แนวคิดพระโพธิสัตว์ในฐานะรากฐานทางปรัชญาสังคมและการเมือง

บทคัดย่อ

     บทความวิจัยเชิงเอกสารเรื่อง “การศึกษาเชิงวิเคราะห์แนวคิดพุทธภาวะในพุทธปรัชญา” นี้มีวัตถุประสงค์ ๓ ประการ ดังนี้ (๑) เพื่อศึกษาแนวคิดพุทธภาวะในพุทธปรัชญาเถรวาท (๒) เพื่อศึกษาแนวคิดพุทธภาวะในพุทธปรัชญามหายาน และ (๓) เพื่อวิเคราะห์แนวคิดพุทธภาวะในพุทธปรัชญาเถรวาทและพุทธปรัชญามหายาน ระเบียบวิธีการวิจัย คือ ศึกษาจากคัมภีร์พระไตรปิฎกและเอกสารที่เกี่ยวข้อง ซึ่งบทความนี้ได้นำเนื้อหาบางส่วนมานำเสนอเพื่อยืนยันว่า แนวคิดพระโพธิสัตว์สามารถนำมาเป็นรากฐานของปรัชญาสังคมและการเมืองได้ ผลวิจัยพบว่า ปรัชญาสังคมและการเมืองจะกล่าวถึงปัญหาที่เกิดจากสิทธิเสรีภาพ ความยุติธรรมและความเสมอภาคของปัจเจกชนที่อยู่ในสังคมใหญ่จะมีความซับซ้อนร่วมถึงสัมพันธ์ของผู้คนในสังคมนั้นก็ซับซ้อนเช่นกัน ในสังคมนั้นจะมีผู้ปกครองเป็นผู้ใช้อำนาจที่ได้รับจากสมาชิกของสังคมมอบให้ทำหน้าที่ปกครองเพื่อให้สังคมเกิดความสันติสุข แต่เมื่อผู้ปกครองไม่มีคุณธรรมก็จะทำให้เกิดปัญหาในการปกครอง แนวคิดพระโพธิสัตว์จะมีลักษณะมุ่งเน้นเพื่อช่วยเหลือมนุษย์และสรรรพสัตว์ให้พ้นจากความทุกข์ด้วยความกรุณามีปณิธานอย่างแรงกล้าที่ได้ช่วยขนสัตว์ทั้งหลายให้ข้ามโอฆะกันดารอันเป็นบ่อแห่งทุกข์นี้จนหมดสิ้นแล้ว ด้วยคุณลักษณะดังกล่าวจึงสามารถนำมาเป็นรากฐานของปรัชญาสังคมและการเมืองได้เป็นอย่างดี