การเปลี่ยนแปลงในวัฒนธรรมดนตรีกลุ่มชาติพันธุ์ม้งในลุ่มน้ำโขงตอนบน

บทคัดย่อ

    การสร้างความเข้าใจอย่างถ่องแท้อันเกิดจากการเปลี่ยนแปลงทางศิลปวัฒนธรรมดนตรี นำมาสู่การวิจัยเรื่องนี้ซี่งมีความมุ่งหมายเพื่อศึกษาประวัติความเป็นมา ศึกษาสังคีตลักษณ์และบทบาทหน้าที่ของดนตรี และศึกษาการเปลี่ยนแปลงในวัฒนธรรมดนตรี กลุ่มชาติพันธุ์ม้งในลุ่มน้ำโขงตอนบน กลุ่มผู้ให้ข้อมูลใช้วิธีเลือกแบบเจาะจง 3 กลุ่ม กลุ่มละ 10 คน ได้แก่ กลุ่มผู้รู้ กลุ่มผู้ปฏิบัติ และกลุ่มผู้เกี่ยวข้อง โดยใช้แบบสำรวจ แบบสังเกต และแบบสัมภาษณ์ ที่ผ่านควาเห็นชอบจากผู้เชี่ยวชาญ 3 คน สำหรับการเก็บรวบรวมข้อมูลด้วยลงพื้นที่ภาคสนามทำการสัมภาษณ์ในเขตพื้นที่สาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาวและภาคเหนือของราชอาณาจักรไทย และวิเคราะห์ข้อมูลด้วยการวิเคราะห์เนื้อหา ผลการวิจัยพบว่า 1) ประวัติความเป็นมาของดนตรีปรากฏอยู่ใน 2 ลักษณะ คือ รูปแบบของตำนาน นิทาน หรือเรื่องเล่า และที่มีความเกี่ยวข้องสัมพันธ์กันกับประวัติศาสตร์ชาติพันธุ์ การอพยพ และการเปลี่ยนแปลงทางการเมือง 2) ด้านสังคีตลักษณ์เป็นการสืบทอดแบบมุขปาฐะซึ่งมีความเกี่ยวข้องกับขนบจารีต ธรรมเนียมปฏิบัติ และประเพณี รวมถึงมีการสอดแทรกข้อห้าม ข้อนิยม และข้อปฏิบัติ 3) การนำบันไดเสียงแบบเมเจอร์มาใช้เพิ่มเติมจากบันไดเสียงไมเนอร์ ซึ่งการใช้ระบบเสียงที่มีการสืบทอดกันมาแบบดั้งเดิมก็ยังคงปรากฏ เพียงแต่ได้รับความนิยมลดน้อยลงไป โดยใช้ในเทศกาล โอกาสพิเศษ และพิธีกรรมสำคัญเท่านั้น ดังนั้น ความคาดหวังในการดำรงอยู่ของวัฒนธรรมดนตรีกลุ่มชาติพันธุ์ม้งในลุ่มน้ำโขงตอนบนอย่างมั่นคง จึงเป็นการฝากความหวังไว้กับเยาวชนกลุ่มชาติพันธุ์ม้ง