ชุมชนบนพื้นที่สำนักงานทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์

บทคัดย่อ

การดำเนินงานพัฒนาชุมชนของสำนักงานทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์ ได้น้อมนำหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ยึดหลักธรรมาภิบาลในการบริหารจัดการองค์กร และรับผิดชอบต่อสังคมเพื่อให้เกิดประโยชน์สูงสุดต่อส่วนรวม ซึ่งการดำเนินงานตั้งแต่ปี พ.ศ. 2546 ชุมชนในกรุงเทพมหานครเกิดการพัฒนาและขับเคลื่อนชุมชนทั้งด้านเศรษฐกิจ สังคม สิ่งแวดล้อมและวัฒนธรรมอย่างต่อเนื่องและเป็นรูปธรรมจนบางชุมชนได้รับการยกย่องและได้รับรางวัลจากองค์กรต่างๆ ทั้งภาครัฐและเอกชน มีการกล่าวขานถึงชุมชนตาม สื่อประชาสัมพันธ์ทั้งสื่อสิ่งพิมพ์ และสื่อโทรทัศน์อยู่หลายแห่ง  โดยผลงานการพัฒนาชุมชนทั้ง 6 แห่งบนพื้นที่สำนักงานทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์ ที่เป็นกรณีศึกษานี้เป็นชุมชนที่มีการบริหารจัดการอย่างเป็นระบบ   มี 2 ชุมชนที่บริหารจัดการชุมชนให้ประสบความสำเร็จเป็นที่ยอมรับและได้รับการยกย่องเป็นชุมชนเข้มแข็ง ซึ่งกระบวนการศึกษาผลการพัฒนาชุมชนทั้ง 6 แห่งได้มาจากการประยุกต์ใช้กระบวนการถอดบทเรียนจากโครงการวิจัย ชุมชนเข้มแข็งสร้างกรุงเทพฯ ยั่งยืน ด้วยวิธีการสัมมนาเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วมกับผู้มีส่วนได้ส่วนเสียกับชุมชน โดยใช้แบบสัมภาษณ์กึ่งโครงสร้างเป็นเครื่องมือเพื่อการรวบรวมข้อมูล  ผลการศึกษา พบว่า การพัฒนาชุมชนในพื้นที่ความรับผิดชอบของสำนักงานทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์  อาศัยองค์ประกอบหลักของการพัฒนาชุมชน 3 ประการคือ ผู้นำ มีหลักการบริหารจัดการที่ดี ยึดหลักธรรมาภิบาล และสามารถประสานความร่วมมือระหว่างสมาชิกภายในชุมชน   ชุมชนมีการศึกษาเรียนรู้โดยการแลกเปลี่ยนเรียนรู้  และการศึกษาดูงานกับชุมชนอื่น และนำมาประยุกต์ใช้ตามบริบทของชุมชนตนเอง  ตลอดจนการสร้างเครือข่ายร่วมพัฒนาชุมชน เพื่อให้เกิดความร่วมมือและร่วมพัฒนาชุมชนให้เกิดความต่อเนื่องและเป็นทิศทางของการพัฒนาแบบยั่งยืน ทั้งนี้มีประเด็นความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญที่พบว่า ชุมชนที่ได้รับการยอมรับจากองค์กรระดับชาติให้เป็นชุมชนตัวอย่างที่เข้มแข็ง จะน้อมนำหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงมาใช้เพื่อการพัฒนาชุมชน