การศึกษาเพลงพื้นบ้านภาคใต้ : เพลงบอกคณะสมใจ ศรีอู่ทอง ตำบลคลองน้อย อำเภอปากพนัง จังหวัดนครศรีธรรมราช

บทคัดย่อ

การศึกษาครั้งนี้ เป็นงานวิจัยเชิงคุณภาพตามแนวทางมานุษยดุริยางวิทยา มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาประวัติความเป็นมา ผลงาน องค์ประกอบในการแสดง และการสืบทอดเพลงบอก ศึกษาสารัตถะ วิเคราะห์ทำนองเพลงดั้งเดิมและทำนองเพลงประยุกต์ โดยมุ่งศึกษาความคลี่คลายเปลี่ยนแปลงของเพลงบอกคณะสมใจ ศรีอู่ทอง ตำบลคลองน้อย อำเภอปากพนัง จังหวัดนครศรีธรรมราช แนวคิด ทฤษฎีที่นำมาเป็นเครื่องมือในการวิเคราะห์ สังเคราะห์ข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับเพลงบอก 1) การศึกษาประวัติและผลงาน องค์ประกอบของการแสดงและการสืบทอดของเพลงบอกคณะสมใจ ศรีอู่ทอง 1.1) แนวคิดมานุษยดุริยางควิทยา 1.2) แนวทางสืบทอดจากปราชญ์ชาวบ้าน 1.3) แนวความคิดหลักของทฤษฎีของตรูโก 2) การศึกษาสารัตถะ วิเคราะห์ทำนองและจังหวะเพลงบอก 2.1) ทฤษฎี Cantometrics 2.2) การวิเคราะห์ดนตรีตามแบบมนุษยวิทยา ด้านจังหวะและทำนอง 3) การศึกษาความคลี่คลายเปลี่ยนแปลงของเพลงบอกคณะสมใจ ศรีอู่ทอง 3.1) กฎของสังคม 3.2) ทฤษฎีการหน้าที่นิยม ผลการศึกษาพบว่า เพลงบอกคณะสมใจ  ศรีอู่ทอง จัดตั้งคณะในปี พ.ศ. 2525 สมาชิกทั้งหมด 4 คน คือ แม่เพลง 1 คน และลูกคู่ 3 คน องค์ประกอบในการแสดงของคณะสมใจ ศรีอู่ทอง การแสดงแบบดั้งเดิมเครื่องดนตรีประกอบคือ ฉิ่งเพียงคู่เดียว ต่อมามีการคิดค้นวิธีการแสดงรูปแบบใหม่คือ “การแสดงเพลงบอกแบบประยุกต์” มีเครื่องดนตรีเพิ่มจากเดิมคือ รำมะนา ทับ ฆ้อง ลูกแซ็ก (มาราคัส) สาเหตุความคลี่คลายเปลี่ยนแปลงของเพลงบอก เนื่องมาจากค่านิยมของคนที่หันไปสนใจสื่อบันเทิงรูปแบบใหม่ เช่น วิทยุ โทรทัศน์ วงดนตรี สื่อออนไลน์ ฯลฯ ส่งผลกระทบต่อเพลงบอกซึ่งเดิมเคยเป็นสื่อมวลชนพื้นบ้าน ทำให้เพลงบอกต้องมีการปรับตัวเพื่อความอยู่รอดในสังคม