กระบวนการเรียนรู้อย่างมีส่วนร่วมเพื่อพัฒนารูปแบบรำโทนของนักศึกษาพยาบาล วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี สระบุรี

บทคัดย่อ

การศึกษาเรื่องกระบวนการเรียนรู้อย่างมีส่วนร่วม เพื่อพัฒนารูปแบบการรำโทนของนักศึกษาพยาบาล วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี สระบุรีครั้งนี้ เป็นวิจัยปฏิบัติการแบบส่วนร่วม (Participatory Action Research : PAR)  มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาผลของกระบวนการเรียนรู้อย่างมีส่วนร่วมของนักศึกษาพยาบาลในการรำโทน และเพื่อพัฒนารูปแบบการรำโทน สำหรับนักศึกษาพยาบาลได้เรียนรู้และเผยแพร่ให้เป็นที่รู้จักแก่เยาวชนรุ่นหลัง วิธีดำเนินการวิจัยแบ่งออกเป็น 2 ขั้นตอน ได้แก่ ขั้นเตรียมการ โดยให้ความรู้และฝึกทักษะนักศึกษาพยาบาลเรื่องวิธีการจดบันทึกข้อมูล ที่ได้จากการสัมภาษณ์ และการสนทนากลุ่ม  ขั้นดำเนินการ ประกอบด้วย การสัมภาษณ์ การสนทนากลุ่มกับนักปราชญ์ ชาวบ้าน ผู้นำชุมชน  และผู้สูงอายุกลุ่มรำโทน ตำบล ต้นตาล อำเภอ เสาไห้ จังหวัด สระบุรี เพื่อวิเคราะห์สภาพปัญหาการเสื่อมความนิยมของศิลปวัฒนธรรมการรำโทน การวางแผนการทำงานร่วมกับปราชญ์ชาวบ้าน ผู้นำชุมชน  และผู้สูงอายุกลุ่มรำโทน  การเสริมสร้างศักยภาพโดยคัดเลือกนักศึกษาพยาบาล ชมรมศิลปวัฒนธรรมที่สนใจฝึกหัดรำโทนชุมชนไทยวนมารับทราบเกี่ยวกับประวัติความเป็นมาของการรำโทน  ท่ารำ  เนื้อเพลง  การใช้เครื่องดนตรีประกอบจังหวะ ตลอดจนการแต่งกาย เพื่อให้เกิดความเข้าใจตรงกัน การมีส่วนร่วมในการปฏิบัติการแก้ไขปัญหาการเสื่อมความนิยมของศิลปวัฒนธรรมการรำโทน โดยนักศึกษาพยาบาลที่ได้รับการคัดเลือกไปฝึกรำโทนกับผู้สูงอายุ กลุ่มรำโทน  ในชุมชนดังกล่าว และการประเมินผลกระบวนการเรียนรู้อย่างมีส่วนร่วมและพัฒนาการรำโทนรูปแบบใหม่  กลุ่มเป้าหมายประกอบด้วย ผู้สูงอายุ ผู้นำชุมชน ปราชญ์ชาวบ้านและกลุ่มผู้อนุรักษ์การรำโทน  จำนวน  26 คน และนักศึกษาพยาบาลศาสตร์ วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี สระบุรี จำนวน 30 คน ผลการศึกษาพบว่านักศึกษาพยาบาลได้เรียนรู้วิธีการรำโทนรูปแบบดั้งเดิม  จากผู้สูงอายุ กลุ่มรำโทน แล้วนำมาพัฒนาเป็นการรำโทนรูปแบบใหม่โดยการดัดแปลง ท่ารำ เนื้อร้อง  และเสื้อผ้าการแต่งกายของผู้รำให้มีลักษณะตามสมัยนิยมมากขึ้น นอกจากนี้ยังพบว่านักศึกษาพยาบาลได้ตระหนักถึงคุณค่าของศิลปวัฒนธรรมการรำโทนและเกิดการเรียนรู้ว่าควรมีส่วนในการช่วยอนุรักษ์ศิลปวัฒนธรรมการรำโทนไว้โดยการถ่ายทอดและเผยแพร่ให้แก่สถาบันหรือหน่วยงานอื่น ๆ ด้วย