วาทกรรมคำสอนของพระพรหมมังคลาจารย์ (ปัญญานันทภิกขุ)

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษากลวิธีทางภาษา วิเคราะห์ปัจจัยที่สร้างพลังอำนาจในการโน้มน้าวใจพุทธศาสนิกชน และวิเคราะห์อุดมการณ์ ในวาทกรรมคำสอนของพระพรหมหมมังคลาจารย์ ที่ตีพิมพ์เป็นหนังสือธรรมะอาจาริยบูชา 100 ปี ชาตกาล จำนวน 4 เล่ม ผลการศึกษากลวิธีทางภาษาพบกลวิธีทางภาษา 2 กลวิธี ได้แก่ 1) กลวิธีการนำเสนอโครงสร้างทางวาทกรรมพบองค์ประกอบ 4 ส่วนได้แก่ ชื่อเรื่อง การเปิดเรื่อง การดำเนินเรื่อง และการปิดเรื่อง และ 2) กลวิธีทางวัจนกรรม พบวัจนกรรม 4 ประเภท ได้แก่ วัจนกรรมการแนะนำ วัจน กรรมการปรารถนา วัจนกรรมการเตือน และวัจนกรรมการขอร้อง ส่วนผลการวิเคราะห์ปัจจัยที่สร้างพลังอำนาจในการโน้มน้าวใจให้พุทธศาสนิกชน พบว่าปัจจัยสำคัญ 4 ประการ ได้แก่ 1) การกระตุ้นอารมณ์ของผู้รับสารได้ถูกจังหวะและสถานการณ์ 2) ลีลาการนำเสนอสารมีความเหมาะสม 3) การใช้หลักฐานและเหตุผลประกอบเพื่อเพิ่มน้ำหนัก และ 4) ความสม่ำเสมอในการเผยแผ่หลักธรรมและการแสดงพระธรรมเทศนา และผลการวิเคราะห์อุดมการณ์ในปาฐกถาธรรมพบอุดมการณ์สำคัญ 1 ชุดความคิด ได้แก่ อุดมการณ์ศาสนา