การพัฒนาระบบการดูแลสุขภาพช่องปากสำหรับผู้สูงอายุติดบ้านหรือติดเตียง ในชุมชนบ้านดอนแสลบ จังหวัดกาญจนบุรี

บทคัดย่อ

    การวิจัยเชิงปฏิบัติการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาระบบการดูแลสุขภาพช่องปากสำหรับผู้สูงอายุติดบ้านหรือติดเตียงในชุมชนบ้านดอนแสลบ จังหวัดกาญจนบุรี ผู้ให้ข้อมูล คือ ทีมสหวิชาชีพโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล 16 คน อาสาสมัครดูแลผู้สูงอายุ 12 คน และผู้ใหญ่บ้าน 1 คน กลุ่มเป้าหมาย คือ ผู้สูงอายุติดบ้านหรือติดเตียงและหรือผู้ดูแลผู้สูงอายุ 31 ครอบครัว เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล ประกอบด้วย แบบสัมภาษณ์พฤติกรรมการดูแลสุขภาพช่องปาก และแบบตรวจสุขภาพช่องปาก เกณฑ์การวัดฟันผุใช้ดัชนีตรวจช่องปากตามเกณฑ์ขององค์การอนามัยโลก ระดับคราบจุลินทรีย์บนผิวฟันจากดัชนีอนามัยช่องปากอย่างง่าย และระดับคราบบนลิ้นจากดัชนีคราบที่ลิ้นของวินเกล การวิเคราะห์ข้อมูลใช้การวิเคราะห์เชิงเนื้อหา แจกแจงความถี่ และค่าร้อยละ เกิดเป็นระบบที่ประกอบด้วย 1) ค้นหาผู้สูงอายุติดบ้านหรือติดเตียง 2) จัดกลุ่มผู้สูงอายุเข้าโครงการดูแลระยะยาวด้านสาธารณสุขสำหรับผู้สูงอายุภาวะพึ่งพิง 3) ตรวจสุขภาพช่องปากผู้สูงอายุ 4) วางแผนดูแลสุขภาพทั่วไปและสุขภาพช่องปากรายบุคคล 5) ของบประมาณจากองค์กรท้องถิ่น 6) พัฒนาความรู้และทักษะการแนะนำการดูแลสุขภาพช่องปากให้แก่อาสาสมัครดูแลผู้สูงอายุ 7) ดูแลและติดตามสุขภาพทั่วไปและสุขภาพช่องปากรายบุคคล และ 8) ใช้เทคโนโลยีเพื่อติดต่อสื่อสาร ผลลัพธ์การเปลี่ยนแปลง คือ ผู้สูงอายุติดบ้านหรือติดเตียงทุกคนทำความสะอาดช่องปากด้วยตนเองหรือโดยผู้ดูแลด้วยความถี่เพิ่มขึ้น วิเคราะห์ค่าข้อมูลโดยใช้ค่าสถิติ paired t-test พบว่าค่าเฉลี่ยแผ่นคราบจุลินทรีย์ลดลงจาก 2.54±0.60 เป็น 1.48±0.68 (p<0.001) และค่าเฉลี่ยคราบที่ลิ้นลดลงจาก 1.59±0.57 เป็น 1.31±0.60 (p=0.009)