ความอยู่ดีมีสุขของแม่เลี้ยงเดี่ยวในชุมชนแออัด เขตคลองเตย กรุงเทพมหานคร

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อศึกษาความอยู่ดีมีสุข กลวิธีการดำรงชีพเพื่อไปสู่ความอยู่ดีมีสุข และเงื่อนไข ที่มีผลต่อความอยู่ดีมีสุขของแม่เลี้ยงเดี่ยวที่อาศัยอยู่ในชุมชนแออัดพาสุข (นามสมมติ) ในเขตคลองเตย กรุงเทพมหานคร วิธีวิจัยที่ใช้คือวิจัยเชิงคุณภาพ โดยการสัมภาษณ์เชิงลึกกรณีศึกษาแม่เลี้ยงเดี่ยว จำนวน 18 ราย โดยแบ่งเป็น 2 กลุ่ม คือ 1) แม่เลี้ยงเดี่ยวที่อาศัยอยู่กับบุตรและญาติ 2) แม่เลี้ยงเดี่ยวที่อาศัยอยู่กับบุตรเพียงลำพัง กลุ่มละ 9 ราย และผู้ให้ข้อมูลสำคัญจำนวน 12 ราย วิเคราะห์ข้อมูลด้วยการจัดหมวดหมู่ การสังเคราะห์และการตีความ ผลการวิจัยพบว่า ความอยู่ดีมีสุขของแม่เลี้ยงเดี่ยว ทั้ง 2 กลุ่ม มีองค์ประกอบหลัก 3 ประการ คือ 1) การมีทรัพย์สินเงินทองสำหรับการใช้สนองความต้องการในการดำรงชีพและเก็บออม 2) การที่สามารถสนับสนุนให้ลูกได้รับการศึกษาในระดับสูง และ 3) การมีสุขภาพร่างกายที่แข็งแรง นอกจากนี้ แม่เลี้ยงเดี่ยวกลุ่มที่ 2 ยังให้ความสำคัญกับความต้องการบุคคลที่ไว้วางใจอยู่เคียงข้าง กลวิธีการดำรงชีพของแม่เลี้ยงเดี่ยวยึดหลัก “3F” คือ 1) การต่อสู้บากบั่นทำงาน (Fighting) 2) มีความยืดหยุ่นในการทำงาน (Flexible) และ 3) การให้ความสำคัญกับครอบครัวและลูกที่ต้องรับผิดชอบเลี้ยงดู (Family Oriented) เงื่อนไขที่มีผลต่อความอยู่ดีมีสุขของแม่เลี้ยงเดี่ยว คือ ด้านนโยบายภาครัฐ สภาพสังคม เศรษฐกิจ และสิ่งแวดล้อม พวกเขาไม่สามารถเข้าถึงบริการต่าง ๆ ของภาครัฐเต็มที่ และรัฐบาลไม่มีนโยบายที่จะรองรับเพื่อการพัฒนาความอยู่ดีมีสุข และข้อค้นพบเพิ่มเติม คือ แม่เลี้ยงเดี่ยวในชุมชนแออัดนี้มีพลังและความแข็งแกร่งของความเป็น “แม่เลี้ยงเดี่ยว” อันยิ่งใหญ่ที่พยายามทำทุกวิถีทางที่จะนำพาชีวิตของตนเองและครอบครัวไปสู่ความอยู่ดีมีสุขให้ได้ต่อไป