การศึกษาพฤติกรรมผู้บริโภคและแนวทางในการพัฒนาผลิตภัณฑ์ขนมลา ของกลุ่มวิสาหกิจชุมชน ในจังหวัดนครศรีธรรมราช

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาพฤติกรรมผู้บริโภคที่มีต่อขนมลากรอบ ขนมลาแผ่น และขนมลาสอดไส้ ในจังหวัดนครศรีธรรมราช และแนวทางในการพัฒนาผลิตภัณฑ์ขนมลา การวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงพื้นที่โดยการมีส่วนร่วม ประชากรที่ใช้ในการศึกษาคือ กลุ่มวิสาหกิจสตรีขนมแปรรูป ตำบลปากพูน อำเภอเมือง จังหวัดนครศรีธรรมราช กลุ่มวิสาหกิจขนมลา ตำบลท่าซอม อำเภอหัวไทร จังหวัดนครศรีธรรมราช และกลุ่มนักท่องเที่ยวผู้บริโภคขนมลาในจังหวัดนครศรีธรรมราช ในการเก็บรวบรวมข้อมูลผู้วิจัยทำการลงพื้นที่เพื่อเก็บรวบรวมข้อมูลพื้นฐานกระบวนการผลิตขนมลาจากกลุ่มวิสาหกิจชุมชนเพื่อวิเคราะห์ห่วงโซ่อุปทานและทำการเก็บข้อมูลจากกลุ่มนักท่องเที่ยวผู้บริโภคขนมลาจำนวน 35 คน โดยการลงพื้นที่เก็บข้อมูลจากแบบสอบสัมภาษณ์แบบมีโครงสร้าง (Structured Interview) สามารถแบ่งข้อมูลออกเป็น 2 ประเภท คือข้อมูลเชิงพรรณนา โดยจะใช้วิธีการวิเคราะห์เนื้อหา (Content Analysis) ในการวิเคราะห์พฤติกรรมผู้บริโภค และข้อมูลเชิงปริมาณ โดยวิเคราะห์ Crosstabs โดยใช้โปรแกรมสำเร็จรูปทางสถิติเพื่อหาผลการทดลองการชิมขนมลา และให้คะแนนความชอบของผู้บริโภคต่อผลิตภัณฑ์ขนมลา

ผลวิจัยพบว่า 1) จากกลุ่มผู้บริโภคจำนวน 35 คน ส่วนใหญ่ให้เหตุผลในการซื้อขนมลา เพราะสีสันน่ารับประทาน รูปแบบขนมลาสวยงาม มีหลากหลายรสชาติ รสชาติหวานมันอร่อย มีกลิ่นหอม สะอาดปลอดภัย มีความสดใหม่ และเป็นเอกลักษณ์ของท้องถิ่น วัตถุประสงค์ของการซื้อขนมลาเพราะเป็นของฝากและสำหรับทำพิธีต่าง ๆ รสชาติขนมลาที่เลือกซื้อมากที่สุด คือรสชาติดั้งเดิม มักเลือกซื้อขนมลาจาก ร้านขายของฝาก งานเทศกาล ร้านในชุมชน ตลาดสดหรือตลาดนัด ศูนย์แสดงสินค้าท้องถิ่น และแหล่งผู้ผลิต 2) ผลการทดลองชิมขนมลาและให้คะแนนความชอบของผู้บริโภคต่อผลิตภัณฑ์ขนมลา พบว่า สามารถแบ่งพฤติกรรมตามกลุ่มช่วงอายุตาม Generation ดังนี้ กลุ่ม Baby Boomer และกลุ่ม Gen X ชื่นชอบขนมลากรอบสอดไส้กล้วยกวนมากที่สุด กลุ่ม Gen Y และกลุ่ม Gen Z ชื่นชอบขนมลากรอบสอดไส้ช็อกโกแลตมากที่สุด ซึ่งผลิตภัณฑ์ขนมลากรอบสอดไส้เป็นที่ต้องการของผู้บริโภค สามารถเจาะกลุ่มตลาดลูกค้าเป้าหมายได้มากยิ่งขึ้น สร้างมูลค่าเพิ่ม สร้างรายได้ที่มั่นคง และยกระดับเศรษฐกิจฐานรากให้แก่คนในท้องถิ่นจังหวัดนครศรีธรรมราชเพิ่มขึ้น 3) จากการวิเคราะห์พฤติกรรมการบริโภคขนมลาพบว่า ปัจจุบันมีการเปลี่ยนแปลงไปจากรูปแบบดั้งเดิม สู่พฤติกรรมการบริโภคที่เปลี่ยนแปลงไปตามช่วงอายุ จึงทำให้กลุ่มวิสาหกิจชุมชนต้องปรับเปลี่ยนระบบการจัดการห่วงโซ่อุปทานที่กลางน้ำในขั้นตอนแปรรูปผลิตภัณฑ์ เพื่อรองรับกับพฤติกรรมนำไปสู่ความต้องการของผู้บริโภค ก่อให้เกิดห่วงโซ่คุณค่าใหม่ และเพิ่มมูลค่าให้กลุ่มวิสาหกิจชุมชนมีรายได้เพิ่มขึ้น