อ่าน “การเมืองเรื่องโกหก” ใน ลิลิตนิทราชาคริต พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (Reading “the Politics of Lies” in King Rama V’s Lilit Nitra Chakrit)

บทคัดย่อ

บทความชิ้นนี้มุ่งศึกษาวรรณคดีเรื่อง ลิลิตนิทราชาคริต   พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว โดยพิจารณาตัวบทวรรณคดีในฐานะที่เป็นพื้นที่ของการต่อรองอำนาจรับรู้และเข้าถึงความเป็นจริง (reality) ด้วยการใช้เรื่องโกหกหรือพื้นที่ของ “การเมืองเรื่องโกหก” ผลจากการใช้มุมมองการศึกษาดังกล่าวพบว่า การผูกปมปัญหาจากเรื่องโกหก การพัฒนาปมปัญหา ตลอดจนการคลี่คลายปมปัญหาที่มีนัยทางการเมืองซ่อนอยู่เบื้องหลัง ช่วยขับเน้นแนวคิดของเรื่องอันได้แก่การชี้ให้มนุษย์ตระหนักรู้ความเป็นมายาแห่งชีวิตและเสนอให้ใช้ชีวิตอย่างมีความสุขท่ามกลางมายาเหล่านั้น นอกจากนี้ มุมมองการศึกษาดังกล่าวยังแสดงให้เห็นสถานภาพของพระมหากษัตริย์ ความสัมพันธ์ระหว่างพระมหากษัตริย์กับประชาชน ตลอดจนการให้ความสำคัญแก่ปัญญาความรู้ เมื่อพิจารณาร่วมกับบริบทภายนอกตัวบทแล้ว จะพบว่าสิ่งเหล่านี้ล้วนแสดงให้เห็นพระอัจฉริยภาพด้านอักษรศาสตร์ที่สัมพันธ์กับการปกครองของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทั้งสิ้น

This article aims at presenting the political perspective in reading Lilit Nitra Chakrit as a sphere whereby lies are used to negotiate the process of power dealing with reality, a sphere regarded as “the Politics of Lies”. As a result, one can see that the theme of the story which points out how fanciful life is and how humans can happily live under such illusions, is much emphasized by considering how conflicts, caused by lies, develop and are resolved. In addition, from this perspective, the status of the monarch, the relationship between him and his people, and the significance of knowledge are demonstrated through the story in harmony with the context outside the text; all of this implies King Rama V’s wisdom of correlating his literary compositions with the governing of the country.