บทบาทหน้าที่ด้านคติชนวิทยาของขนมลาในพื้นที่จังหวัดนครศรีธรรมราช

บทคัดย่อ

     บทความวิจัยฉบับนี้ เป็นส่วนหนึ่งของงานวิจัย เรื่อง การศึกษาข้อมูลด้านคติชนวิทยาของขนมลา เพื่อการอนุรักษ์และพัฒนามรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมอย่างยั่งยืน นำเสนอการวิเคราะห์บทบาทหน้าที่ของขนมลา ในพื้นที่จังหวัดนครศรีธรรมราช ตามแนวคิดคติชนวิทยา ใช้ระเบียบวิธีการวิจัยเชิงคุณภาพ มีวัตถุประสงค์ในการวิจัย คือ เพื่อวิเคราะห์บทบาทหน้าที่ของขนมลาในพื้นที่จังหวัดนครศรีธรรมราช ตามแนวคิดคติชนวิทยา มีกลุ่มผู้ให้ข้อมูลสำคัญ ประกอบด้วย ผู้ที่มีองค์ความรู้และมีประสบการณ์ที่เกี่ยวข้องในการผลิต การถ่ายทอด การส่งเสริมภูมิปัญญาท้องถิ่นการทำขนมลา จำนวน 6 กลุ่ม รวมทั้ง ปราชญ์ชาวบ้าน ศิลปินพื้นบ้าน นักวิชาการอาวุโส แกนนำชุมชน ตัวแทนองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ประธานสภาวัฒนธรรมอำเภอ และตัวแทนหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เก็บรวบรวมข้อมูลจากแหล่งข้อมูลทุติยภูมิและแหล่งข้อมูลปฐมภูมิหรือการลงพื้นที่ภาคสนาม ด้วยการสัมภาษณ์ การสังเกตและการสนทนากลุ่ม วิเคราะห์ข้อมูลเชิงเนื้อหาและสรุปเนื้อหาในรูปแบบการพรรณนาความ
     ผลการวิจัย พบว่า บทบาทหน้าที่ด้านคติชนวิทยาของขนมลาในพื้นที่จังหวัดนครศรีธรรมราช ประกอบด้วย   1) บทบาทในการอธิบายที่มาและเหตุผลของพิธีกรรม โดยขนมลามีความสำคัญในการเป็นขนมที่มีความสำคัญในการทำบุญในช่วงเทศกาลบุญสารทเดือนสิบ 2) บทบาทในการให้การศึกษาแก่สังคมที่ใช้ประเพณีบอกเล่า เป็นภูมิปัญญาท้องถิ่นที่มีการคิดค้นและสืบทอดมาจากบรรพบุรุษ 3) บทบาทในการรักษามาตรฐานพฤติกรรมที่เป็นแบบแผนในสังคม เนื่องด้วยลักษณะพิเศษของขนมลา ทำให้มีการเปรียบเสมือนสายใยแห่งความผูกพันของเครือญาติ และ 4) บทบาท
ในการให้ความเพลิดเพลินและเป็นทางออกของความคับข้องใจของบุคคลในสังคม โดยการผลิตขนมลา เป็นการสะท้อนถึงภูมิปัญญาท้องถิ่น และการประยุกต์ ปรับตัวเข้ากับการเปลี่ยนแปลงทางสังคมและวัฒนธรรม