แนวทางการพัฒนาระบบนิเวศการเรียนรู้ของสถานศึกษาสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาพระนครศรีอยุธยา

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ (๑) เพื่อศึกษาสภาพปัจจุบันและสภาพที่พึงประสงค์ระบบนิเวศการเรียนรู้ของสถานศึกษาสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาพระนครศรีอยุธยา (๒) เพื่อนำเสนอแนวทางการพัฒนาระบบนิเวศการเรียนรู้ของสถานศึกษาสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาพระนครศรีอยุธยา วิธีการดำเนินงานวิจัยมี ๒ ขั้นตอน คือ (๑) ศึกษาสภาพปัจจุบันและสภาพที่พึงประสงค์ระบบนิเวศการเรียนรู้ของสถานศึกษาสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาพระนครศรีอยุธยา ประชากร คือ ผู้บริหารสถานศึกษาและหัวหน้ากลุ่มสาระการเรียนรู้ทั้ง ๘ กลุ่ม จากสถานศึกษาจำนวน ๒๙ แห่ง จำนวน ๒๖๑ คน เป็นการเก็บข้อมูลทั้งหมดทุกแห่ง เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย คือ แบบสอบถาม  มีค่าความเชื่อมั่นเท่ากับ ๐.๙๘ สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐานและค่าดัชนีความต้องการจำเป็น (PNI_modified) (๒) นำเสนอแนวทางการพัฒนาระบบนิเวศการเรียนรู้ของสถานศึกษาสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาพระนครศรีอยุธยา โดยการสัมภาษณ์ผู้ทรงคุณวุฒิจำนวน ๗ คน โดยวิธีการเลือกแบบเจาะจง เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยเป็นแบบสัมภาษณ์แบบกึ่งโครงสร้าง และวิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้วิธีการวิเคราะห์เนื้อหา

          ผลการวิจัยพบว่า (๑) สภาพปัจจุบันของระบบนิเวศการเรียนรู้ของสถานศึกษาในภาพรวมมีค่าเฉลี่ยอยู่ในระดับมาก สภาพที่พึงประสงค์มีค่าเฉลี่ยอยู่ในระดับมากที่สุด และดัชนีค่าความต้องการจำเป็น ในภาพรวมมีค่าเท่ากับ ๐.๑๑  (๒) แนวทางการพัฒนาระบบนิเวศการเรียนรู้ของสถานศึกษาสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาพระนครศรีอยุธยา ประกอบด้วย ๕ ด้าน ๑๘ แนวทางโดยเรียงลำดับตามค่าของความต้องการจำเป็นที่ต้องการพัฒนาจากลำดับแรกที่ต้องพัฒนาดังนี้ดังนี้ (๑) ด้านบริบท มี ๓ แนวทาง เช่น สถานศึกษาควรจัดการเรียนการสอนที่เป็นวิชาเลือกหรือคอร์สระยะสั้นเน้นการสอนผู้เรียนให้เกิดทักษะด้านอาชีพโดยหาวัตถุดิบจากท้องถิ่นมาทำเป็นผลิตภัณฑ์เพื่อจำหน่าย ช่องทางการขาย การวางแผนทางการเงินให้กับนักเรียนและผู้ปกครอง (๒) ด้านทรัพยากร มี ๓ แนวทาง เช่น สถานศึกษาควรศึกษาชุมชนในท้องถิ่นว่ามีภูมิปัญญาท้องถิ่นหรือความรู้ใดที่น่าสนใจและนำมาเป็นแหล่งเรียนรู้ให้กับนักเรียน (๓) ด้านวัฒนธรรมองค์กร มี ๔ แนวทาง เช่น สถานศึกษาควรสนับสนุนให้บุคลากรในองค์กรให้เกียรติกันเปิดโอกาสให้แสดงความคิดเห็นและยอมรับในความเห็นต่างได้ เคารพในการตัดสินใจและหาข้อตกลงร่วมกัน  (๔) ด้านกระบวนการเรียนรู้ มี ๔ แนวทาง เช่น สถานศึกษาต้องมีการวิเคราะห์บริบทของโรงเรียนให้ทันต่อเปลี่ยนแปลงไปอย่างรวดเร็วของกระแสโลก เก็บข้อมูลเพื่อมาวิเคราะห์ เช่น สำรวจความสำเร็จจากผลสัมฤทธิ์ของผู้เรียน การศึกษาต่อ เพื่อวางแผนเป้าหมายและปรับปรุงหลักสูตรให้ตรงกับความต้องการของผู้เรียน (๕) ด้านเทคโนโลยี มี ๔ แนวทาง เช่น สถานศึกษาควรนำเทคโนโลยีมาใช้ในการจัดการเรียนการสอนโดยสนับสนุนด้านอุปกรณ์ทางเทคโนโลยีที่สามารถอำนวยความสะดวกในการจัดการเรียนรู้ของครูและผู้เรียนได้อย่างเหมาะสม