การขยายความหมายของคำกริยา 「出す」 จากมุมมองของภาษาศาสตร์ปริชาน การวิเคราะห์ตัวอย่างการใช้ในทวิตเตอร์

Main Article Content

คชรัตน์ ศรีธิ
พัชราพร แก้วกฤษฎางค์

บทคัดย่อ

คำกริยา 「出す」ในภาษาญี่ปุ่นเป็นคำกริยาหลายความหมาย การขยายความหมายเป็นกระบวนการเปลี่ยนแปลงทางภาษาอย่างหนึ่งที่ทำให้เกิดคำหลายความหมาย บทความวิจัยนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์รูปแบบการขยายความหมายของ「出す」และกระบวนการทางปริชานที่อยู่เบื้องหลัง โดยเก็บรวบรวมตัวอย่างจากทวิตเตอร์ (ปัจจุบันคือ X) ช่วงระหว่างปี ค.ศ. 2018 ถึง 2022 จำนวน 300 ตัวอย่าง ผลการศึกษาพบว่า「出す」มีรูปแบบการขยายความหมายจากความหมายต้นแบบรวม 4 รูปแบบ ได้แก่ รูปแบบที่ 1 จากเหตุการณ์ที่มีผู้กระทำการให้เคลื่อนที่สู่เหตุการณ์ที่ไม่มีผู้กระทำการให้เคลื่อนที่ผ่านการอนุมานตามบริบท รูปแบบที่ 2 จากสิ่งที่เคลื่อนที่ที่เป็นสิ่งมีชีวิต/สิ่งไม่มีชีวิตไม่สามารถเคลื่อนที่ได้ด้วยตนเองและมีเส้นทางการเคลื่อนที่ออกทางกายภาพสู่สิ่งที่เคลื่อนที่เป็นนามธรรมที่มีเส้นทางการเคลื่อนที่แบบเสมือนผ่านอุปลักษณ์ รูปแบบที่ 3 จากเหตุการณ์ที่ต้องควบคุมสิ่งที่เคลื่อนที่ด้วยมือสู่เหตุการณ์อื่นที่ไม่ได้ใช้มือควบคุมการเคลื่อนที่ผ่านอุปลักษณ์และนามนัย รูปแบบที่ 4 จากเหตุการณ์ที่แฝงเจตนาของผู้กระทำสู่เหตุการณ์ที่เกิดขึ้นเองโดยปราศจากเจตนาของผู้กระทำผ่านการอนุมานตามบริบท การขยายความหมายในแต่ละรูปแบบมีความซับซ้อนมีการผสมผสานระหว่างความหมายทางกายภาพกับความหมายเชิงนามธรรมผ่านกลไกหลากหลายทั้งอุปลักษณ์ นามนัยและการอนุมานตามบริบท ผลการวิจัยเป็นประโยชน์ในการวิจัยด้านภาษาศาสตร์เปรียบต่าง การสอนภาษาญี่ปุ่น และการแปลภาษาญี่ปุ่น-ไทย

Article Details

ประเภทบทความ
บทความวิจัย

เอกสารอ้างอิง

Croft, W., & Cruse, A. (2004). Cognitive Linguistics (Cambridge Textbooks in Linguistics). United Kingdom:

Cambridge University Press.

Cruse, A. (2000). Meaning in Language: An Introduction to Semantics and Pragmatics. Oxford:

Oxford University Press.

Holmes, J. (1986). Compliments and compliment responses in New Zealand English. Anthropological Linguistics,

(4), 485-508.

Lakoff, G. (1987). Women, Fire and Dangerous Things: What Categories Reveal About the Mind. Chicago:

University of Chicago Press.

Lakoff, G., & Johnson, M. (1980). Metaphors We Live By. Chicago: University of Chicago Press.

New York: Basic Books.

Lyons, J. (1995). Linguistics Semantics: An Introduction. Cambridge: Cambridge University Press.

Radden, G., & Kövecses, Z. (2007). Towards a Theory of Metonymy. In V. Evans, B. Bergen, & J. Zinken (Eds.),

The Cognitive Linguistics Reader (pp.335-359). London: Equinox.

Talmy, L. (2000). Toward a Cognitive Semantics. Cambridge: MIT Press.

Thepkanjana, K., & Uehara, S. (2007). Semantic extension of the verb of breaking in Thai and Japanese.

Manusya: Journal of Humanities, 10(3), 95–114. Retrieved from https://doi.org/10.1163/26659077

Traugott, E., & Dasher, R. (2002). Regularity in Semantic Change. Australia: Cambridge: Cambridge

University Press.

Tylers, A., & Evans, V. (2003). The Semantics of English Prepositions: Spatial Sciences, Embodied

Meaning and Cognition. Cambridge: Cambridge University Press.

プラシャント・パルデシ[他](2019). 『多義動詞分析の新展開と日本語教育への応用』開拓社.

山梨正明(1995).『認知文法論』ひつじ書房.

森山新(2011). 「「出す」の意味構造に関する実験的研究:日本語学習辞典の開発のために」『日本認知

言語学会論文集』11(11),277-286.

กาจบัณฑิต วงศ์ศรี. (2547). เครือข่ายความหมายของคำว่า 'ออก' ในภาษาไทย : การศึกษาแนวอรรถศาสตร์ปริชาน. [วิทยานิพนธ์

ปริญญาอักษรศาสตรดุษฎีบัณฑิต จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย].