รูปแบบการบริหารจัดการขยะมูลฝอยแบบบูรณาการ : กรณีศึกษา ธนาคารขยะเพื่อชุมชนต้นแบบในมหาวิทยาลัยแห่งหนึ่งในภาคใต้

บทคัดย่อ

     งานวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาประเภทขยะและพฤติกรรมการจัดการขยะ และจัดตั้งธนาคารขยะเพื่อชุมชนต้นแบบภายในมหาวิทยาลัยแห่งหนึ่งในภาคใต้ การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยแบบผสมผสานวิธี โดยข้อมูลเชิงคุณภาพใช้การสัมภาษณ์เชิงลึกจากตัวแทนนักศึกษา อาจารย์ แม่บ้าน พนักงานขับรถและขนขยะ และเจ้าหน้าที่มหาวิทยาลัย จำนวน 50 คน ส่วนข้อมูลเชิงปริมาณรวบรวมข้อมูลจากแบบบันทึกปริมาณขยะกิจกรรมการจัดการขยะรีไซเคิล นำข้อมูลที่ได้จากการประชุมเชิงปฏิบัติการมาวิเคราะห์ สังเคราะห์ และข้อมูลเชิงตัวเลขที่ได้จากผลการดำเนินงาน จากการสำรวจประเภทขยะของทั้งมหาวิทยาลัย พบว่า ขยะอินทรีย์สูงที่สุดร้อยละ 49.25 รองลงมา คือ ขยะทั่วไปร้อยละ 32.29 ขยะรีไซเคิลร้อยละ 12.44 และขยะอันตราย ร้อยละ 6.02
     ผลการศึกษาลักษณะและพฤติกรรมการจัดการขยะ พบว่า มีลักษณะและพฤติกรรมความเคยชินไม่มีการคัดแยกขยะก่อนทิ้ง และขาดจิตสำนึกในการคัดแยกขยะ เป็นต้น ภาพรวมของการดำเนินการจัดการขยะภายในมหาวิทยาลัย เริ่มจากการคัดแยกขยะตั้งแต่ต้นทาง โดยขยะรีไซเคิลดำเนินการจัดการผ่านธนาคารขยะในรูปแบบขยะรีไซเคิลลุ้นโชค ผ่าน Trash Lucky Platform เพื่อนำขยะไปรีไซเคิลต่อไป ในขณะที่ขยะอินทรีย์ นำไปหมักแบบไร้อากาศเพื่อผลิตก๊าซชีวภาพ ส่วนขยะทั่วไปได้ดำเนินการส่งไปยังหลุมฝังกลบภายนอกมหาวิทยาลัย และขยะอันตรายดำเนินการส่งกำจัดโดยวิธีถูกต้อง จากกิจกรรมขยะรีไซเคิลลุ้นโชค ผลการดำเนินกิจกรรมในระยะที่ 1 พบว่า มีปริมาณขยะรีไซเคิล จำนวนทั้งหมด 116 กิโลกรัม คิดเป็นค่าการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกได้เท่ากับ 132.89 กิโลกรัมคาร์บอนไดออกไซด์เทียบเท่า (kgCO₂eq) ซึ่งขยะรีไซเคิลประเภทขวดน้ำพลาสติกจัดเป็นขยะรีไซเคิลที่ถูกนำมาหย่อนทิ้งมากที่สุด เท่ากับร้อยละ 81ของขยะรีไซเคิลทั้งหมด การดำเนินโครงการดังกล่าวเป็นแนวทางการจัดการขยะภายในมหาวิทยาลัยอย่างมีประสิทธิภาพและยั่งยืนเพื่อเป็นต้นแบบต่อไป