การพัฒนากรอบแนวคิดในการออกแบบลวดลาย จากอัตลักษณ์ทางศิลปวัฒนธรรมจังหวัดสงขลาบนกระดาษห่อขนมพื้นบ้าน

บทคัดย่อ

     การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ 1) ศึกษารูปแบบศิลปวัฒนธรรมของจังหวัดสงขลา 2) ศึกษาข้อมูลทางองค์ประกอบศิลป์ เพื่อนำข้อมูลไปพัฒนากรอบแนวคิดที่ได้จากอัตลักษณ์ทางศิลปวัฒนธรรมบนกระดาษห่อขนมพื้นบ้าน โดยใช้รูปแบบการวิจัยเชิงคุณภาพ มุ่งเน้นศึกษารูปแบบศิลปวัฒนธรรม ประเพณี รวมถึงการหารูปแบบองค์ประกอบศิลป์ของลวดลาย เพื่อให้ได้กรอบแนวคิดจากอัตลักษณ์ในการพัฒนาลวดลาย ที่มีความเกี่ยวข้องกับศิลปวัฒนธรรม ประเพณี ของจังหวัดสงขลา ด้วยวิธีการเก็บข้อมูลจากหนังสือ อินเตอร์เน็ต เพื่อใช้ในการทำแบบสอบถามและการสัมภาษณ์ผู้เชี่ยวชาญทางด้านศิลปวัฒนธรรมของจังหวัดสงขลา และผู้เชี่ยวชาญด้านองค์ประกอบศิลป์ของลวดลาย พบว่า 1) จากการศึกษารูปแบบวัฒนธรรม ขนมพื้นบ้านมีความเกี่ยวข้องกับศิลปวัฒนธรรม ประเพณี ดังนี้ สาขาคหกรรมศิลป์ ได้แก่ การทำขนมพอง ขนมเจาะหู ขนมลา เพื่อใช้ประกอบในประเพณีตายายย่าน และประเพณีแต่งงานกับนางไม้ ซึ่งการเชื่อมโยงกับสาขามนุษย์ศาสตร์ ได้แก่ พิธีกรรมของประเพณี การสรงน้ำ การรำมโนรา เชื่อมโยงกับสาขาศิลปะ ได้แก่ ชุดมโนรา เครื่องบายศรี เชื่อมโยงกับสาขาช่างฝีมือ ได้แก่ การทำเครื่องประดับ แหวน ลูกปัด ส่วนสาขากีฬาและนันทนาการ ไม่พบการเชื่อมโยงกันกับประเพณีโดยตรง 2) องค์ประกอบศิลป์ของลวดลายที่เหมาะสำหรับพัฒนากรอบแนวคิดที่ได้จากอัตลักษณ์ ได้แก่ รูปทรงเรขาคณิต รูปทรงธรรมชาติ และรูปทรงเขียนมือ การเลือกองค์ประกอบศิลป์โครงสร้างการซ้ำ ได้แก่  โครงสร้างการลื่นไถล โครงสร้างตารางสามเหลี่ยม โครงสร้างตารางหกเหลี่ยม รวมถึงการใช้สี ได้แก่ สีใกล้เคียง-สีคู่ตรงกันข้ามกรอบแนวความคิดที่ได้จากอัตลักษณ์นี้ สามารถทำให้ได้ผลงานในเชิงรูปธรรม ที่เชื่อมโยงระหว่างขนมพื้นบ้านกับ
อัตลักษณ์ทางศิลปวัฒนธรรม ประเพณีของจังหวัดสงขลาได้ และเป็นการอนุรักษ์วัฒนธรรม และประเพณีให้ยืนยาวต่อไป