บทบาทด้านเศรษฐกิจของสตรีกับวิถีสังคมญี่ปุ่น...ในยุคปัจจุบัน

บทคัดย่อ

     นับตั้งแต่ญี่ปุ่นประสบภาวะเศรษฐกิจตกต่ำเนื่องจากวิกฤตทางเศรษฐกิจและภัยธรรมชาติหลายครั้ง ตั้งแต่ทศวรรษที่1990 รวมทั้งเกิดการเปลี่ยนแปลงสภาพแวดล้อมทางสังคมและเศรษฐกิจหลายประการ ได้ส่งผลให้ระบบการแบ่งแยกหน้าที่ระหว่างเพศและระบบการจ้างงานตลอดชีพอ่อนแอลง จึงเปิดโอกาสให้สตรีมีส่วนร่วมในตลาดแรงงานมากขึ้น สตรีจึงมีบทบาทด้านการทำงานมากขึ้นทั้งในหน่วยงานราชการ องค์กรเอกชน หรือแม้แต่วงการการเมืองฯลฯ และยังสามารถก้าวขึ้นสู่ระดับผู้บริหารได้ทั้งระดับองค์กรและระดับประเทศ แต่ขณะเดียวกันอิทธิพลของระบบการแบ่งแยกหน้าที่ระหว่างเพศที่หยั่งรากลึกในสังคมญี่ปุ่นและยังมีผลในทางปฏิบัติในหลายด้าน ก็เป็นอุปสรรคใหญ่ที่เหนี่ยวรั้งให้บทบาทด้านเศรษฐกิจของสตรีพัฒนาได้ช้าลง ดังนั้นเพื่อให้บทบาทด้านนี้ของสตรีพัฒนาไปได้ราบรื่นขึ้น จึงควร ① ปรับวิธีการทำงานเพื่อลดชั่วโมงทำงานนอกเวลาลงให้เหลือน้อยที่สุดเท่าที่จะทำได้ เพื่อให้เหลือชั่วโมงทำงานที่มีความเหมาะสมซึ่งทั้งบุรุษและสตรีสามารถดำเนินบทบาทคู่ได้ ② หากรัฐบาลยังไม่สามารถแก้ไขปัญหาเรื่องสถานรับเลี้ยงเด็กได้ การรับแรงงานต่างชาติเข้ามาเพื่อบรรเทาปัญหานี้อาจเป็นทางเลือกหนึ่งที่ญี่ปุ่นควรพิจารณา ซึ่งไม่เพียงช่วยจะลดภาระการเลี้ยงดูบุตรเท่านั้นแต่ยังอาจช่วยแบ่งเบาภาระอื่นๆ ที่จะช่วยสนับสนุนให้การดำเนินบทบาทคู่ทำได้ง่ายขึ้นด้วย ③ สร้างจิตสำนึก “ความร่วมมือระหว่างเพศ” ตั้งแต่อายุยังน้อยโดย“ปลูกฝัง”จิตสำนึกนี้ผ่านระบบครอบครัวและระบบการศึกษาตั้งแต่ระดับต้น เพื่อลบค่านิยม“การแบ่งแยกหน้าที่ระหว่างเพศ”อันจะนำไปสู่ “ความไม่เท่าเทียมระหว่างเพศ”