การศึกษาวิเคราะห์การพัฒนามนุษย์สู่ความเป็นเทวดาตามหลักบุญกิริยาวัตถุ

บทคัดย่อ

     งานวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์ ๓ ข้อ คือ (๑) เพื่อศึกษาเทวดาในคัมภีร์พระพุทธศาสนาเถรวาท (๒) เพื่อศึกษาหลักธรรมที่ทำให้เป็นเทวดาตามหลักบุญกิริยาวัตถุ (๓) เพื่อวิเคราะห์การพัฒนามนุษย์สู่ความเป็นเทวดาตามหลักบุญกิริยาวัตถุ งานวิจัยนี้เป็นงานวิจัยเชิงคุณภาพ โดยใช้การค้นคว้าเอกสารและการสัมภาษณ์เชิงลึกผู้ทรงคุณวุฒิทางพระพุทธศาสนา ๘ รูป/คน

      ผลการศึกษา พบว่า ในคัมภีร์พระพุทธศาสนาได้จำแนกเทวดาออกเป็น ๓ ประเภท คือ (๑) สมมติเทวดา (๒) อุบัติเทวดา และ (๓) วิสุทธิเทวดา ในที่นี้ศึกษาเฉพาะอุบัติเทวดาชั้นกามาวจรมี ๖ ชั้น บุญกิริยาวัตถุโดยย่อมี ๓ ประการ ได้แก่ (๑) การให้ทาน (๒) การรักษาศีล และ (๓) การเจริญภาวนา มนุษย์จะเกิดเป็นเทวดาชั้นกามาวจรได้ต้องพัฒนาตนตามหลักบุญกิริยาวัตถุ ๓ ประการ คือ (๑) พัฒนาตามหลักการให้ทาน โดยก่อนให้ทานฝึกทำใจให้ดีด้วยการระลึกว่า “เราจะให้ทาน เราจะฝังขุมทรัพย์อันเป็นเหตุติดตามตนไปได้” ขณะกำลังให้ทานฝึกทำจิตให้เลื่อมใสด้วยการระลึกว่า “เราจะถือเอาสิ่งที่เป็นสาระจากทรัพย์อันหาสาระมิได้” เมื่อให้ทานแล้วฝึกทำใจให้เบิกบานด้วยการระลึกว่า   “ขึ้นชื่อว่าทานที่บัณฑิตบัญญัติแล้ว เราก็ได้ดำเนินตามแล้ว ช่างดีจริงหนอ” ฝึกต้อนรับผู้รับทานด้วยตนเอง โดยยินดีต้อนรับผู้มีศีล และฝึกให้ทานด้วยมือตนเอง การให้ทานที่ดีนอกจากมีอานิสงส์ให้ไปเกิดเป็นเทวดา ยังเป็นบาทฐานให้แก่การรักษาศีล และการเจริญภาวนาด้วย (๒) พัฒนาตามหลักการรักษาศีล โดยการฝึกสำรวมกายวาจาใจให้เรียบร้อย ด้วยการสมาทานศีล ๕ โดยกำหนดให้เป็นนิจศีล หรือสมาทานศีล ๘ โดยกำหนดให้เป็นอุโบสถศีล การให้รักษาศีลที่ดีนอกจากมีอานิสงส์ให้ไปเกิดเป็นเทวดา ยังเป็นบาทฐานให้แก่การเจริญภาวนาด้วย และ (๓) พัฒนาตามหลักการเจริญภาวนา โดยการฝึกอบรมจิตใจให้อยู่กับความดีงามเกิดความสงบ เรียกว่า สมถภาวนา และโดยการฝึกอบรมปัญญาให้เกิด เรียกว่า วิปัสสนาภาวนา