การบริหารจัดการวิสาหกิจชุมชนสู่การพึ่งพาตนเองที่ยั่งยืนของชุมชนบ้านจำรุง ตำบลเนินฆ้อ อำเภอแกลง จังหวัดระยอง The management of community enterprises towards sustainable self-reliance of Ban Chamrung community Neunkho subdistrict, Klaeng district, Rayong province
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้ใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพ มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาประวัติความเป็นมาของชุมชนบ้านจำรุง 2) ศึกษาองค์ประกอบการบริหารการจัดการวิสาหกิจชุมชนสู่การพึ่งพาตนเองที่ยั่งยืนของชุมชนบ้านจำรุง 3) เสนอแนะแนวทางในการบริหารจัดการวิสาหกิจชุมชนสู่การพึ่งพาตนเองที่ยั่งยืน เก็บรวบรวมข้อมูลจากการสัมภาษณ์ ผู้ให้ข้อมูลสำคัญ คือ ผู้ใหญ่บ้าน คณะกรรมการชุมชนบ้านจำรุง คณะกรรมกรรมการดำเนินงานกลุ่มวิสาหกิจชุมชน เครื่องมือที่ใช้ได้แก่ แบบสัมภาษณ์เแบบมีโครงสร้าง และวิเคราะห์ข้อมูลด้วยวิธีการวิเคราะห์เนื้อหา ผลการวิจัยพบว่า 1) ชุมชนบ้านจำรุงมีการพัฒนาเริ่มตั้งแต่ พ.ศ.2510 ดังนี้ (1) ระยะเริ่มต้นพ.ศ.2510-2536 เริ่มมีการเรียนรู้ในพัฒนาการปรับเปลี่ยนวิถีชุมชนและเริ่มมีหน่วยงานต่างๆ เข้ามาร่วมส่งเสริมสนับสนุนชุมชน (2) ระยะเรียนรู้และพัฒนาเปลี่ยนแปลง พ.ศ.2537-2547 ได้น้อมนำปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงมาปฏิบัติในการแก้ไขปัญหาเศรษฐกิจของชุมชน (3) ระยะประสบความสำเร็จพ.ศ.2548-ปัจจุบัน จัดตั้ง “มหาวิทยาลัยบ้านนอก, สภาองค์กรชุมชนตำบลเนินฆ้อ” ขึ้นเพื่อเป็นศูนย์เรียนรู้การพึ่งพาตนเอง ตลอดจนนำองค์ความรู้ที่ประสบความสำเร็จในการดำเนินงานของชุมชนมาถ่ายทอดองค์ความรู้ให้ที่ผู้คนทั่วไปหรือหน่วยงานจากภายนอก 2) องค์ประกอบการบริหารการจัดการวิสาหกิจชุมชนสู่การพึ่งพาตนเองที่ยั่งยืนของชุมชนประกอบด้วย (1) มีการกำหนดและวางแผนในการดำเนินงาน (2) มีการบริหารจัดการองค์การในรูปแบบคณะกรรมการ 2 กลุ่ม คือ คณะกรรมการชุมชนและคณะกรรมการดำเนินงานกลุ่มวิสาหกิจชุมชนและ 3) แนวทางการบริหารจัดการวิสาหกิจชุมชนสู่การพึ่งพาตนเองที่ยั่งยืนของชุมชนบ้านจำรุง ได้แก่1. ควรมีหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เข้ามามีส่วนร่วมในการวางแนวทางและการดำเนินงาน 2. ชุมชนควรที่จะมีการส่งเสริมหรือปลูกฝังจิตสำนึกรักษ์บ้านเกิดให้กับเยาวชนภายในชุมชน 3. ควรมีการบริหารและควบคุมเวลาในการนำศึกษาดูงานให้เป็นระบบ 4. ควรมีสถานที่หรือพื้นที่สำรองเพื่อรองรับนักท่องเที่ยวหรือคณะศึกษาดูงานที่เพิ่มขึ้น 5. ควรจัดทำแนวทางหรือคู่มือการเรียนรู้ในการจัดการท่องเที่ยวเพื่อการศึกษาโดยชุมชน6.ควรจัดทำแนวทางหรือคู่มือการเรียนรู้ในการจัดการท่องเที่ยวเพื่อการศึกษาโดยชุมชน
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เอกสารอ้างอิง
กนกกาญจน์ เมืองแก้ว, กษิดิศ ม่วงจันทร์, และ อุทัย ปริญญาสุทธินันท์. (2559). บูดูข้าวยำบ้านดินลาน การจัดการวิสาหกิจชุมชนเพื่อการยกระดับมูลค่าของสินค้าหนึ่งตำบลหนึ่งผลิตภัณฑ์. วารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม, 35(6), 1-12.
กฤษณ์ จารุดำรงศักดิ์. (2560). การประเมินความยั่งยืนของวิสาหกิจชุมชน: กรณีศึกษา วิสาหกิจชุมชนกลุ่มแม่บ้านเกษตรกรบ้านแลงพัฒนา. [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์].
เกษร เกษมชื่นยศ. (2563). การพัฒนาของไทยตามเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน. วารสารจันทรเกษมสาร, 26(1), 16-30.
กิติศักดิ์ ทองมีทิพย์. (2564). พัฒนาการเกษตรกรรมของประเทศไทย ในมิติด้านการพัฒนาชุมชนและคุณภาพชีวิต. วารสารพัฒนศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, 4(1), 113-162.
จิตตานันท์ ติกุล, ดารณี คำสวัสดิ์, จุไรรัตน์ พุ่มโพธิสุวรรณ, และ อนุรักษ์ เผยกลาง. (2559). รูปแบบการบริหาร จัดการที่เหมาะสม ของศูนย์เชี่ยวชาญเฉพาะทาง มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี. สถาบันวิจัยและพัฒนา มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี.
ณัฏฐวุฒิ ทรัพย์อุปถัมภ์. (2558). ทฤษฎีและหลักการพัฒนาชุมชน. http://www.academy.rbru.ac.th/uploadfiles/books/58-2018-08-01-08-41-20.pdf
เดโช แขน้ำแก้ว, หทัยชนก คะตะสมบูรณ์, เบญญาภา อัฉฤกษ์, และ สัญญา สดประเสริฐ. (2565). แหล่งเรียนรู้นอกตำราพัฒนาการและแนวคิดสู่การปฏิบัติตามหลักเศรษฐกิจพอเพียงเชิงบูรณาการ กรณีศึกษามหาวิทยาลัยบ้านนอก ตำบลเนินฆ้อ อำเภอแกลง จังหวัดระยอง. วารสาร มจร.การพัฒนาสังคม, 7(1), 76-86.
ทัศนีย์ ฟักน้อย, ฉัตรดาว มากพร้อม, และ เขมิกา สงวนพวก. (2564). แนวทางการบริหารจัดการความเข้มแข็ง ของกลุ่มสมาชิกการเลี้ยงปลา กรณีศึกษา บ้านท่าแห หมู่ที่ 4 ตำบลหาดท่าเสา อำเภอเมือง จังหวัดชัยนาท. วารสารเซนต์จอห์น มหาวิทยาลัยเซนต์จอห์น, 24(34), 233-241.
ธีรฉัตร เทียมทอง, และ เพ็ญณี แนรอท. (2561). แนวทางการพัฒนาวิสาหกิจชุมชนที่ยั่งยืน กรณีศึกษาวิสาหกิจชุมชนกลุ่มเลี้ยงปลากระชังแม่น้ำโขง บ้านพร้าวใต้ ตำบลหินโงม อำเภอเมืองหนองคาย จังหวัดหนองคาย. วารสารการบริหารปกครอง มหาวิทยาลัยกาฬสินธุ์, 7(2), 245-265.
ธนิกานต์ ศรีจันทร์, และ สัญญา เคณาภูมิ. (2565). การพึ่งตนเองของวิสาหกิจชุมชน. วารสารสหวิชาการเพื่อการพัฒนา มหาวิทยาลัยอุตรดิตถ์, 12(2), 1-16.
นเรนทร์ แก้วใหญ่. (2559). ศูนย์การเรียนรู้ของชุมชน การพัฒนาที่ยั่งยืนของสถาบันอุดมศึกษา. วารสารวิชาการเซาธ์อีสท์บางกอก (สาขามนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์), 2(2), 108-123.
ปริฉัตร วงศ์ปัจฉิม, และ อนุศักดิ์ รัตนกนกกาญจน์. (2564). แนวทางการปรับกลยุทธ์การบริหารของผู้ประกอบการธุรกิจขนาดกลางและขนาดย่อม ในเขตจังหวัดหนองคาย. วารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยนครพนม, 11(2), 46-57.
วีระชัย ไชยมงคล, มนัส สุวรรณ, รัชพล สัมพุทธานนท์, และ นครินทร์ พริบไหว. (2567). รูปแบบการบริหารจัดการชุมชนพึ่งตนเองในการน้อมนำ ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงไปใช้ในการดำรงชีวิต กรณีตำบลป่าแดด อำเภอเมือง จังหวัดเชียงใหม่. วารสารวิชาการวิทยาลัยบริหารศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, 7(2), 138-154.
วิสาขา ภู่จินดา, และ วิวัฒน์ แก้วดวงเล็ก. (2557). แนวทางการประยุกต์หลักนิคมอุตสาหกรรมเชิงเศรษฐนิเวศในการจัดการสิ่งแวดล้อมชุมชน กรณีศึกษา ชุมชนบ้านจำรุง ตำบลเนินฆ้อ อำเภอแกลง จังหวัดระยอง. วารสาร มนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี, 5(1), 64-83.
ศรายุทธ คชพงศ์, บุญโชค บุญมี, และ ธนัสถา โรจนตระกูล. (2563). การจัดการตนเองของชุมชนและท้องถิ่นในภาวะการณ์เปลี่ยนแปลงในปัจจุบัน. วารสาร มจร พุทธปัญญาปริทรรศน์, 5(3), 191-202.
สุธาวี กลิ่นอุบล. (2562). การศึกษาการมีส่วนร่วมของชุมชนต่อความสำเร็จในการพัฒนาชุมชนตามแนวทาง ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง บานหัวเขาจีน ตำบลหวยยางโทน อำเภอปากทอ จังหวัดราชบุรี. [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยศิลปากร].
สรรพสิทธิ์ ชมภูนุช, ทิวากร แสร์สุวรรณ, ศิรินดา สวนมาดี, และ โชติ บดีรัฐ. (2565). บริบทของแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 13 กับองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น. Journal of Roi Kaensarn Academi, 7(3), 409-424.
สำนักงานพัฒนาชุมชนอำเภอแกลง จังหวัดระยอง. (2024). ประวัติความเป็นมา. https://district.cdd.go.th/klaeng/sample-page/about-us/ประวัติความเป็นมา/
อมรพิมล พิทักษ์. (2563). การพัฒนาเกษตรกรสู่การเป็นผู้ประกอบการธุรกิจเกษตร. [วิทยานิพนธ์ปริญญาดุษฎีบัณฑิต, มหาวิทยาลัยศิลปากร].
อินธิรา ครองศิริ. (2560). การศึกษาตัวแบบการจัดการชุมชนพึ่งตนเองแบบยั่งยืน กรณีศึกษาชุมชนกลุ่มชาติพันธุ์ชอง ตำบลคลองพลู อำเภอเขาคิชฌกูฏ จังหวัดจันทบุรี. วารสารการจัดการภาครัฐและภาคเอกชน, 1(1), 74-101.
Miles, Matthew. B., & Huberman, A. Michail. (1994). Qualitative Data Analysis: An Expanded Sourcebook. (2nd ed). SAGE.
