ความรับผิดของผู้ประท้วงในความผิดอาญาฐานทำให้เสียทรัพย์: กรณีศึกษาคดี Colston Four ของประเทศอังกฤษ
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การประท้วงและการชุมนุมเรียกร้องต่อรัฐบาลหรือหน่วยงานของรัฐเป็นสิ่งปกติในสังคมประชาธิปไตย อย่างไรก็ดีในการประท้วงอาจมีการทำให้เสียหายหรือทำลายทรัพย์สินของบุคคลอื่น อันนำไปสู่การถูกดำเนินคดีฐานทำให้เสียทรัพย์ ซึ่งมีข้อพิจารณาว่าการทำให้เสียทรัพย์ในบริบทของการประท้วงนั้นจะมีเหตุยกเว้นความรับผิดตามกฎหมายอย่างไรหรือไม่ บทความนี้วิเคราะห์ข้อต่อสู้ ของจำเลยในคดีของศาลอังกฤษที่มีคำตัดสินเมื่อต้นปี พ.ศ. ๒๕๖๕ ที่รู้จักกันอย่างกว้างขวาง ในชื่อคดี Colston Four ซึ่งมีการตัดสินว่าผู้ประท้วงไม่ต้องรับผิดฐานทำให้เสียทรัพย์ อันนำมาสู่การวิพากษ์วิจารณ์อย่างกว้างขวางในวงการกฎหมายของประเทศอังกฤษ ผลการวิเคราะห์เปรียบเทียบ กับกฎหมายไทยได้ข้อสรุปในเบื้องต้นว่าหากคดีนี้เกิดขึ้นในประเทศไทย จำเลยในคดีอาจไม่สามารถอ้างข้อต่อสู้เดียวกันมายกเว้นความรับผิดได้
Article Details
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
References
เซอร์เอ็ดเวิร์ด โคลสตันเป็นบุคคลในคริสตศตวรรษที่ ๑๗ ที่มีคุณูปการต่อเมืองบริสทอลเป็นอย่างมาก แต่ในทางประวัติศาสตร์แล้วเซอร์เอ็ดเวิร์ด โคลสตันยังเป็นผู้ค้าทาสคนสำคัญในยุคสมัยนั้น ก่อนเกิดเหตุคดีนี้เคยมีประชาชนเรียกร้องไปยังเทศบาลเมืองบริสทอลหลายครั้งให้ย้ายรูปปั้นดังกล่าวออกจากพื้นที่สาธารณะแต่ไม่เป็นผล
Padfield, N. (2005). Criminal Law 4th edition. Oxford: Oxford University Press. p. 288.
Section 1 Destroying or damaging property.
(1) A person who without lawful excuse destroys or damages any property belonging to another intending to destroy or damage any such property or being reckless as to whether any such property would be destroyed or damaged shall be guilty of an offence.
(2) A person who without lawful excuse destroys or damages any property, whether belonging to himself or another—
(a) intending to destroy or damage any property or being reckless as to whether any property would be destroyed or damaged; and
(b) intending by the destruction or damage to endanger the life of another or being reckless as to whether the life of another would be thereby endangered;
shall be guilty of an offence.
(3) An offence committed under this section by destroying or damaging property by fire shall be charged as arson.
ในเชิงเปรียบเทียบกับเพื่อนบ้านของประเทศอังกฤษคือประเทศสกอตแลนด์ กฎหมายที่ใช้บังคับอยู่ในปัจจุบันก็มีองค์ประกอบความผิดเช่นเดียวกันกับกฎหมายอังกฤษคือเป็นการทำลายหรือทำให้เสียหายซึ่งทรัพย์สินของผู้อื่น โดยปราศจากเหตุยกเว้นความรับผิดตามกฎหมายเช่นกัน โดยความผิดฐานนี้ในสกอตแลนด์เดิมเป็น common law offences คือไม่มีบัญญัติเป็นลายลักษณ์อักษร ใช้ชื่อฐานความผิดว่า malicious mischief ต่อมาตั้งแต่ปี ค.ศ. ๑๙๘๐ ก็มีฐานความผิดขึ้นใหม่ในกฎหมายลายลักษณ์อักษรชื่อว่าฐาน vandalism ซึ่งมีองค์ประกอบเช่นเดียวกับความผิดฐาน criminal damage ในกฎหมายอังกฤษ แต่แม้จะมีฐานความผิดในกฎหมายลายลักษณ์อักษรแล้ว ทางปฏิบัติพนักงานอัยการก็จะตั้งข้อหาทั้งตามฐานความผิดเดิมและฐานใหม่ เนื่องจากฐานความผิดเดิมมีองค์ประกอบที่กว้างกว่า และมีคำอธิบายของนักกฎหมายขยายความรายละเอียดเพิ่มเติมไว้ เมื่อครั้งที่ประเทศสกอตแลนด์มีความพยายามยกร่างประมวลกฎหมายอาญา ( Draft Criminal Code) ในปี ค.ศ. ๒๐๐๓ ก็มีการเสนอให้นำบทบัญญัติทั้งสองฐานมารวมเข้าไว้เป็นฐานใหม่ ชื่อว่า Criminal Damage to Property
- Jones, T.H. & Christie, M.G.A. (1996). Criminal Law 2nd edition. Edinburgh: W.Green/Sweet & Maxwell. p.291-301.
- Ashton, C. et al. (2003). Fundamentals of Scots Law. Edinburgh: W.Green & Son. p.550.
- Ferguson, P.R. & McDiarmid, C. (2009). Scots Criminal Law: A Critical Analysis. Dundee: Dundee University Press. p.357.
Finch, E. & Fafinski, S. (2019). Criminal Law 7th edition. Harlow: Pearson Education Limited. p.176.
Supra note 3, p.289.; Finch, E. & Fafinski, S., supra note 5, p.177.
Supra note 3, p.289.
Section 5 “Without lawful excuse.”
(1) This section applies to any offence under section 1(1) above and any offence under section 2 or 3 above other than one involving a threat by the person charged to destroy or damage property in a way which he knows is likely to endanger the life of another or involving an intent by the person charged to use or cause or permit the use of something in his custody or under his control so to destroy or damage property.
(2) A person charged with an offence to which this section applies, shall, whether or not he would be treated for the purposes of this Act as having a lawful excuse apart from this subsection, be treated for those purposes as having a lawful excuse—
(a) if at the time of the act or acts alleged to constitute the offence he believed that the person or persons whom he believed to be entitled to consent to the destruction of or damage to the property in question had so consented, or would have so consented to it if he or they had
known of the destruction or damage and its circumstances; or
(b) if he destroyed or damaged or threatened to destroy or damage the property in question or, in the case of a charge of an offence under section 3 above, intended to use or cause or permit the use of something to destroy or damage it, in order to protect property belonging to himself or another or a right or interest in property which was or which he believed to be vested in himself or another, and at the time of the act or acts alleged to constitute the offence he believed—
(i) that the property, right or interest was in immediate need of protection; and
(ii) that the means of protection adopted or proposed to be adopted were or would be reasonable having regard to all the circumstances.
(3) For the purposes of this section it is immaterial whether a belief is justified or not if it is honestly held.
(4) For the purposes of subsection (2) above a right or interest in property includes any right or privilege in or over land, whether created by grant, licence or otherwise.
(5) This section shall not be construed as casting doubt on any defence recognised by law as a defence to criminal charges.
Jaggard v Dickinson (1981) QB 527
R v Hunt (1978) 66 Cr App R 105 (CA)
R v Kelleher (2003) EWCA Crim 3525
เนื้อหาในส่วนนี้เรียบเรียงข้อมูลจาก;
- Hayes, G. Doherty, B. and Cammiss, S. (2022). We attended the trial of the Colston four: here’s why their acquittal should be celebrated. Retrieved from https://theconversation.com/we-attended-the-trial-of-the-Colston-four-heres-why-their-acquittal-should-be-celebrated-174481.
- Lykourhou, K. (2022). The acquittal of the Colston protesters and the implications for future cases. Retrieved from https://insights.doughtystreet.co.uk/post/102hfvf/the-acquittal-ofthe-Colston-protesters-and-the-implications-for-future-cases.
- Hare, I. (2022). The Colston Four should never have been charged with criminal damage. Retrieved from https://www.apollo-magazine.com/colston-statue-trial-not-guilty-criminal-damage/.
เป็นการชุมนุมประท้วงทีสือเนื่องมาจากเหตุการณ์ในสหรัฐอเมริกาที่ชายผิวดำชื่อ George Floyd ถูกเจ้าหน้าที่ตำรวจใช้ความรุนแรงในการเข้าจับกุมจนกระทั่งถึงแก่ความตายเมื่อวันที่ ๒๕ พฤษภาคม ๒๕๖๓ และเจ้าหน้าที่ตำรวจที่กระทำผิดถูกดำเนินคดีในศาลในช่วงกลางปี ๒๕๖๔
Section 3 Use of force in making arrest, etc.
(1) A person may use such force as is reasonable in the circumstances in the prevention of crime, or in effecting or assisting in the lawful arrest of offenders or suspected offenders or of persons unlawfully at large.
(2) Subsection (1) above shall replace the rules of the common law on the question when force used for a purpose mentioned in the subsection is justified by that purpose.
Section 1 Indecent displays.
(1) If any indecent matter is publicly displayed the person making the display and any person causing or permitting the display to be made shall be guilty of an offence.
(2) Any matter which is displayed in or so as to be visible from any public place shall, for the purposes of this section, be deemed to be publicly displayed.
Section 5 Harassment, alarm or distress.
(1) A person is guilty of an offence if he—
(a) uses threatening [or abusive] words or behaviour, or disorderly behaviour, or
(b) displays any writing, sign or other visible representation which is threatening [or abusive], within the hearing or sight of a person likely to be caused harassment, alarm or distress thereby.
Section 197 Destroying or damaging property
(1) A person who intentionally and without lawful excuse destroys or damages any property belonging to another or to himself and another shall be guilty of an indictable offence and liable to level 5 imprisonment (10 years maximum).
Magee v Delaney (2012) VSC 407 (11 September 2012)
BBC News. (2022, January 25). Colston Four Trial: Attorney General defends ‘considering’ referring acquittal. Retrieved from https://www.bbc.com/news/uk-england-bristol-60133938.
Section 36 Reference to Court of Appeal of point of law following acquittal on indictment.
(1) Where a person tried on indictment has been acquitted ( whether in respect of the whole or part of the indictment) the Attorney General may, if he desires the opinion of the Court of Appeal on a point of law which has arisen in the case, refer that point to the court, and the court
shall, in accordance with this section, consider the point and give their opinion on it.
(2) For the purpose of their consideration of a point referred to them under this section the Court of Appeal shall hear argument—
(a) by, or by counsel on behalf of, the Attorney General; and
(b) if the acquitted person desires to present any argument to the court, by counsel on his behalf or, with the leave of the court, by the acquitted person himself.
(3) Where the Court of Appeal have given their opinion on a point referred to them under this section, the court may, of their own motion or in pursuance of an application in that behalf, refer the point to Supreme Court if it appears to the Court of Appeal that the point ought to be
considered by Supreme Court.
(4) If a point is referred to the Supreme Court under subsection ( 3) of this section, the Supreme Court shall consider the point and give its opinion on it accordingly.
(5) Where, in a point being referred to the Court of Appeal under this section or further referred to the Supreme Court, the acquitted person appears by counsel for the purpose of presenting any argument to the Court of Appeal or the Supreme Court, he shall be entitled ... to the payment out of central funds of such sums as are reasonably sufficient to compensate him for expenses properly incurred by him for the purpose of being represented on the reference or further reference; and any amount recoverable under this subsection shall be ascertained, as soon as practicable, by the registrar of criminal appeals or, as the case may be, such officer as may be prescribed by order of the House of Lords.
(5A) Subsection (5) has effect subject to—
(a) subsection (5B), and
(b) regulations under section 20(1A)(d) of the Prosecution of Offences Act 1985 (as applied by this section).
(5B) A person is not entitled under subsection (5) to the payment of sums in respect of legal costs (as defined in section 16A of the Prosecution of Offences Act 1985) incurred in proceedings in the Court of Appeal.
(5C) Subsections (1A) to (1C) and (3) of section 20 of the Prosecution of Offences Act 1985 (regulations as to amounts ordered to be paid out of central funds) apply in relation to amounts payable out of central funds under subsection (5) as they apply in relation to amounts payable out of central funds in pursuance of costs orders made under section 16 of that Act.]
(6) Subject to rules of court made under section 1(5) of the Criminal Appeal Act 1966 (power by rules to distribute business of Court of Appeal between its civil and criminal divisions), the jurisdiction of the Court of Appeal under this section shall be exercised by the criminal division of
the court; and references in this section to the Court of Appeal shall be construed accordingly as references to that division of the court.
(7) A reference under this section shall not affect the trial in relation to which the reference is made or any acquittal in that trial.
Siddique, H. (2022). Jurors see the bigger picture: activists who were cleared in court. Retrieved from https://www.theguardian.com/world/2022/jan/06/jurors-see-the-bigger-picture-activists-who-werecleared-in-court.
มาตรา ๓๕๘ ผู้ใดทำเสียหาย ทำลาย ทำให้เสื่อมค่าหรือทำให้ไร้ประโยชน์ ซึ่งทรัพย์ของผู้อื่นหรือผู้อื่นเป็น เจ้าของรวมอยู่ด้วย ผู้นั้นกระทำความผิดฐานทำให้เสียทรัพย์ ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกินสามปี หรือปรับไม่เกินหกหมื่นบาท หรือทั้งจำทั้งปรับ
ทวีเกียรติ มีนะกนิษฐ. (๒๕๖๔). คำอธิบายกฎหมายอาญา มาตรา ๒๘๘-๓๖๖/๔. กรุงเทพมหานคร: วิญญูชน. น. ๓๔๐-๓๔๑.
คณพล จันทน์หอม. (๒๕๖๓). คำอธิบายกฎหมายอาญาภาคความผิด เล่ม ๓ พิมพ์ครั้งที่ ๕. กรุงเทพมหานคร: วิญญูชน. น. ๔๒๐-๔๒๑.
ทวีเกียรติ มีนะกนิษฐ, อ้างแล้ว เชิงอรรถที่ ๒๓, น. ๓๔๔-๓๔๖.; คณพล จันทน์หอม, อ้างแล้ว เชิงอรรถที่ ๒๔, น. ๔๒๖-๔๒๘.
เกียรติขจร วัจนะสวัสดิ์. (๒๕๖๒). คำอธิบายกฎหมายอาญา ภาค ๑ เล่ม ๑ พิมพ์ครั้งที่ ๑๑. กรุงเทพมหานคร: กรุงสยาม พับลิชชิ่ง. น. ๕๘๕, ๕๘๗.
มาตรา ๓๔ บุคคลย่อมมีเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็น การพูด การเขียน การพิมพ์ การโฆษณา และ การสื่อความหมายโดยวิธีอื่น การจํากัดเสรีภาพดังกล่าวจะกระทํามิได้ เว้นแต่โดยอาศัยอํานาจตามบทบัญญัติแห่งกฎหมาย ที่ตราขึ้นเฉพาะเพื่อรักษาความมั่นคงของรัฐ เพื่อคุ้มครองสิทธิหรือเสรีภาพของ บุคคลอื่น เพื่อรักษาความสงบเรียบร้อย หรือศีลธรรมอันดีของประชาชน หรือเพื่อป้องกันสุขภาพของ ประชาชน เสรีภาพทางวิชาการย่อมได้รับความคุ้มครอง แต่การใช้เสรีภาพนั้นต้องไม่ขัดต่อหน้าที่ของ ปวงชนชาวไทยหรือศีลธรรมอันดีของประชาชน และต้องเคารพและไม่ปิดกั้น ความเห็นต่างของบุคคลอื่น
มาตรา ๔๔ บุคคลย่อมมีเสรีภาพในการชุมนุมโดยสงบและปราศจากอาวุธ การจํากัดเสรีภาพตามวรรคหนึ่งจะ กระทํามิได้ เว้นแต่โดยอาศัยอํานาจตามบทบัญญัติแห่งกฎหมาย ที่ตราขึ้นเพื่อรักษาความมั่นคงของรัฐ ความปลอดภัย สาธารณะ ความสงบเรียบร้อยหรือศีลธรรมอันดี ของประชาชน หรือเพื่อคุ้มครองสิทธิหรือเสรีภาพของบุคคลอื่น
มาตรา ๒๖ การตรากฎหมายที่มีผลเป็นการจํากัดสิทธิหรือเสรีภาพของบุคคลต้องเป็นไป ตามเงื่อนไขที่บัญญัติ ไว้ในรัฐธรรมนูญ ในกรณีที่รัฐธรรมนูญมิได้บัญญัติเงื่อนไขไว้ กฎหมายดังกล่าว ต้องไม่ขัดต่อหลักนิติธรรม ไม่เพิ่มภาระหรือ จํากัดสิทธิหรือเสรีภาพของบุคคลเกินสมควรแก่เหตุ และจะกระทบต่อศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ของบุคคลมิได้ รวมทั้งต้อง ระบุเหตุผลความจําเป็นในการจํากัดสิทธิ และเสรีภาพไว้ด้วย กฎหมายตามวรรคหนึ่ง ต้องมีผลใช้บังคับเป็นการทั่วไป ไม่มุ่งหมายให้ใช้บังคับแก่กรณีใด กรณีหนึ่งหรือแก่บุคคลใดบุคคลหนึ่งเป็นการเจาะจง