มาตรการทางกฎหมายในการป้องกันการกระทำความผิดซ้ำ ศึกษากรณี ผู้ค้ายาเสพติด

บทคัดย่อ

          การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ (๑) ศึกษาปัญหาการไม่มีมาตรการทางกฎหมายที่เหมาะสมในการป้องกันการกระทำความผิดซ้ำของผู้ค้ายาเสพติดในประเทศไทย (๒) ศึกษาแนวคิด ทฤษฎี เกี่ยวกับการลงโทษผู้กระทำความผิด การแก้ไขฟื้นฟูผู้กระทำความผิด และการสงเคราะห์ผู้กระทำความผิดเพื่อการป้องกันการกระทำความผิดซ้ำ (๓) ศึกษามาตรการทางกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับการป้องกันการกระทำความผิดซ้ำของประเทศไทยและต่างประเทศ และ (๔) เสนอแนวทางมาตรการกฎหมายในการป้องกันการกระทำความผิดซ้ำของผู้ค้ายาเสพติดในประเทศไทย เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพด้วยการศึกษาค้นคว้าข้อมูลจากหนังสือ ตำรา บทความวิชาการ คำพิพากษาของศาล และข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์ โดยนำข้อมูลจากการศึกษามาวิเคราะห์ สังเคราะห์ และเรียบเรียงในรูปแบบพรรณนาความ เพื่อให้เกิดแนวทางมาตรการทางกฎหมายในการป้องกันการกระทำความผิดซ้ำของผู้ค้ายาเสพติดในประเทศไทย

          ผลการศึกษาพบว่า (๑) ประมวลกฎหมายยาเสพติด ได้กำหนดมาตรการกฎหมายเพื่อป้องกันการกระทำความผิดซ้ำของผู้เสพยาเสพติดไว้เป็นการเฉพาะ ตามแนวคิดที่ว่า “ผู้เสพ คือ ผู้ป่วย” ประมวลกฎหมายยาเสพติด คงมีเพียงมาตรการแก้ไขฟื้นฟูโดยกรมราชทัณฑ์ในขณะที่รับโทษอยู่เพียงเท่านั้น (๒) ภายใต้ทฤษฎีการลงโทษเพื่อแก้ไขฟื้นฟูผู้กระทำความผิด การป้องกันการกระทำความผิดซ้ำ จะต้องประกอบด้วยกระบวนการ ๓ ส่วน ได้แก่ การแก้ไขฟื้นฟู การกำกับติดตามภายหลังปล่อย และกระบวนการสงเคราะห์ภายหลังปล่อย (๓) การป้องกันการกระทำความผิดซ้ำของประเทศไทย ปรากฏมาตรการกฎหมายเฉพาะความผิดเกี่ยวกับเพศและการใช้ความรุนแรงเท่านั้น โดยพระราชบัญญัติมาตรการป้องกันการกระทำความผิดซ้ำ ในความผิดเกี่ยวกับเพศหรือที่ใช้ความรุนแรง พ.ศ. ๒๕๖๕ ทว่าในส่วนของการป้องกันการกระทำความผิดซ้ำของผู้ค้ายาเสพติด ดำเนินไปในลักษณะนโยบายกระทรวงยุติธรรม ด้วยการจัดตั้งศูนย์เฉพาะกิจเฝ้าระวังความปลอดภัยของประชาชนในปี พ.ศ. ๒๕๖๓ ซึ่งเป็นการดำเนินงานในลักษณะการขอความร่วมมือจากหน่วยงานภาครัฐต่าง ๆ ได้แก่ กรมราชทัณฑ์ สำนักงานตำรวจแห่งชาติ ราชการส่วนภูมิภาค และราชการส่วนท้องถิ่น ทำให้ประสิทธิภาพการป้องกันการกระทำความผิดซ้ำ ไม่เทียบเท่ากับกรณีการรับรองไว้โดยกฎหมายโดยตรง (๔) ผู้วิจัยจึงเสนอแนวทาง ดังนี้ ๑) กรณีมาตรการกำกับติดตามผู้ค้ายาเสพติดภายหลังปล่อย ควรนำเอามาตรการการกำหนดกรอบระยะเวลาในการคุมประพฤติภายหลังปล่อยและรวมถึงมาตรการในการกำกับติดตามผู้พ้นโทษภายหลังปล่อย ตามแบบอย่างที่บัญญัติไว้ในกฎหมายของประเทศสหรัฐอเมริกา มาบังคับใช้กับกรณีผู้ค้ายาเสพติด ด้วยการเพิ่มเติมประมวลกฎหมายยาเสพติดขึ้นใน มาตรา ๑๒๓/๑ ๒) กรณีมาตรการสงเคราะห์ภายหลังปล่อย ควรกำหนดให้มีมาตรการสงเคราะห์ภายหลังปล่อย ด้วยวิธีการสนับสนุนงบประมาณเพื่อการจ้างงานผู้พ้นโทษภายหลังปล่อยตามแบบอย่างของรัฐบัญญัติว่าด้วยการให้โอกาส ค.ศ. ๒๐๐๗ ของประเทศสหรัฐอเมริกา ด้วยการเพิ่มเติมมาตรการสงเคราะห์ภายหลังปล่อยผู้ค้ายาเสพติดขึ้นในประมวลกฎหมายยาเสพติด มาตรา ๑๒๓/๒