รัฐกลวง? กรณีศึกษาการจัดบริการที่พักผู้สูงอายุโดยภาคเอกชนในประเทศญี่ปุ่น
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
“รัฐกลวง” หรือ “Hollow State” เป็นแนวความคิดที่นักวิชาการทางด้านรัฐประศาสนศาสตร์หลายคนให้ความสำคัญด้วยความกังวล (Rhodes, 1993; Peters, 1994; Milward และ Provan, 2000 และ 2003; Skelcher, 2000; ปกรณ์, 2560) เนื่องจากการที่ภารกิจของรัฐรวมถึงการจัดบริการสาธารณะเป็นจำนวนมากถูกหน่วยงานรูปแบบอื่นๆ ไม่ว่าจะเป็นหน่วยงานในกำกับของรัฐ หน่วยงานเอกชน และหน่วยงานภาคประชาสังคม เข้ามามีบทบาทแทนจนทำให้บทบาทของภาครัฐเหลือน้อยลงจนอาจทำให้ถูกกลืนกินจนกลวงและหมดความสำคัญไปในที่สุด ผู้วิจัยจึงทำการศึกษาวิจัยการจัดบริการที่พักของผู้สูงอายูโดยภาคเอกชนของประเทศญี่ปุ่นเนื่องจากโดยทั่วไปบริการสาธารณะประเภทสังคมสงเคราะห์จะเป็นบทบาทของหน่วยงานภาครัฐ เมื่อภาคเอกชนเข้ามามีบทบาทร่วมเช่นนี้จะเกิดสภาวะรัฐกลวงอย่างที่นักวิชาการกังวลกันหรือไม่ ผลการวิจัยพบว่า 1) การที่ภาคเอกชนมีบทบาทเพิ่มขึ้นในภารกิจการจัดบริการสาธารณะประเภทสังคมสงเคราะห์โดยพิจารณาจากการจัดบริการที่พักของผู้สูงอายุของประเทศญี่ปุ่น ทำให้เกิดปรากฏการณ์ที่เรียกว่า รัฐกลวง ขึ้นกับภาครัฐญี่ปุ่นในภารกิจด้านนี้ แต่ไม่นำไปสู่ปัญหาของรัฐกลวงที่นักวิชาการกังวลแต่อย่างใด เนื่องจากรัฐยังคงมีบทบาทในการกำกับดูแลในบริการสาธารณะนี้โดยมีกฎหมายบังคับให้เอกชนไม่สามารถจัดบริการด้านการรักษาพยาบาลเป็นการเฉพาะสำหรับกลุ่มลูกค้าได้ รวมทั้งไม่สามารถจำกัดสิทธิของญาติของลูกค้าในการเป็นเจ้าของ และเข้าอยู่อาศัยในสถานที่พักอาศัยที่จัดเป็นที่อยู่ของกลุ่มผู้สูงอายุได้ 2) การที่ภาคเอกชนเข้ามาจัดบริการที่พักผู้สูงอายุนั้นเกิดจากการทำงานของกลไกการตลาดที่ชี้ให้เห็นว่าในกลุ่มของผู้สูงอายุนั้นสามารถแบ่งออกเป็นกลุ่มที่มีความสามารถจ่ายและยินดีจ่ายเพิ่มจากเงินสนับสนุนที่ได้รับจากกองทุน LTCI ซึ่งภาคเอกชนสามารถเข้ามาทำผลกำไรได้และส่งผลให้ในท้ายที่สุดภาครัฐยังคงเหลือภาระรับผิดชอบดูแลเฉพาะกลุ่มผู้สูงอายุที่ไม่มีความสามารถหรือไม่ต้องการจ่ายเพิ่มเติมจากเงินที่ได้รับเงินสนับสนุนจากกองทุน LTCI 3) การที่ภาคเอกชนทำการตลาดที่พักผู้สูงอายุด้วยแนวคิดให้บริการด้านสุขภาพในเชิงป้องกัน (preventive) ด้วยวิทยาศาสตร์ชะลอวัยและฟื้นฟูสุขภาพ ( anti-aging and regenerative science) เป็นการชะลอการจ่ายเงินภาครัฐให้กับการรักษาพยาบาล (curative) ซึ่งเป็นปัญหาใหญ่ของรัฐในสังคมสูงวัยระดับสุดยอด (super age society) สรุปแล้วความกังวลจากแนวคิดทฤษฎีรัฐกลวงไม่เกิดขึ้นในประเทศญี่ปุ่นแม้ว่าภาคเอกชนจะมีบทบาทเพิ่มขึ้นในภารกิจของบริการสาธารณะประเภทสังคมสงเคราะห์ ในทางกลับกัน ภาคเอกชนกลับช่วยลดภาระของภาครัฐโดยการรับเอาลูกค้าที่มีรายได้ระดับกลางถึงสูงไปดูแลแทน ด้วยเหตุนี้ ภาครัฐไทยควรศึกษาแนวทางการดูแลผู้สูงอายุของญี่ปุ่นเพื่อนำมาปรับใช้เพื่อลดภาระในเรื่องของการดูแลผู้สูงอายุที่กำลังจะเป็นปัญหาสำคัญของไทยซึ่งกำลังจะก้าวเข้าสู่การเป็นสังคมสูงวัยระดับสมบูรณ์ในปี ค.ศ. 2026 นี้
Article Details
ข้อความและข้อคิดเห็นต่างๆ ในบทความเป็นของผู้เขียนบทความนั้นๆ ไม่ใช่ความเห็นของกองบรรณาธิการหรือของวารสาร jsn Journal
เอกสารอ้างอิง
ข่าวสด (2559). ตาม “ธอส.” สู่เมือง “ชิบะ” ศึกษาชุมชน “ผู้สูงอายุ”. ข่าวสด. สืบค้นจาก at http://daily.khaosod.co.th/view_news.php?newsid=TURObFkyOHlOVEE0TURVMU9RPT0=§ionid =TURNd05RPT0=&day=TWpBeE5pMHdOUzB3T0E9PQ==
ฐานเศรษฐกิจ (2559). 2568 สังคมวัยทองเต็มเมือง ธนาคารอาคารสงเคราะห์เตรียม 1 หมื่นล้านเข็นโครงการ.ฐานเศรษฐกิจ. สืบค้นจาก at http://www.thansettakij.com/content/60361
ไทยพับลิก้า (2559). “Smart Community – Senior Park Support” โมเดลสังคมผู้สูงอายุกรุงโตเกียว มุ่งยกระดับชีวิตไม่ใช่แค่ “สถานพยาบาลชั้นดี”. ไทยพับลิก้า. สืบค้นจาก at https://thaipublica.org/ 2016/04/smart-community/
ปกรณ์ ศิริประกอบ (2560a). ถอดบทเรียนการบริหารจัดการสังคมสูงวัยระดับสุดยอดของภาครัฐญี่ปุ่น: มองผ่าน 3 พาราไดม์ทางรัฐประศาสนศาสตร์. วารสารเครือข่ายญี่ปุ่นศึกษา, 7 (2), 39-64.
＿＿＿＿＿ (2560b). 3 พาราไดม์ทางรัฐประศาสนศาสตร์: แนวคิด ทฤษฎีและการนำไปปฏิบัติจริง. (พิมพ์ครั้งที่ 4) กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
＿＿＿＿＿ (2558). 3 พาราไดม์ทางรัฐประศาสนศาสตร์: แนวคิด ทฤษฎีและการนำไปปฏิบัติจริง.กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ประชาชาติธุรกิจออนไลน์. (2559, 30 เมษายน). สุโค่ย! คอมมิวนิตี้คนแก่ในญี่ปุ่น สุดยอดต้นแบบรับสังคมผู้สูงอายุ. ประชาชาติธุรกิจ. สืบค้นจาก at https://www.prachachat.net/news_detail.php?newsid=1461941219
สุวัฒนา เลิศมโนรัตน์ (2546). ระบบประกันสังคมของญี่ปุ่น: กรณีศึกษาการดูแลระยะยาว. (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์).
Arai, H., Ouchi, Y, Toba, K, Endo, T., Shimokado, K. Tsubota, K. Matsuo, S., Mori, H. Yumura, W. Yokode, M., Rakugi, H. & Ohshima, S. (2015). Japan as the Front-runner of Super-aged Society: Perspective from Medicine and Medical Care in Japan. Geriartrics & Gerontology International, 15, 673-687.
He, W., Goodking, D. & Kowal, P. (2016). U.S. Census Bureau International Populations Reports, An aging world: 2015. Washington, DC: U.S. Government Publishing Office.
Ikegami, N., Ishibashi, T., & Amano, T. (2014). Japan’s Long-term Care Regulations Focus on Structure – Rationale and Future Prospects. In V. Mor, T. Lenone, & A. Maresso (Eds.). Regulating Long-term Care Quality: An International Comparison, (121-143). New York: Cambridge University Press.
Milward, H.B. & Provan, K. G. (2000). Governing the Hollow State. Journal of Public Administration and Theory, 10 (2), 359-379.
＿＿＿＿＿ (2003). Managing the Hollow State: Collaborating and Contracting. Public Management Review, 5 (1), 1-18.
Osborne, D. & Gaebler, T. (1992). Reinventing Government: How the Entrepreneurial Spirit is Transforming the Public Sector. Reading, MA: Addison-Wesley.
Peters, B. G. (2007). Managing the Hollow State. International Journal of Public Administration, 17(3-4), 739-756.
Rhodes, R. A. W. (1994). The Hollowing out of the State: The Changing Nature of the Public Service in Britain. The Political Science Quarterly, 65 (2) , 138-151.
Saldana, J. & Omasta, M. (2018). Qualitative Research: Analyzing Life. Thousand Oak, CA: Sage Publications.
Skelcher, C. (2000). Changing Images of the State: Overloaded, Hollowed-out, Congested. Public Policy and Administration, 15 (3), Autumn, 3-19.
Smart community website. (2018). Retrieved from http://www.smartcommunity.co.jp/
Statistics Bureau, Ministry of Internal Affairs and Communications Japan. (2017). Statistical Handbook of Japan 2017. Tokyo, Japan: Statistics Bureau, Ministry of Internal Affairs and Communications Japan.
Stiglitz, J. E. (2000). Economics of the Public Sector. (3rd ed.). New York: W.W. Norton & Company.
United Nations Economic and Social Commission for Asia and the Pacific (UNESCAP) (2015). Long-term Care of Older Persons in Japan. SDD-SPPS Project Working Papers Series: Long-term Care for Older Persons in Asia and the Pacific.
Weimer, D. L. & Vining, A. R. (2017). Policy Analysis: Concepts and Practice. (6th ed.) New York, NY: Routledge.
Yin, R. K. (2009). Case Study Research: Design and Methods. (4th ed.). Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
