บทบาทผู้ปกครองท้องที่ในการป้องกันและแก้ไขปัญหาหมอกควันของตำบลพิชัย อำเภอเมือง จังหวัดลำปาง

บทคัดย่อ

การวิจัยมีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาสภาพปัญหาหมอกควันในตำบลพิชัย อำเภอเมือง จังหวัดลำปาง 2) ศึกษาบทบาทผู้ปกครองท้องที่ในการป้องกันและแก้ไขปัญหาหมอกควันของตำบลพิชัย อำเภอเมือง จังหวัดลำปาง 3) เสนอแนวทางการส่งเสริมบทบาทผู้ปกครองท้องที่ในการป้องกันและแก้ไขปัญหาหมอกควันจากการประยุกต์ตามหลักพรหมวิหาร เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพด้วยเครื่องมือบแบบสัมภาษณ์เชิงลึกผู้ให้ข้อมูลสำคัญจำนวน 25 คนและวิเคราะห์เชิงเนื้อหาแบบพรรณนา

ผลการวิจัยพบว่า

1) สภาพปัญหาหมอกควันมีอยู่ 2 สาเหตุ ได้แก่ (1) การกระทำของมนุษย์ที่เข้าไปเก็บของป่า ล่าสัตว์ และเผาไร่เตรียมการเพาะปลูก และ (2) จากธรรมชาติที่มีความร้อนสูงและกิ่งไม้เสียดสีกันจนลุกเป็นไฟป่า ซึ่งปัญหาหมอกควันส่งผลกระทบต่อสุขภาพ คุณภาพอากาศ ภาวะโลกร้อน และระบบนิเวศเปลี่ยนแปลง

2) บทบาทผู้ปกครองท้องที่ ได้แก่ (1) บทบาทตามอุดมคติ ปฏิบัติหน้าที่แทนชุมชนโดยรับนโยบายภาครัฐมาปฏิบัติ (2) บทบาทที่เป็นจริง การปฏิบัติงานจริงเพื่อแก้ไขปัญหาและป้องกันไม่ให้เกิดไฟป่าหมอกควัน (3) บทบาทที่ควรปฏิบัติ ไม่ละเว้นการปฏิบัติหน้าที่จนทำให้งานไม่บรรลุเป้าหมาย

3) การประยุกต์หลักพรหมวิหารช่วยส่งเสริมบทบาทผู้ปกครองท้องที่ คือ หลักเมตตา ผู้ปกครองท้องที่ส่งเสริมกิจกรรมการสร้างคุณค่า เช่น กิจกรรมสืบชะตา ปลูกป่า หลักกรุณา ผู้ปกครองท้องที่ใส่ใจและช่วยเหลือเพื่อลดปัญหาไฟป่าและหมอกควัน เช่น การชิงเผา การทำแนวกันไฟ หลักมุทิตา ผู้ปกครองท้องที่พลอยยินดีกับสมาชิกปฏิบัติงานได้ดี เช่น การให้รางวัล การยกย่อง และหลักอุเบกขา ผู้ปกครองท้องที่มีใจเป็นกลาง เช่น การปรับ การลงโทษผู้กระทำผิด