ลายพระหัตถ์ในสมเด็จพระปิตุจฉาเจ้า สุขุมาลมารศรี พระอัครราชเทวี: การศึกษาในฐานะวรรณคดีคำสอน

Main Article Content

จิรเมธ คูไพริน

บทคัดย่อ

บทความนี้มุ่งวิเคราะห์ลักษณะเด่นด้านเนื้อหาและคุณค่าในฐานะวรรณคดีคำสอนของลายพระหัตถ์ในสมเด็จพระปิตุจฉาเจ้า สุขุมาลมารศรี พระอัครราชเทวี ที่ทรงมีถึงพระราชโอรส คือสมเด็จเจ้าฟ้าฯ กรมพระนครสวรรค์วรพินิต ผลการศึกษาพบว่า ลายพระหัตถ์ชุดนี้มีเนื้อหาคำสอนส่วนใหญ่เกี่ยวกับการศึกษาและการปฏิบัติตนของพระราชโอรสระหว่างเสด็จไปทรงศึกษาต่อในต่างประเทศ เนื้อหาดังกล่าวสัมพันธ์กับสถานภาพและบทบาทของผู้ทรงพระนิพนธ์และพระราชโอรส ทั้งการเป็นแม่-ลูก การเป็นพระบรมวงศานุวงศ์ การเป็นนักเรียน การเป็นข้าราชการ และการเป็นคนไทย ขณะเดียวกัน ลายพระหัตถ์ชุดนี้ยังเป็นวรรณคดีคำสอนที่มีคุณค่าทางวรรณคดี คุณค่าทางวรรณศิลป์ และคุณค่าทางสังคมด้วย

Article Details

บท
บทความวิจัย
Author Biography

จิรเมธ คูไพริน, คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

นิสิตปริญญาอักษรศาสตรมหาบัณฑิต ภาควิชาภาษาไทย คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

References

จุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว, พระบาทสมเด็จพระ และสุขุมาลมารศรี พระอัครราชเทวี, สมเด็จพระปิตุจฉาเจ้า. (2493). พระราชหัตถ์เลขาพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว และลายพระหัตถ์สมเด็จพระปิตุจฉาเจ้า สุขุมาลมารศรี พระอรรคราชเทวี. พระนคร: โรงพิมพ์ไทยเขษม.

จุลจักรพงษ์, พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้า. (2534). เจ้าชีวิต สยามก่อนยุคประชาธิปไตย (พิมพ์ครั้งที่ 4). กรุงเทพฯ: ริเวอร์บุ๊คส์.

ดวงดาว ยังสามารถ. (2535). พระราชดำริของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเรื่องบทบาทของพระมหากษัตริย์ในสังคมสยาม : ศึกษาจากพระราชหัตถเลขาส่วนพระองค์. (วิทยานิพนธ์มหาบัณฑิต สาขาประวัติศาสตร์). มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, กรุงเทพฯ.

ดวงดาว ยังสามารถ. (2537). บัลลังก์พระปิยะ: บทวิเคราะห์พระราชหัตถเลขาส่วนพระองค์. กรุงเทพฯ: คบไฟ.

ทิพวัน บุญวีระ. (2542). พระประวัติสมเด็จเจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธุ์ กรมพระนครสวรรค์วรพินิต. ใน บริพัตรสุขุมพันธุ์อนุสรณ์ (น. 1-19). กรุงเทพฯ: ธนาคารแห่งประเทศไทย.

แน่งน้อย ศักดิ์ศรี, ม.ร.ว. และคณะ. (2531). สถาปัตยกรรมพระบรมมหาราชวัง เล่ม 1. กรุงเทพฯ: สำนักราชเลขาธิการ.

พิสิทธิ์ กอบบุญ. (2542). ลีลาภาษาและวรรณศิลป์ในพระราชหัตถเลขาในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว. (วิทยานิพนธ์มหาบัณฑิต สาขาภาษาไทย) จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, กรุงเทพฯ.

วาสนา กาญจนะคูหะ. (2554). พระราชหัตถเลขาในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว: ความสัมพันธ์ด้านสารัตถคำสอนกับหลักพุทธจริยธรรม. (วิทยานิพนธ์ดุษฎีบัณฑิต สาขาภาษาไทย) มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, กรุงเทพฯ.

ดำรงราชานุภาพ, สมเด็จฯ กรมพระยา. (2470). คำนำ ใน สุขุมาลมารศรี พระอัครราชเทวี, สมเด็จพระปิตุจฉาเจ้า. สุขุมาลนิพนธ์ (น. (1)-(8)). พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร.

สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ กรมศิลปากร. (2554). ราชสกุลวงศ์ (พิมพ์ครั้งที่ 14). กรุงเทพฯ: สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ กรมศิลปากร.

อรอุษา สุวรรณประเทศ. (2544). จดหมายจางวางหร่ำ: คุณค่าและความสำคัญต่อพัฒนาการวรรณกรรมไทย. (วิทยานิพนธ์มหาบัณฑิต สาขาภาษาไทย) จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, กรุงเทพฯ.