ศึกษาหลักพุทธธรรมสำหรับการดำเนินชีวิตในผู้สูงอายุ เขตโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านปางค่า ตำบลไชยสถาน อำเภอเมืองน่าน จังหวัดน่าน

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาหลักพุทธธรรมสำหรับการดำเนินชีวิตในผู้สูงอายุ เพื่อศึกษาสภาพการดำเนินชีวิตของผู้สูงอายุเขตโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล บ้านปางค่า ตำบลไชยสถาน อำเภอเมืองน่าน จังหวัดน่าน และเพื่อเสนอหลักพุทธธรรมสำหรับการดำเนินชีวิตในผู้สูงอายุเขตโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล บ้านปางค่า ตำบลไชยสถาน อำเภอเมืองน่าน จังหวัดน่าน เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ เก็บข้อมูลภาคสนาม โดยใช้แบบสัมภาษณ์แบบมีโครงสร้างเก็บข้อมูลจากผู้ให้ข้อมูลสำคัญ คือผู้ที่มีอายุ ๖๐ ปีขึ้นไป ชาย ๑๐ คน หญิง ๑๐ คน รวม ๒๐ คน ผลการวิจัยพบว่า

      ๑. หลักพุทธธรรมสำหรับการดำเนินชีวิตในผู้สูงอายุ ได้แก่ ไตรลักษณ์ บุญกริยาวัตถุ ๓ พรหมวิหาร ๔ ศีล ๕  

       ๒. สภาพการดำเนินชีวิตของผู้สูงอายุด้านการประกอบกิจวัตรประจำวัน ส่วนใหญ่สามารถประกอบกิจวัตรประจำวันได้และผ่านเกณฑ์ตามแบบประเมินคัดกรองปัญหาสุขภาพผู้สูงอายุระยะยาวในชุมชน (ดัชนี ADL) ทุกข้อ มีภาวะโภชนาการในเกณฑ์ปกติตามดัชนีมวลกาย (BMI) ด้านการรับรู้สภาวะสุขภาพและพฤติกรรมสุขภาพ ส่วนใหญ่ทราบวิธีรักษาสุขภาพ ไม่ดื่มสุรา น้ำชากาแฟ ไม่สูบบุหรี่ ดื่มนม รับประทานปลา ผัก ผลไม้ ด้านการทำกิจกรรม ส่วนใหญ่จัดอยู่ในกลุ่มผู้สูงอายุติดสังคม คือกลุ่มที่ช่วยตนเองได้ดี มีสุขภาพทั่วไปดี ช่วยเหลือตนเองได้ ด้านสังคมเข้าร่วมกิจกรรมทางสังคมช่วยเหลือผู้อื่นได้

       ๓. เสนอหลักพุทธธรรมสำหรับการดำเนินชีวิตในผู้สูงอายุ ด้านการประกอบกิจวัตรประจำวันใช้หลักบุญกิริยาวัตถุ ๓ ได้แก่ การสวดมนต์ไหว้พระก่อนนอน ทำบุญตักบาตรฟังพระธรรมเทศนาแล้วนำหลักพุทธธรรมมาใช้ในชีวิตประจำวัน นั่งสมาธิปฏิบัติธรรม ศีล ๕ ได้แก่ ไม่ดื่มสุรา ไม่สูบบุหรี่ พรหมวิหาร ๔ ได้แก่ เป็นตัวอย่างที่ดีแก่คนในครอบครัวเป็นที่ปรึกษาในชุมชน ด้านการรับรู้สภาวะสุขภาพและพฤติกรรมสุขภาพ ใช้หลักไตรลักษณ์ ได้แก่ รับรู้เข้าใจและเตรียมพร้อมเข้าสู่วัยสูงอายุ ทั้งด้านร่างกายจิตใจและหน้าที่การงาน

      ผลของการนำหลักพุทธธรรมมาใช้ในชีวิตประจำวัน ผู้สูงอายุมีสุขภาพกายที่แข็งแรงมีสุขภาพจิตที่เข้มแข็ง ครอบครัวอบอุ่น อยู่ในสังคมอย่างมีความสุข คิดดี พูดดี ทำดี มีคุณธรรม สามารถสำรวมกาย วาจา ใจ เตือนตนถึงความไม่เที่ยงของสังขาร ตระหนักรู้ถึงการปล่อยวาง ไม่ยึดติดกับสิ่งต่างๆ