วิถีแห่งผู้นำและระบอบการปกครอง : ธรรมราชย์ จอมปราชญ์ จอมธรรม

บทคัดย่อ

ทัศนะเรื่องผู้ปกครองและระบอบการปกครองที่ดี เป็นเรื่องที่ปรัชญาการเมืองสนใจศึกษาและบรรดาผู้รู้ในสาขานี้ ทั้งในโลกตะวันออกและตะวันตก ได้ให้แนวคิดไว้อย่างหลากหลาย แนวคิด(ข้อเสนอ) ของพวกเขา มีความเห็นตรงกันอยู่บ้างแต่อาจใช้ข้อความต่างกัน จาณักยพราหมณ์ ในโลกตะวันออก เรียกว่า ธรรมราชา ซึ่งมีคุณสมบัติตรงกันกับแนวความคิดของเล่าจื้อ ขงจื้อ โสเครตีส เพลโต และอาริสโตเติล ได้แก่การเป็นผู้มีปัญญาฉลาดสามารถ มีคุณธรรม มุ่งสร้างความสงบสุขของประชาชนส่วนใหญ่เป็นที่ตั้ง หน้าที่หลักอันสำคัญคือการบริหารประเทศเพื่อสร้างความเจริญมั่งคั่ง มั่นคง ทางเศรษฐกิจ สร้างความปลอดภัยในชีวิตและทรัพย์สิน และสร้างความเชื่อมั่น หรือความไว้วางใจให้เกิดแก่ประชาชน เพลโต เรียกว่ากษัตริย์นักปรัชญา หรือราชาปราชญ์ (Philosopher King) ซึ่งในรายละเอียดของแนวความคิดนั้นมีข้อแตกต่างกันพอสมควรเพราะเป็นแนวความคิดที่เกิดขึ้นในบริบทของสังคมที่ต่างกัน โดยนัยนี้ธรรมราชาในทัศนะของจาณักยพราหมณ์ซึ่งมีพื้นฐานจากศาสนาฮินดูย่อมแตกต่างจากธรรมราชาในความหมายของศาสนาพุทธซึ่งในอดีตมีพระเจ้าอโศกมหาราชเป็นต้นแบบ เป็นสุดยอดแห่งผู้นำ ผู้เป็นจอมปราชญ์ และเป็นผู้จอมธรรม ซึ่งสืบทอดมาถึงในยุคปัจจุบันก็มีธรรมราชา ผู้ทรงพระคุณอันประเสริฐ คือพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช พระมหากษัตริย์ไทย รัชกาลที่ ๙ แห่งราชวงศ์จักรี พระองค์ผู้เสด็จสู่สวรรคาลัย และทรงปฏิบัติพระราชกรณียกิจน้อยใหญ่นานัปการได้ตามพระปฐมบรมราชโองการ ที่ทรงประกาศไว้อย่างต่อเนื่องยาวนานถึง ๗๐ ปี นับว่าพระองค์ทรงเป็นอัจฉริยบุคคลและสุดยอดแห่งธรรมราชาอย่างแท้จริง