การจัดตั้งองค์กรการจัดเก็บค่าลิขสิทธิ์ของภาคเอกชนและภาครัฐในประเทศไทยและต่างประเทศ

บทคัดย่อ

       องค์กรจัดเก็บค่าลิขสิทธิ์หมายความถึงองค์กรที่มีอำนาจในการจัดเก็บค่าลิขสิทธิ์ซึ่งแต่ละประเทศก็มีการจัดเก็บค่าลิขสิทธิ์ในผลงานอันมีลิขสิทธิ์ที่มีความแตกต่างกันตามกฎหมาย ระเบียบ กฎหรือประเพณีที่สืบต่อกันมาซึ่งจะกำหนดอัตราค่าจัดเก็บผลงานอันมีลิขสิทธิ์ให้เป็นกลางก็คงจะทำมิได้ด้วยปัญหาดังกล่าวข้างต้น แต่ละประเทศจึงมีวิธีการจัดเก็บค่าลิขสิทธิ์ที่แตกต่างกันออกไป ซึ่งในประเทศไทยเองก็มิได้มีองค์กรจัดเก็บค่าลิขสิทธิ์ที่ถูกบัญญัติขึ้นตามกฎหมายของไทย แต่ใช้อำนาจตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ในการจัดเก็บค่าลิขสิทธิ์ในเรื่องของบริษัท

       เมื่อประเทศไทยไม่ได้มีกฎหมายบัญญัติให้องค์กรจัดเก็บค่าลิขสิทธิ์มีอำนาจหรือบัญญัติคำว่าองค์กรจัดเก็บค่าลิขสิทธิ์เป็นการเฉพาะ จึงเกิดปัญหาว่าแท้จริงแล้วประเทศไทยของเราควรมีบทบัญญัติในส่วนนี้เป็นการเฉพาะหรือไม่ หรือควรเพิ่มเติมในบทบัญญัติในเรื่องของการจัดเก็บค่าลิขสิทธิ์เพื่อมิให้สิ้นเปลืองงบประมาณ หรือหน่วยงานในการจัดตั้งองค์กรจัดเก็บค่าลิขสิทธิ์ขึ้นมาใหม่

       โดยงานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการบริหารการจัดเก็บค่าลิขสิทธิ์ที่ดำเนินการจัดเก็บค่าลิขสิทธิ์ โดยองค์กรบริหารการจัดเก็บค่าลิขสิทธิ์ โดยได้ศึกษาความเป็นมาเกี่ยวกับการบริหารการจัดเก็บค่าลิขสิทธิ์ ประเภทขององค์กรจัดเก็บค่าลิขสิทธิ์ และวิธีการดำเนินการทำงานขององค์กรจัดเก็บค่าลิขสิทธิ์ รวมไปถึงกฎหมายที่ใช้บังคับในการจัดเก็บค่าลิขสิทธิ์ เพื่อวิเคราะห์ถึงแนวทางในการบริหารจัดเก็บค่าลิขสิทธิ์โดยองค์กรจัดเก็บค่าลิขสิทธิ์ให้เป็นไปในทางที่เหมาะสม อีกทั้งประโยชน์ในการจัดตั้งองค์กรจัดเก็บค่าลิขสิทธิ์ของประเทศไทยไปตลอดจนการเสนอรูปแบบของกฎหมายหรือภาครัฐที่เข้ามาควบคุมกำกับดูแล เพื่อมิให้เกิดการผูกขาดของเอกชนไปในฝ่ายเดียว

       จากการศึกษาพบว่า การจัดตั้งองค์กรจัดเก็บค่าลิขสิทธิ์ของประเทศไทย มีปัญหาในการจัดตั้งอยู่ เนื่องจากไม่มีบทบัญญัติกฎหมายที่รองรับในการจัดตั้งองค์กรจัดเก็บค่าลิขสิทธิ์เป็นการเฉพาะ เมื่อศึกษาจากกฎหมายการจัดเก็บค่าลิขสิทธิ์ของต่างประเทศนั้น พบว่า ประเทศญี่ปุ่นมีการบังคับใช้กฎหมายที่ใช้บังคับในการจัดเก็บค่าลิขสิทธิ์ ซึ่งกำกับดูแลการดำเนินงานขององค์กรจัดเก็บค่าลิขสิทธิ์และองค์กรจัดเก็บค่าลิขสิทธิ์เป็นการจัดตั้งขึ้นโดยมีกฎหมายให้อำนาจ ในสหราชอาณาจักร องค์กรจัดเก็บค่าลิขสิทธิ์จัดตั้งขึ้นโดยอาศัยบทบัญญัติที่นิยามคำว่า “องค์กร” และใช้อำนาจกฎหมายทั่วไปที่เกี่ยวข้องกับการบริหารการจัดเก็บค่าลิขสิทธิ์ในการควบคุมดำเนินงานขององค์กรจัดเก็บค่าลิขสิทธิ์ ต่อมาคือประเทศออสเตรเลีย แม้ประเทศออสเตรเลียมิได้มีบทบัญญัติกฎหมายเป็นการเฉพาะเหมือนประเทศญี่ปุ่น หรือบทนิยามที่บัญญัติคำว่าองค์กรไว้เช่นเดียวกับสหราชอาณาจักร แต่อย่างไรก็ตามก็มีภาครัฐที่เข้ามามีบทบาทกำกับดูแลในการจัดเก็บค่าลิขสิทธิ์

       จากประเด็นปัญหาในข้างต้น ผู้วิจัยมีความคิดเห็นและข้อเสนอแนะว่า ควรจัดตั้งองค์กรจัดเก็บค่าลิขสิทธิ์ในรูปแบบที่เหมาะสม ให้สอดคล้องกับวัฒนธรรม เศรษฐกิจ สังคมในปัจจุบัน และมีการตรากฎหมายเฉพาะเพื่อใช้บังคับในการจัดเก็บค่าลิขสิทธิ์ ซึ่งประกอบไปด้วยโครงสร้างสำคัญในการตรากฎหมายขึ้นมาใหม่ หรือบัญญัตินิยามคำว่า องค์กรจัดเก็บ เป็นการเฉพาะเพื่อกำกับดูแลและกำหนดบทลงโทษ

       อนึ่ง เมื่อพิจารณาจากประเด็นปัญหาในข้างต้นจะเห็นได้ว่าการจัดตั้งองค์กรจัดเก็บค่าลิขสิทธิ์นั้นมีประโยชน์ในเชิงปฏิบัติ เพราะเมื่อมีการจัดตั้งองค์กรจัดเก็บค่าลิขสิทธิ์ การจัดเก็บค่าลิขสิทธิ์ที่ซับซ้อนนั้นอาจลดน้อยลง เพราะผู้ปฏิบัติสามารถตรวจเช็คได้ว่าผู้มาเก็บค่าลิขสิทธิ์นั้นดำเนินการถูกต้องตามกฎหมายหรือไม่ และผู้ปฏิบัติหน้าที่ได้รับอำนาจมาจากองค์กรจัดเก็บค่าลิขสิทธิ์หรือไม่ อีกทั้งยังรวมไปถึงหากบุคคลใดต้องการใช้ผลงานอันมีลิขสิทธิ์ที่ถูกต้องตามกฎหมายก็สามารถตรวจเช็คกับองค์กรจัดเก็บค่าลิขสิทธิ์ได้ว่ามีผู้ใดเป็นผู้สร้างสรรค์ผลงานดังกล่าว ทำให้สามารถดำเนินการให้ถูกต้องตามกฎหมายไม่ผิดพระราชบัญญัติลิขสิทธิ์ในการใช้งานผลงานอันมีลิขสิทธิ์