การเปรียบเทียบรูปแบบ และวิถีการปฏิบัติภาวนาของพุทธศาสนิกชนในเมืองมหานคร

บทคัดย่อ

การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อเปรียบเทียบรูปแบบและวิถีการปฏิบัติภาวนาของพุทธศาสนิกชนในกรุงเทพมหานครจากปัจจัยพื้นฐานเชิงพุทธ การวิจัยครั้งนี้ใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงปริมาณ (Quantitative Research) เก็บข้อมูลโดยใช้แบบสอบถาม (Questionnaire) จำนวน 400 คน ใช้วิธีสุ่มตัวอย่างโดยการกำหนดสัดส่วน (Quota Sampling technique) การวิเคราะห์ข้อมูลใช้สถิติ Analysis of Variance (ANOVA) โดยกำหนดระดับนัยสำคัญทางสถิติไว้ที่ระดับ .05

            ผลการศึกษาพบว่า พุทธศาสนิชนจากปัจจัยพื้นฐานเชิงพุทธทั้ง 5 สาย ได้แก่ 1) พุทธดั้งเดิม 2) สายปฏิบัติกรรมฐานแนวสติปัฏฐานสี่ 3) สายปฏิบัติวิชาธรรมกาย 4) ขบวนการพุทธใหม่ 5) สายปฏิบัติธรรมตามหลักอานาปานสติ มีรูปแบบ และวิธีการปฏิบัติภาวนาที่แตกต่างกัน พบว่า พุทธศาสนิกชนจากสายปฏิบัติธรรมตามหลักอานาปานสติมีการปฏิบัติภาวนามากที่สุด แตกต่างจากสายปฏิบัติแบบพุทธดั้งเดิมที่มีการปฏิบัติภาวนาน้อยที่สุด ส่วนอีก 3 สายปฏิบัติมีการปฏิบัติที่คล้าย ๆ กัน โดยส่วนมากพุทธศาสนิกชนมีการปฏิบัติภาวนาเพียงแค่ ไหว้พระ สวดมนต์ และนั่งสมาธิเพียงเท่านั้น และนับว่าเป็นส่วนน้อยมากที่ปฏิบัติ สะท้อนให้เห็นว่าพุทธศาสนิกชนในกรุงเทพมหานครส่วนใหญ่ไม่ได้เห็นความสำคัญของการปฏิบัติภาวนาเท่ากับการทำทานหรือรักษาศีล และปัจจัยพื้นฐานเชิงพุทธเป็นปัจจัยหนึ่งที่ทำให้ รูปแบบและวิถีปฏิบัติในการทำบุญของพุทธศาสนิกชนในกรุงเทพมหานครมีความแตกต่างกัน

The Study of Comparison of Forms and Ways of Practicing Meditations of Buddhists in Bangkok

The purpose of this research is to compare forms and ways of practicing meditations of Buddhists in Bangkok from 5 Buddhist basic factors. This research was quantitative research and research instrument was a questionnaire for 400 people by using quota sampling technique. The statistic used was Analysis of Variance (ANOVA) at the significant level of 0.05 percent.

From the collected data, the 5 Buddhist basic factors are 1) Original Buddhist 2) The Four Foundations of Mindfulness 3) Dhammakaya 4) Neo – Buddhist Movements and 5) Mindfulness on Breathing (Anapanasti). They have different forms and ways of practicing. From the sample, the most way of practicing meditations is Mindfulness on Breathing and the least is Original Buddhist while the other 3 groups are approximate. The study reveal that most of Buddhists have practices of meditations such as paying respect to Buddha, praying and simple meditation only, which are performed by very few people. This reflect that the most of Buddhists in Bangkok does not realize the importance of practicing meditations as much as giving and following the precepts. The Buddhist basic factor is the one that make forms and ways in Buddhist’s giving in Bangkok are different.