ปัญหาเกี่ยวกับวิธีการได้มาซึ่งสมาชิกวุฒิสภา ตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้ เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยใช้วิธีการศึกษาจากเอกสารปฐมภูมิ ซึ่งมีวัตถุประสงค์เพื่อ
1) ศึกษาแนวคิด ทฤษฎี และพัฒนาการเกี่ยวกับวุฒิสภา 2) ศึกษาแนวคิด ทฤษฎีเกี่ยวกับวิธีการได้มาซึ่งสมาชิกวุฒิสภา เปรียบเทียบกับต่างประเทศ 3) วิเคราะห์ปัญหาเกี่ยวกับวิธีการได้มาซึ่งสมาชิกวุฒิสภาและปัจจัยแวดล้อมต่าง ๆ ที่ทำให้เกิดปัญหา 4) เสนอแนะแนวทางที่เหมาะสมในการกำหนดหลักเกณฑ์เกี่ยวกับวิธีการได้มาซึ่งสมาชิกวุฒิสภาไทยที่ควรจะเป็น

         ผลการศึกษาพบว่า 1) รูปแบบรัฐสภาแบบสองสภานั้น แต่ละประเทศต่างอาศัยมูลเหตุการกำหนดให้มีวุฒิสภาที่แตกต่างกันตามความจำเป็นและเหมาะสม 2) ในประเทศที่ใช้รูปแบบรัฐสภาแบบสองสภาล้วนแต่มีแนวโน้มต้องการพัฒนารูปแบบและวิธีการได้มาซึ่งสมาชิกวุฒิสภาให้มีความเป็นประชาธิปไตย ต่างจากประเทศไทยซึ่งมีการเปลี่ยนแปลงให้กลับมาใช้รูปแบบการเลือกกันเองแบบไขว้ ระหว่างผู้แทนกลุ่มสาขาอาชีพต่าง ๆ 3) วิธีการได้มาซึ่งสมาชิกวุฒิสภาตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560 ยังคงมีปัญหาในทางหลักการหลายประการ ทั้งปัญหาความไม่สอดคล้องกับการปกครองในระบอบประชาธิปไตยของสมาชิกวุฒิสภาที่มาจากการแต่งตั้ง และปัญหาความไม่สอดคล้องกับหลักการเป็นผู้แทนปวงชนของสมาชิกวุฒิสภาที่มาจากการเลือกกันเองแบบไขว้ ระหว่างผู้แทนกลุ่มสาขาอาชีพที่ลงสมัครรับเลือกตั้ง 4) จึงเสนอรูปแบบวิธีการได้มาซึ่งสมาชิกวุฒิสภา ให้มีความเชื่อมโยงกับประชาชน มีความหลากหลายของบุคคลผู้ทรงคุณวุฒิในสาขาอาชีพ มีความเป็นอิสระปราศจากการแทรกแซง
ทางการเมือง โดยการกำหนดให้สมาชิกวุฒิสภาแห่งราชอาณาจักรไทยมาจาก “การเลือกตั้งโดยตรง” ของประชาชน โดยกำหนดเขตพื้นที่ทั้งประเทศเป็นเขตเลือกตั้ง และกำหนดคุณสมบัติผู้สมัครรับเลือกตั้งให้มาจากกลุ่มผู้แทนสาขาอาชีพต่าง ๆ ที่กำหนดไว้