การศึกษาการรวมกลุ่มเพื่อสร้างความเข้มแข็งอย่างยั่งยืนของชุมชนบางกะเจ้า

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาลักษณะการรวมกลุ่มที่ประสบความสำเร็จ วิเคราะห์การดำเนินการ การพัฒนาเครือข่าย และข้อจำกัดของกลุ่มที่มีการจัดตั้งขึ้นในพื้นที่บางกระเจ้า เป็นการศึกษาในขั้นต้นโดยใช้วิธีวิจัยเชิงคุณภาพ เริ่มด้วยการวิจัยเชิงเอกสาร และคัดเลือกกลุ่มผู้ให้ข้อมูลแบบเจาะจงจาก 6 ตำบล รวม 17 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยคือแบบสัมภาษณ์แบบกึ่งโครงสร้างที่ได้รับความเห็นชอบจากผู้เชี่ยวชาญ 3 คน เก็บรวบรวมข้อมูลด้วยการสัมภาษณ์ วิเคราะห์ข้อมูลด้วยการวิเคราะห์เนื้อหา

            ผลการวิจัยพบว่า กลุ่มที่ประสบความสำเร็จ เกิดจาก 1) มีความชัดเจนของวัตถุประสงค์ในการจัดตั้ง 2) มีการควบคุมโดยกฎระเบียบข้อบังคับที่เป็นทางการ 3) เป็นความร่วมมือทั้งแบบเป็นทางการและไม่เป็นทางการ และมีการเชื่อมโยงเครือข่ายกับหน่วยงานภายนอก 4) ดำเนินการภายใต้กฎระเบียบเฉพาะหรือพระราชบัญญัติในการจัดตั้งกลุ่มและแบบบูรณาการร่วมกัน และ 5) จัดโครงสร้างฝ่ายบริหารและฝ่ายจัดการแบบเป็นทางการ คือ คัดเลือกโดยสมาชิก ดำเนินการเป็นไปตามมติที่ประชุมใหญ่ มีคณะกรรมการติดตามตรวจสอบ และมีโครงสร้างหน้าที่ความรับผิดชอบของกลุ่มที่แตกต่างกันตามความเหมาะสมของทรัพยากรและทุน ซึ่งขึ้นอยู่กับสมาชิกและผู้มีส่วนเกี่ยวข้องจะต้องมีความเข้าใจในการดำเนินการ มีความเชี่ยวชาญลและความซื่อสัตย์สุจริต สำหรับกลุ่มพื้นที่บางกะเจ้า พบว่า 1) มีการจัดตั้งกลุ่ม 3 แบบ คือ หน่วยงานภายนอกเข้ามาส่งเสริม การรวมตัวกันเอง และการรวมตัวเพื่อสร้างช่องทางในการรับความช่วยเหลือ 2) การพัฒนาเครือข่าย จะต้องมีฝ่ายจัดการที่มีความรู้ความสามารถและเห็นแก่ประโยชน์ส่วนรวม มีจุดเด่นด้านผลิตภัณฑ์และกิจกรรมที่มีประสิทธิภาพ และความร่วมมือที่เกิดจากความเข้าใจและเห็นถึงผลประโยชน์ส่วนรวม และ 3) มีข้อจำกัดในเรื่องความชัดเจนเกี่ยวกับวัตถุประสงค์และแนวทางการดำเนินการ นำไปสู่การไม่สามารถตอบโจทย์สมาชิก ไม่เกิดผลประโยชน์ในเชิงเศรษฐกิจและสังคมที่ตรงกับความต้องการของสมาชิก ดังนั้นการจัดการในพื้นที่บางกระเจ้าจึงควรปรับโครงสร้างการปกครองเป็นรูปแบบเขตปกครองท้องถิ่นพิเศษ