พลวัตและภูมิปัญญาการจัดการทรัพยากรชายฝั่งของชุมชนบางดี จังหวัดนครศรีธรรมราช
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาพลวัตและภูมิปัญญาการจัดการทรัพยากรชายฝั่งของชุมชนบางดี จังหวัดนครศรีธรรมราช ใช้ระเบียบวิจัยเชิงคุณภาพ เก็บรวบรวมข้อมูล ด้วยวิธีการสังเกตและสัมภาษณ์ ผู้ให้ข้อมูลหลักเป็นชาวประมงพื้นบ้าน โดยจำแนกตามรุ่นอายุคน จำนวน 3 รุ่น ได้แก่ ชาวประมงรุ่นปู่ย่า ตายาย ชาวประมงรุ่นพ่อแม่ และชาวประมงรุ่นลูกหลาน รวมทั้งหมด 20 คน
ผลวิจัยพบว่า รุ่นปู่ย่า ตายาย (ประมาณก่อน พ.ศ.2485) ใช้เครื่องมือประมงที่ทำขึ้นเองในครัวเรือน ได้แก่ อวนด้าย ซึ่งตาอวนใหญ่เล็กตามขนาดของปลาแต่ละชนิดที่โตเต็มวัย มีภูมิปัญญาการทำเหมืองกุ้ง การหน่วงปู ขุดปูด้วยตะขอไม้ การหาหอยสันขวานด้วยกะลา การฟังเสียงปลา การดูทิศทางลมและกระแสน้ำ และมีความเชื่อ เรื่องเล่าเกี่ยวกับวิถีประมงพื้นบ้าน ส่วนรุ่นพ่อแม่ (ประมาณ พ.ศ.2525) ยังคงสืบทอดภูมิปัญญา ความเชื่อ เรื่องเล่าและเครื่องมือแบบปู่ย่า ตายาย แต่เพิ่มความหลากหลายมากขึ้น โดยเฉพาะอวนลาก อวนล้อม ที่หาสัตว์น้ำได้อย่างไม่จำกัด ใช้ความรู้สมัยใหม่ในการกำหนดแนวปะการังเพื่อป้องกันเครื่องมือประมงไม่ให้เกิดความเสียหาย สำหรับรุ่นลูกหลาน (พ.ศ.2557-2565) เนื่องจากความเสื่อมโทรมของทรัพยากรชายฝั่ง จากการจับสัตว์น้ำแบบล้นเกินมาตั้งแต่รุ่นพ่อแม่ ทำให้คนรุ่นใหม่มีการจัดตั้งกลุ่มอนุรักษ์ นำภูมิปัญญา ความเชื่อ เรื่องเล่ามาผูกโยงเป็นพิธีกรรมบวชเล ลอยแพ สะเดาะเคราะห์ เพื่อประโยชน์ในการฟื้นคืนทรัพยากรชายฝั่งชุมชนบางดี จังหวัดนครศรีธรรมราช
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เอกสารอ้างอิง
Aosaponpun, C, Limprayoon, P, Susasani, S, Sawas Fookana & Rattanawan, L. (2018). The Research Program for Empowerment of Fishermen Network in Chanthaburi and Trat Based on the Principles of Sufficiency Economy and local wisdom (Research report). Bangkok: Rambhai Barni Rajabhat University. (in Thai)
Chalardchaleam, S. (2022). Interview, 18 December 2022. (in Thai)
Chomkeaw, M. (2022). Interview, 18 December 2022. (in Thai)
Jaiaree, S. (2022). Interview, 17 December 2022. (in Thai)
Keawsatean, P. (2018). Occupational Folk Wisdom Transfering of Ban Nikom Community, KhunThale Sub-district, Muang District, Surat Thani Province (Research report). Suratthani: Surat Thani Rajabhat University. (in Thai)
Keawsatean, P. (2021). The Development Potential for Local Fisheries Group Bung Khun Thale, Khun Thale Sub-District, Muang District, Surat Thani Province (Research report). Surat Thani: Surat Thani Rajabhat University. (in Thai)
Kiatsawe, K, Dilokwuttisit, P, and Thadaniti, S. (2020). A Model of Coastal Fisheries Resources Sustainable Development in Koh Sichang District, Chonburi Province (Research report). Chachoengsao: Rajapat Rajanakarin University. (in Thai)
Klayou, N. (2022). Interview, 17 December 2022. (in Thai)
Kongpetch, A. (2022). Interview, 17 December 2022. (in Thai)
Panmas, C. (2022). Interview, 17 December 2022. (in Thai)
Panmart, S. (2022). Interview, 17 December 2022. (in Thai)
Ramas, R. (2022). Interview, 17 December 2022. (in Thai)
Sangsuk, P. & Ungpho, R. (2022). Conservation of Marine Resources of Ban Nai Thong, Tha Sala Sub-District, Tha Sala District, Nakhon Si Thammarat Province (Research report). Songkhla: Taksin University. (in Thai)
Sutham, P. (2021). Local Wisdom in Sustainable Resource Management in Ban Don Bay Area Surat Thani Province (Research report). Surat Thani: Surat Thani Rajabhat University. (in Thai)
Sri-in, P, and Wongjampa, N. (2020). Socio-Economic Household and Communities Coastal Resource Management Guideline at Mu Koh Ra - Koh Phra Thong (Research report). Surat Thani: Surat Thani Rajabhat University. (in Thai)
Srimuang, A. (2022). Interview, 17 December 2022. (in Thai)
