมมากที่สุด คือ Facebook ซึ่งเยาวชนร้อยละ 70 เห็นความจำเป็นของการมีความรู้เรื่องวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี และร้อยละ 79 ระบุว่าติดตามและเรียนรู้ข้อมูลด้านวิทยาศาสตร์ใหม่ๆ อยู่บ้าง โดยเยาวชนส่วนใหญ่เห็นว่าอุปสรรคในติดตามข้อมูลความรู้ด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีมากที่สุดคือ 1) ข้อมูลเข้าใจยาก 2) ข้อมูลเป็นภาษาต่างประเทศ และ3) ข้อมูลไม่ตรงกับความสนใจ ตามลำดับ ทั้งนี้ เยาวชนส่วนใหญ่เห็นว่าข้อมูลข่าวสารด้านวิทยาศาสตร์ในภาพรวมยังมีน้อยเกินไป โดยเรื่องที่มีการสื่อสารค่อนข้างมากกว่าอย่างอื่นได้แก่เรื่องสภาพการเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศโลก การรักษาโรคและสุขภาพ เทคโนโลยีชีวภาพ พลังงานทดแทนและความหลากหลายทางชีวภาพ ตามลำดับ ขณะที่แหล่งข่าวด้านวิทยาศาสตร์ที่น่าเชื่อถือที่สุดสำหรับเยาวชนคือนักวิทยาศาสตร์ ผลจากการวิจัยพอสรุปได้ว่าเยาวชนไทยเห็นความสำคัญของวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี และมีพฤติกรรมในการสนใจหาความรู้ใหม่ แต่มีข้อจำกัดคือข้อมูลที่มีอยู่เข้าใจยากหรือไม่สอดคล้องกับความต้องการ นอกจากนี้เยาวชนยังไม่สนใจเทคโนโลยีหลายเรื่องที่เชื่อมโยงกับ 10 อุตสาหกรรมเป้าหมายในการพัฒนาประเทศ ดังนั้นจึงต้องพิจารณาถึงการจัดการศึกษาที่สนับสนุนการข้อมูลความรู้ที่ตอบสนองความต้องการของเยาวชนให้มากขึ้นโดยคำนึงถึงเป้าหมายการพัฒนาประเทศไปพร้อมกัน ผลวิจัยข้างต้นจะเป็นประโยชน์กับการพัฒนาแนวทางการจัดการศึกษาตลอดชีวิตเพื่อส่งเสริมการรู้วิทยาศาสตร์ของเยาวชนไทยต่อไป
Article Details
เอกสารอ้างอิง
สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (2551) ดัชนีด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีของประเทศไทย ปี 2550. กรุงเทพฯ: สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ
สำนักงานเศรษฐกิจอุตสาหกรรม (2560) 10 อุตสาหกรรมเป้าหมาย กลไกขับเคลื่อนเศรษฐกิจเพื่ออนาคต (New Engine of Growth) กรุงเทพฯ: สำนักงานเศรษฐกิจอุตสาหกรรม
สำนักงานสถิติแห่งชาติ (2562) สถิติการศึกษา ปี 2560 (Online). http://statbbi.nso.go.th/staticreport/page/sector/th/03.aspx, 20 เมษายน 2562
สำนักงานสถิติแห่งชาติ (2562) สถิติเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร ปี 2560 (Online). http://statbbi.nso.go.th/staticreport/page/sector/th/16.aspx, 20 เมษายน 2562
สำนักงานสภานโยบายการอุดมศึกษาวิจัยและนวตกรรม(2562) สถิติกำลังคนด้านวิทยาศาสตร์เทคโนโลยีและนวตกรรมของประเทศไทย (Online) http://stiic.sti.or.th/stat/ind-lf/ind-lf-g001/lf-t003/) วันที่ 25 มิถุนายน 2562
อาชัญญา รัตนอุบล (2557) คำจำกัดความ แนวคิด และลักษณะการศึกษาตลอดชีวิต ใน สุวิธิดา จรุงเกียรติกุล (Ed) การศึกษาและการเรียนรู้ตลอดชีวิต. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
China Research Institute for Science Popularization (2010) The Survey of Public Scientific Literacy, Beijing, China
Falk, J.H. and Lynn D.D (2010) The 95 Percent Solution : School is Not Where Most Americans Learn Most of Their Science, American Scientist, 98, 486-493.
Falk, J.H. and Needham, M.D. (2013) Factors Contributing to Adult Knowledge in Science and Technology, Journal of Research in Science Teaching, 50(4), 431-452.
Ipsos MORI (2014) Public Attitudes to Science 2014 : Main Report, UK : Department for Business, Innovation & Skills.
Laugksch, R.C. (2000). Scientific Literacy : A Conceptual Overview. Science Education, 84(1), 71-94
Ontario Science Center (2018). Canadian Science Attitude Research, Ontario, Canada (Online) doi:www.ontariosciencecentre.ca/Uploads/AboutUs/documents/Ontario_Science_Centre- Science_Literacy_Report.pdf .
Organization for Economic Co-operation and Development (OECD) (2006). OECD Annual Report 2006 : OECD Publishing.
Miller, J.D. (1983) Science Literacy : A conceptual and Empirical Review. Daedalus, 112(2): 29-48.
Miller, J.D. (1998) The Measurement of Civic Science Literacy. Public Understanding of Science, 7: 1-21.
Miller, J.D. (2012) Adult Science Learning in The Internet Era.Curator, 53(2) :191-208
National Science Board (2014) Science and Engineering Indicator 2014, Arlington VA: National Science Foundation.
Shen, B.S. (1975) Science Literacy and Public Understanding of Science In Communication of Scientific Information (pp.44-52) : Karger Publishers.
Yamane, T. (1967). Statistics, An Introductory Analysis, 2nd Ed., New York: Harper and Row
Department of Public Administration (2018) Statistics Registration System : Population and Household Statistics 2017 (Online) Retrieved March 15, 2018 from http://stat.dopa.go.th/stat/statnew/upstat_age_disp.php (in Thai)
National Science and Technology Development Agency (2008) Thailand Science and Technology Index 2007, Department of Science, Technology and Innovation Research, National Science and Technology Development Agency, Bangkok (in Thai)
National Statistical Office (2019) Survey on Education Statistics (Online) Retrieved April, 20, 2019 from http://statbbi.nso.go.th/staticreport/page/sector/th/03.aspx (in Thai)
National Statistical Office (2019) Household Survey on The Use of Information and Communication Technology (Online) Retrieved April, 20, 2019 from http://statbbi.nso.go.th/staticreport/page/sector/th/16.aspx (in Thai).
Office of Industrial Economics (2017) New Engine of Growth. Office of Industrial Economics, Bangkok (in Thai)
Office of The National Higher Education Science Research and Innovation Policy Council (2019) National Science and Technology Human Resources Statistics. (Online) Retrieved June 25, 2019 from http://stiic.sti.or.th/stat/ind-lf/ind-lf-g001/lf-t003/ (in Thai)
Ratana-ubol, A. (2014) Definitions, Concepts and Approaches in Lifelong Education in Jarungkietkul, S. (Ed) (2014) Lifelong Education and Lifelong Learning. Bangkok, Chulalongkorn University Printing House (in Thai)
