การศึกษาการเปลี่ยนแปลงการบริหารจัดการวัดในพระพุทธศาสนา ในปัจจุบัน : จังหวัดเชียงใหม่

บทคัดย่อ

         วัตถุประสงค์ของงานวิจัย เพื่อศึกษาการเปลี่ยนแปลงการบริหารจัดการวัดพระพุทธศาสนา ในอดีตจนถึงปัจจุบัน วิธีศึกษา เป็นการศึกษาวิจัยเชิงคุณภาพ ด้วยการทบทวนวรรณกรรม ข้อมูลข่าวสารที่เกี่ยวข้อง ศึกษารวบรวม ตรวจสอบข้อมูลข้อเท็จจริง และวิเคราะห์โดยประกอบข้อมูลปฐมภูมิที่ได้เข้าศึกษาในพื้นที่เขตจังหวัดเชียงใหม่ ด้วยวิธีการสัมภาษณ์เจาะลึก กลุ่มเป้าหมาย พระภิกษุสงฆ์ ผู้ทรงคุณวุฒิ ตลอดจนบุคคลที่มีส่วนเกี่ยวข้อง ที่มีความสำคัญกับพุทธศาสนา ด้วยวิธีการสุ่มตัวอย่าง ให้ได้ผู้ให้ข้อมูลสำคัญแบบเจาะจง  ผลการวิจัยพบว่า การเปลี่ยนแปลง ด้านการบริหารการปกครอง รูปแบบการปกครองโดยสงฆ์ เจ้าอาวาสมีอำนาจในการปกครอง ถือตามพระวินัยบัญญัติของพระพุทธเจ้า ปัจจุบัน รูปแบบการปกครองเป็นตาม พ.ร.บ.คณะสงฆ์ และกฎมหาเถรสมาคม ด้านการเผยแผ่ศาสนาธรรม อดีตเป็นการเดินธุดงค์หรือจาริกไปเผยแผ่พระศาสนา เทศนาธรรมะ การเผยแผ่จะเข้าถึงตัวต่อตัว ปัจจุบันมีการนำเทคโนโลยีเข้าช่วยในการเผยแผ่ ด้านศาสนศึกษา อดีตจะศึกษาในเรื่องของพระธรรมวินัย ของพระพุทธเจ้า เรียนรู้ประสบการณ์จากพระอาจารย์รุ่นก่อน ปัจจุบัน เรียนทั้งคันถธุระและวิปัสสนาธุระ ประกอบการศึกษาทางโลกที่สามารถเรียนได้ ตามสังคมที่เปลี่ยนแปลง ที่ไม่ขัดต่อพระธรรมวินัย  ด้านการศึกษาสงเคราะห์ พบว่า อดีตจนถึงปัจจุบัน ไม่มีความแตกต่างกัน พระสงฆ์ได้ทำหน้าที่ให้ความอนุเคราะห์ในด้านการศึกษาแก่บุคลทั่วไปอย่างต่อเนื่อง ด้านการสาธารณูปการ การสร้างวัด พัฒนาวัด สถานที่ สิ่งแวดล้อม ระบบสาธารณูปโภค อดีต ไม่ใช่หน้าที่ของพระภิกษุสงฆ์ เป็นเรื่องของฆราวาสผู้มีศรัทธา ปัจจุบันสังคมเปลี่ยนแปลง บทบัญญัติคณะสงฆ์ กำหนดให้เป็นหน้าที่ของเจ้าอาวาสและคณะสงฆ์  ด้านสาธารณะสงเคราะห์ วัด มีบทบาทอย่างมากต่อชุมชนและประชาชน เป็นสถานศึกษา สถานสงเคราะห์ ชาวบ้าน สถานพยาบาล เป็นแหล่งท่องเที่ยว เป็นศูนย์กลางศิลปะและวัฒนธรรม เป็นศูนย์รวมแห่งความเคารพ เชื่อถือ จนถึงปัจจุบัน ข้อเสนอแนะ การบริหารจัดการวัดสมัยใหม่ ควรให้ทุกภาคส่วน คณะสงฆ์ ภาครัฐ ภาคประชาชนเข้ามามีส่วนร่วม ตลอดถึงกระบวนการสรรหาเจ้าอาวาส ทุกขั้นตอน