“ทรัพย์สินทางปัญญา” ความท้าทายในอุตสาหกรรมกีฬาอีสปอร์ต

บทคัดย่อ

          อีสปอร์ตกำลังจะกลายเป็นวัฒนธรรมใหม่ที่เกิดขึ้นในสังคมดิจิทัล การบริหารจัดการที่ถูกต้องและเหมาะสมจะนำมาซึ่งมูลค่ามหาศาลในทางเศรษฐกิจ สามารถขยายฐานผู้ติดตามไปยังทั่วโลก หลายประเทศได้ยกระดับการแข่งขันเล่นเกมให้เป็นการแข่งขันอีสปอร์ต ทั้งในระดับชาติและในระดับนานาชาติ ดังเช่นที่มีการจัดการแข่งขันในเอเชียนเกมส์ 2022 ที่เมืองจาการ์ตา ประเทศอินโดนีเซีย จนกระทั่งมีการจัดการแข่งขันโอลิมปิกสำหรับอีสปอร์ตโดยคณะกรรมการโอลิมปิกสากลที่มีการวางแผนจัดการแข่งขันทุก ๆ 2 ปี ตั้งแต่ปี ค.ศ. 2024 ที่เริ่มที่เมืองคังวอน ประเทศสาธารณรัฐเกาหลี เป็นต้นไป ในประเด็นเรื่องทรัพย์สินทางปัญญาของอีสปอร์ตเป็นประเด็นสำคัญทางกฎหมายที่ได้รับการถกเถียงทางวิชาการกันทั่วโลก เนื่องจากทรัพย์สินทางปัญญาเป็นเครื่องมือสำคัญในการผลักดันอีสปอร์ตให้สามารถแสวงหาประโยชน์ในทางเศรษฐกิจได้สูงสุด ทรัพย์สินทางปัญญาในอีสปอร์ตมีความแตกต่างกันอย่างมากกับกรณีของกีฬาแบบดั้งเดิม เนื่องจาก อีสปอร์ตมีพัฒนาการมาจากเกมคอมพิวเตอร์ซึ่งเกิดจากการเขียนโปรแกรมคอมพิวเตอร์ โดยเฉพาะอีสปอร์ตมีเนื้อเรื่อง ภาพ และดนตรีประกอบ ซึ่งล้วนเป็นภาคส่วนที่มีกฎหมายคุ้มครองในเรื่องทรัพย์สินทางปัญญาอย่างเคร่งครัด ทั้งโดยเฉพาะอย่างยิ่งกรณีของกฎหมายลิขสิทธิ์ และกฎหมายเกี่ยวกับเครื่องหมายทางการค้าจนทำให้การบริหารจัดการอีสปอร์แตกต่างออกไปจากกีฬาแบบดั้งเดิม เช่น การสตรีมอีสปอร์ตผ่านช่องทางแพลตฟอร์มออนไลน์ จำเป็นต้องได้รับการอนุญาตจากเจ้าของลิขสิทธิ์หรือไม่ เป็นต้น ซึ่งหากเทียบเคียงกับกรณีกีฬาแบบดั้งเดิม ที่ผู้เล่นกีฬาเหล่านั้นผ่านการถ่ายทอดบนแพลตฟอร์มต่าง ๆ ก็ไม่จำเป็นต้องได้รับอนุญาตแต่อย่างใด เนื่องจากกีฬาแบบดั้งเดิมมิได้รับการคุ้มครองและไม่มีผู้ใดสามารถกล่าวอ้างความเป็นเจ้าของลิขสิทธิ์ได้

          การบริหารจัดการทางด้านทรัพย์สินทางปัญญาในอีสปอร์ตอย่างไร จึงจะมีความสมดุลระหว่างการพัฒนาอุตสาหกรรมอีสปอร์ตในประเทศ และขณะเดียวกันสามารถรักษาผลประโยชน์อันชอบธรรมจากการใช้สิทธิในเรื่องทรัพย์สินทางปัญญาได้ บทความนี้เป็นการศึกษาโอกาสและความท้าทายในเรื่องทรัพย์สินทางปัญญาที่เกี่ยวข้องกับอีสปอร์ตเป็นหลัก ประกอบด้วย 3 หัวข้อ ได้แก่ ความเป็นมาและสาระสำคัญของอีสปอร์ต, อีสปอร์ตกับประเด็นทรัพย์สินทางปัญญาและอีสปอร์ตกับแนวทางการแก้ไขปัญหาการละเมิดทรัพย์สินทางปัญญา