วิถีการบริโภคอาหารญี่ปุ่นในสังคมไทยจากมุมมองสังคมวิทยา
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความนี้มีเป้าหมายเพื่อกระตุ้นความสนใจในทิศทางการศึกษาวิถีการบริโภคอาหารญี่ปุ่นในสังคมไทยและชี้ให้เห็นแนวทาง (approach) การศึกษาวิถีการบริโภคอาหารญี่ปุ่นในประเทศไทยในมุมมองทางด้านสังคมวิทยา รวมถึงเงื่อนไขที่มีความสัมพันธ์กับวิถีการบริโภคอาหารญี่ปุ่นในสังคมปัจจุบัน จากการศึกษาพบว่าแนวการการศึกษาวิถีการบริโภคอาหารญี่ปุ่นในสังคมไทยมีข้อจำกัดอยู่มาก และไม่สามารถก้าวพ้นแนวทางการศึกษาแบบเดิมที่มักเน้นศึกษาในประเด็นทัศนคติ การตัดสินใจในการบริโภค ปัจจัยและพฤติกรรมการบริโภคอาหารญี่ปุ่นเป็นหลัก ข้อค้นพบที่เกิดขึ้นจากการศึกษามักสอดคล้องไปในทิศทางและแนวทางเดียวกัน จึงไม่อาจคลี่คลายหรือขยายแง่มุมใหม่ๆเพื่อสะท้อนปรากฏการณ์การบริโภคอาหารญี่ปุ่นในสังคมไทยที่เกิดขึ้นอย่างต่อเนื่องในช่วงที่ผ่านมาได้ชัดเจนนัก การศึกษาวิถีการบริโภคอาหารญี่ปุ่นที่เชื่อมโยงกับการสื่อสารและการบริโภคสินค้าวัฒนธรรม น่าจะเป็นอีกแนวทางที่ช่วยขยายให้เห็นแบบแผนการบริโภคได้อีกทางหนึ่ง นอกจากนี้ ยังพบว่างานที่ทบทวนและศึกษายังแสดงให้เห็นถึงเงื่อนไขที่มีความสัมพันธ์กับวิถีการบริโภคอาหารญี่ปุ่นในสังคมไทยในปัจจุบัน ได้แก่ เงื่อนไขคุณลักษณะของผู้บริโภค ผลิตภัณฑ์ ราคาสินค้า ช่องทางการจัดจำหน่าย การส่งเสริมการตลาด บุคลากรหรือพนักงาน ลักษณะทางกายภาพหรือสิ่งแวดล้อม และวัฒนธรรม เงื่อนไขดังกล่าวนี้ชี้ให้เห็นถึงวิธีคิดและมุมมองในการศึกษาวิถีการบริโภคอาหารญี่ปุ่นในสังคมไทยภายใต้ภาวะสมัยใหม่ ที่มองการบริโภคไม่ได้ปราศจากกฎเกณฑ์โครงสร้างทางสังคมและอำนาจของปัจจเจกที่กำกับการบริโภคของผู้คนในสังคม ทั้งนี้ผู้บริโภคได้สร้างความหมายให้กับการบริโภคในลักษณะต่างๆ หรือเรียกได้ว่าเป็นการบริโภคเชิงสัญญะ สะท้อนให้เห็นความเป็นจริงของปัจเจกและโครงสร้างที่มีอำนาจในการกำหนดวิถีการบริโภคอยู่ไม่น้อย ดังนั้นหากขยายประเด็นการศึกษาวิถีการบริโภคอาหารของผู้บริโภคในฐานะผู้กระทำ (agency) ที่มีอำนาจกระทำการในการเป็นผู้กำหนดวิถีการบริโภคที่มีมากขึ้น จะเผยให้เห็นความเป็นจริงอีกด้านที่เกิดขึ้นในสังคมโลกสมัยใหม่ได้ชัดเจนยิ่งขึ้น
Article Details
ข้อความและข้อคิดเห็นต่างๆ ในบทความเป็นของผู้เขียนบทความนั้นๆ ไม่ใช่ความเห็นของกองบรรณาธิการหรือของวารสาร jsn Journal
เอกสารอ้างอิง
กนกพรรณ สุขฤทธิ์. (2557). ส่วนประสมการตลาดบริการและพฤติกรรมการใช้บริการร้านอาหารญี่ปุ่นย่าน Community Mall ของผู้บริโภคในกรุงเทพมหานคร.สารนิพนธ์ปริญญาบริหารธุรกิจมหาบัณฑิต สาขาวิชาการตลาด มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.
กาญจนา แก้วเทพ. (2541). การวิเคราะห์สื่อ: แนวคิดและเทคนิค.กรุงเทพฯ: อินฟินิตี้เพรส.
กิตติภพ สงเคราะห์. (2555). ปัจจัยที่มีผลต่อพฤติกรรมการเข้าใช้บริการร้านอาหารญี่ปุ่นของผู้บริโภคในจังหวัดปทุมธานี. สารนิพนธ์บริหารธุรกิจมหาบัณฑิต, สาขาวิชาการตลาด, คณะบริหารธุรกิจ, มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลธัญบุรี.
กีรติพร ศรีธัญรัตน์. (2553). “สินค้าวัฒนธรรมญี่ปุ่นกับวัฒนธรรมลูกผสมในไทยภายใต้กระแสโลกาภิวัตน์” เอกสารหลังการประชุมวิชาการระดับชาติของเครือข่ายญี่ปุ่นศึกษาในประเทศไทยครั้งที่ 3 สังคมศาสตร์. ขอนแก่น: คณะกรรมการเครือข่ายญี่ปุ่นศึกษาในประเทศไทย.
จิตรลดา ฟักป้อม. (2556). การตัดสินใจเลือกใช้บริการบุฟเฟ่ต์อาหารญี่ปุ่นในเขตกรุงเทพมหานครและปริมณฑล.สารนิพนธ์บริหารธุรกิจมหาบัณฑิต, โครงการบริหารธุรกิจมหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยรามคําแหง.
ชนสรณ์ โตกราน. (2551). พฤติกรรมการบริโภคอาหารญี่ปุ่นของผู้บริโภคในเขตอําเภอเมืองจังหวัดชลบุรี. วิทยานิพนธ์บริหารธุรกิจมหาบัณฑิต, บัณฑิตวิทยาลัย, มหาวิทยาลัยศรีปทุม วิทยาเขตชลบุรี.
ชนิดา เสถียรธนากร. (2551). คุณค่าตราสินค้าและทัศนคติด้านผลิตภัณฑ์ที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมของผู้บริโภคที่มีต่อภัตตาคารอาหารญี่ปุ่นฟูจิในเขตกรุงเทพมหานคร.สารนิพนธ์บริหารธุรกิจมหาบัณฑิต, สาขาวิชาการจัดการ, มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.
นัฐพล จํากําจร. (2558). อิทธิพลของสวนประสมทางการตลาดบริการคุณภาพการบริการและภาพลักษณ์ของแบรนด์ต่อการตัดสินใจเลือกร้านอาหารบุฟเฟต์ญี่ปุ่นในกรุงเทพมหานคร.สารนิพนธ์บริหารธุรกิจมหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยกรุงเทพ.
โนริยูกิ ซูซูกิและคณะ. (2553). “การบริโภคสินค้าวัฒนธรรมญี่ปุ่นในไทยสังคมไทยภายใต้กระแส- Japanization” เอกสารหลังการประชุมวิชาการระดับชาติของเครือข่ายญี่ปุ่นศึกษาในประเทศไทยครั้งที่ 3 สังคมศาสตร์.ขอนแก่น: คณะกรรมการเครือข่ายญี่ปุ่นศึกษาในประเทศไทย.
ปัญญดา บุญสิน. (2551). ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการบริโภคอาหารญี่ปุ่นฟูจิในห้างสรรพสินค้าในเขตกรุงเทพมหานคร.สารนิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต, สาขาวิชาการจัดการภาครัฐและภาคเอกชน, บัณฑิตวิทยาลัย, มหาวิทยาลัยศิลปากร.
มัทวัน พยัคฆนันท์. (2557). การตัดสินใจเลือกใช้บริการและความต้องการปัจจัยส่วนประสมทางการตลาดของผู้บริโภคร้านโคอุนอินดี้. สารนิพนธ์คหกรรมศาสตรมหาบัณฑิต, สาขาวิชาคหกรรมศาสตร์,คณะเทคโนโลยีคหกรรมศาสตร์, มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลพระนคร.
รัตนา โภคาศิริสิน. (2557). ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการเลือกใช้บริการร้านอาหารญี่ปุ่นในซอยทองหล่อ (สุขุมวิท 55) ของผู้บริโภคในเขตกรุงเทพมหานคร. วารสารวิชาการการตลาดและการจัดการ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลธัญบุรี. 1(1), 114-123.
วราภรณ์ เทียนเงิน. (2559). ส่องตลาดอาหารญี่ปุ่น “ไทย” ใหญ่สุดในอาเซียน.โพสต์ทูเดย์ดอทคอม. สืบค้นเมื่อวันที่ 12 ส.ค.2559 จาก http://www.posttoday.com/biz/aec/scoop/438961
วุฒินันท์ สุนทรขจิต. (2551). ร้านอาหารญี่ปุ่นสมัยใหม่: พื้นที่การสื่อสารความหมายอัตลักษณ์และความเป็นญี่ปุ่น. วิทยานิพนธ์วารสารศาสตร์มหาบัณฑิต, สาขาสื่อสารมวลชน, มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
สมสมร สุขเณศกุล. (2550). การส่งเสริมการขายที่มีผลต่อการกลับมารับประทานอาหารญี่ปุ่นซํ้าของผู้บริโภคในเขตกรุงเทพมหานคร กรณีศึกษาอาหารญี่ปุ่น.วิทยานิพนธ์บริหารธุรกิจมหาบัณฑิต สาขาวิชาบริหารธุรกิจสําหรับผู้บริหาร บัณฑิตวิทยาลัย วิทยาลัยพาณิชยศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา.
อิงอร รัตตัญญู. (2553). พฤติกรรมการบริโภคอาหารญี่ปุ่นของผู้บริโภคในเขตเทศบาลนครหาดใหญ่ อําเภอหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา.สารนิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต, สาขาวิชาการจัดการธุรกิจเกษตร, มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์.
องค์การส่งเสริมการค้าต่างประเทศของญี่ปุ่น. (2556). รายงานการสํารวจผู้บริโภคในต่างประเทศเกี่ยวกับอาหารญี่ปุ่น.กรุงเทพฯ.
ASTV ผู้จัดการรายวัน. (2557). Japanese Restaurant: วัฒนธรรมที่มีมูลค่าทางเศรษฐกิจ.สืบค้นเมื่อวันที่ 12 ส.ค.2559 จาก http://www.manager.co.th/Weekend/ViewNews.aspx-?NewsID=9570000069788
Thai PR. (2552). แถลงข่าวเปิดตัว JRO องค์กรส่งเสริมร้านอาหารญี่ปุ่นในต่างประเทศสาขาประเทศไทยสัมมนาภายใต้หัวข้อสภาวะปัจจุบันและประเด็นปัญหาของอุตสาหกรรมผู้ประกอบการร้านอาหารญี่ปุ่น.สืบค้นเมื่อวันที่ 10 ส.ค.2559 จาก http://www.thaipr.net/general/217079
Elise S. Lake and Minjoo Oh. (2006). The Sociology of food and Eating cited in Clifton D. Bryant and Dennis L. Park. 21st Century Sociology A Reference Handbook. (186-196). SAGE Publication.
G. Ritzer . (2000). The Sociology of Consumption: A Sub-Field in Search of Discovery. Newsletter of the American Sociological Association. February 2000. Volume 28, No 2.
GERPHOLD, C. (1967). Food habits of the valley people of Laos. Journal of the American Dietetic Association. Vol.50, 493-497.
Jean Baudrillard. (1988). Selected Writings. Edited and Introduced by Mark Poster. CA: Stanford University Press.
Keawthep, Kanchana. (2009). Kan Vikroa Seu: Neawkid lea Teknic. (In Thai) [Analysis of the Media: Concept and Techique]. Bangkok: Pappim.
Mark Gottdiener. (2000). New Forms of Consumption: Consumers, Culture, and Commodification. Maryland: Rowman & Littlefield Publisher.
Mark Gottdiener. (2001). The Theming of America: Dreams, Media Fantasies, and Themed Environments. Colorado: Westview Press.
Norbert Elias. (1978). What is Sociology. London: Hutchinson.
S. Zukin and J.M, Smith. (2004). Consumer and Consumption. Annu.Rev.Socio. 2004. Volume 30: 173-97.
Stephen Mannell. (1996). All Manner of food: Eating and Taste in England and France from the Middle Ages to the Present. 2 edition. Urbana: University of Illinois Press.
