คัมภีร์ใบลานกัณฑ์ทศพรฉบับวัดพระธาตุจอมพริกอำเภอท่าวังผา และฉบับวัดโป่งคำอำเภอภูเพียง จังหวัดน่าน: การปริวรรต การแปล และการเปรียบเทียบ

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ (๑) เพื่อศึกษาประวัติความเป็นมาของคัมภีร์ใบลานกัณฑ์ทศพรฉบับวัดพระธาตุจอมพริกอำเภอท่าวังผาและฉบับวัดโป่งคำอำเภอภูเพียง จังหวัดน่าน (๒) เพื่อปริวรรตและแปลคัมภีร์ใบลานกัณฑ์ทศพรฉบับวัดพระธาตุจอมพริกอำเภอท่าวังผาและฉบับวัดโป่งคำอำเภอภูเพียง จังหวัดน่าน (๓) เพื่อเปรียบเทียบคัมภีร์ใบลานกัณฑ์ทศพรฉบับวัดพระธาตุจอมพริกอำเภอท่าวังผาและฉบับวัดโป่งคำอำเภอภูเพียง จังหวัดน่าน เป็นการวิจัยเชิงคัมภีร์ วิเคราะห์ข้อมูลโดยวิธีการพรรณนาเนื้อหา

ผลการศึกษาวิจัยพบว่า ด้านประวัติความเป็นมา คัมภีร์ใบลานกัณฑ์ทศพรฉบับวัดพระธาตุจอมพริก จารเมื่อ พ.ศ.๒๔๖๓ จารโดยหนานเตจา มีอายุได้ ๑๐๕ ปี หน้าลาน ๔ กว้าง ๔.๕ เซนติเมตร ยาว ๔๕ เซนติเมตร หนา ๑.๕ เซนติเมตร มี ๘ ใบ ๒๐ หน้าลาน คัมภีร์ใบลานกัณฑ์ทศพรฉบับวัดโป่งคำ จารลงบนใบลานจารโดยพระบุญรัตน์ เมื่อ พ.ศ.๒๔๔๖ อายุ ๑๒๒ ปี หน้าลาน ๕ กว้าง ๕ เซนติเมตร ยาว ๔๗ เซนติเมตร มี ๑๒ ใบ ๒๔ หน้าลาน ด้านปริวรรตและแปล คัมภีร์ใบลานกัณฑ์ทศพรฉบับวัดพระธาตุจอมพริก มีต้นฉบับใบลานจำนวน ๒๐ หน้า ผู้วิจัยปริวรรตและแปลได้ ๑๗ หน้า คัมภีร์ใบลานกัณฑ์ทศพรฉบับวัดโป่งคำ มีต้นฉบับใบลานจำนวน ๒๔ หน้า ผู้วิจัยปริวรรตและแปลได้ ๑๙ หน้า ดังที่ปรากฏในบทที่ ๓ ด้านการเปรียบเทียบ ผู้วิจัยเปรียบเทียบคัมภีร์ใบลานทั้งสองฉบับในประเด็น ๔ ด้าน ดังนี้ (๑) ด้านรูปลักษณ์และการนำไปใช้ ลายมือในการจารอักขระฉบับของวัดพระธาตุจอมพริกสวยและอ่านง่ายกว่าฉบับของวัดโป่งคำ คัมภีร์ใบลานทั้งสองฉบับไม่ค่อยได้นำมาใช้ในการเทศน์ (๒) ด้านโครงสร้างและเนื้อหาหลัก ทั้งสองฉบับ มีบทอุเทสที่เหมือนกัน โดยกล่าวแสดงความเคารพต่อพระพุทธเจ้า (๓) ด้านหลักธรรมที่แทรกอยู่ในคัมภีร์ทั้งสองฉบับ มีหลักธรรมที่แทรกอยู่ในคัมภีร์คล้ายกัน คือ  หลักแห่งกรรม หลักพรหมวิหาร ๔ หลักการไม่ประมาท (๔) ด้านรสวรรณคดีในคัมภีร์ทั้งสองฉบับมีรสวรรณคดี ๔ รส คือ คือ ๑) เสาวรจนี โดยการชมโฉมพระนางผุสดีว่าเป็นสตรีที่งดงาม ๒) นารีปราโมทย์  โดยพระเจ้าสญชัยแสดงความรักต่อพระนางผุสดี และ ๓) สัลลาปังคพิสัย โดยพระนางผุสดีแสดงความเห็นใจต่อบุตรธิดกาและอาณาประชาราษฎร์  ๔) รสวรรณคดีด้านสันทัดโวหาร หมายถึง การใช้ถ้อยคำถ่ายทอดความคิดหรือคติธรรมอย่างชัดเจนและมีพลัง เช่น ตอนที่พระนางผุสดีมีพระประสงค์จะโปรดสัตว์ด้วยการสร้างโรงทาน ๕) คัมภีร์กับพระไตรปิฎกและอรรถกถา