หลักเกณฑ์การใช้ดุลพินิจกำหนดโทษกรณีกฎหมายหมดความจำเป็น

Main Article Content

ดร.สุรสิทธิ์ แสงวิโรจนพัฒน์

บทคัดย่อ

          การใช้ดุลพินิจกำหนดโทษของศาลยุติธรรมในกรณีที่กฎหมายหมดความจำเป็น หรือไม่ สอดคล้องกับสภาพการณ์ หรือที่เป็นอุปสรรคต่อการดำรงชีวิต หรือการประกอบอาชีพนั้น ตามพระราชบัญญัติหลักเกณฑ์การจัดทำร่างกฎหมายและการประเมินผลสัมฤทธิ์ของกฎหมาย พ.ศ. 2562 มาตรา 6 บัญญัติให้ศาลสามารถใช้ดุลพินิจไม่ลงโทษ หรือลงโทษน้อยกว่าที่กฎหมายกำหนด หรือกำหนดสภาพบังคับที่เป็นผลร้ายแตกต่างจากที่กฎหมายกำหนด ซึ่งจากผลการศึกษาสรุปได้ว่าแนวทางในการใช้ดุลพินิจกำหนดโทษดังกล่าวสามารถนำแนวคิดในเรื่องของการคุ้มครองนิติสมบัติที่สำคัญในวิถีทางสุดท้าย และแนวคิดในเรื่องโทษอาญาต้องได้สัดส่วนกับการกระทำความผิด ซึ่งเป็นแนวคิดในเรื่องของการกำหนดหลักเกณฑ์ความผิดอาญา ตลอดจน หลักการใช้ดุลพินิจกำหนด โทษที่เป็นไปตามความร้ายแรงของการกระทำความผิดและความน่าตำหนิของตัวผู้กระทำความผิด รวมทั้งทฤษฎีการลงโทษที่เป็นการผสมผสานที่เน้นการป้องกัน มาเป็นแนวทางในการปรับใช้ได้ จากเหตุผลดังกล่าว หากศาลใช้ดุลพินิจไม่ลงโทษ เนื่องจากกฎหมายหมดความจำเป็นก็เพราะว่าเป็นการขัดต่อหลักความได้สัดส่วนในความหมายอย่างแคบ ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของหลักการคุ้มครองนิติสมบัติในวิถีทางสุดท้าย ส่วนการใช้ดุลพินิจลงโทษน้อยกว่าที่กฎหมายกำหนด หรือกำหนดสภาพบังคับที่เป็นผลร้ายแตกต่างจากที่กฎหมายกำหนดนั้น ใช้กับกรณีที่กฎหมายหมดความจำเป็น เนื่องจากเป็นกรณีของความผิดอาญาเล็กน้อย หรือแม้จะไม่ใช่การกระทำความผิดอาญาเล็กน้อย แต่สามารถใช้มาตรการอื่นที่ไม่ใช่มาตรการทางอาญาแล้วได้ผลในทำนองเดียวกัน ซึ่งเป็นแนวคิดในเรื่องของการคุ้มครองนิติสมบัติในวิถีทางสุดท้าย นอกจากนี้ ยังรวมถึงกรณีของโทษอาญาที่ไม่ได้สัดส่วนกับการกระทำความผิดซึ่งเป็นไปตามแนวคิดในเรื่องโทษอาญาต้องได้สัดส่วนกับการกระทำความผิดด้วย นอกจากนี้ ยังรวมถึงกรณีของความผิดพินัยตามพระราชบัญญัติว่าด้วยปรับเป็นพินัย พ.ศ. 2565 ด้วย

Article Details

บท
บทความ

References

ภาษาไทย

เชลียง เทียมสนิท, ‘ปัญหาและอุปสรรคทางกฎหมายในการบังคับใช้พระราชบัญญัติภาพยนตร์และวีดิทัศน์ พ.ศ. 2551’ (ธันวาคม 2559 - มีนาคม 2560) 2 วารสารบัณฑิตศึกษา มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์ 158.

ณัฐพล จุลละเกศ, ‘การใช้ดุลพินิจรับพิจารณาพิพากษาความผิดที่มีโทษทางอาญาบางบทหรือบางกรรมที่ไม่อยู่ในอำนาจของศาลทรัพย์สินทางปัญญาและการค้าระหว่างประเทศ’ (รายงานส่วนบุคคลหลักสูตรผู้พิพากษาผู้บริหารในศาลชั้นต้น สถาบันพัฒนาข้าราชการฝ่ายตุลาการศาลยุติธรรม 2563) <https://ipitc.coj.go.th/th/file/get/file/202005140cff61bc91c05e17d55e1778b0cedab1111834.pdf> สืบค้นเมื่อ 13 สิงหาคม 2565.

ณรงค์ ใจหาญ และคณะ, ‘การจัดแบ่งกลุ่มความผิดและโทษทางอาญาตามประมวลกฎหมายอาญาของไทย’ (รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ สำนักกิจการยุติธรรม กระทรวงยุติธรรม 2554).

ดล บุนนาค, ‘ทางเลือกในการลงโทษจำเลยในคดีอาญา : มาตการลงโทษระดับกลาง’ (2556) 1 ดุลพาห 148.

ปกป้อง ศรีสนิท, กฎหมายอาญาชั้นสูง (พิมพ์ครั้งที่ 2, วิญญูชน 2561).

ประสพสุข บุญเดช, ‘ดุลพินิจในการกำหนดโทษ’ (2540) 2 ดุลพาห 161.

สภานิติบัญญัติแห่งชาติ, รายงานการประชุมคณะกรรมาธิการวิสามัญพิจารณาร่างพระราชบัญญัติหลักเกณฑ์การจัดทำร่างกฎหมายและการประเมินผลสัมฤทธิ์ของกฎหมาย พ.ศ... ครั้งที่ 9/2562 (21 มกราคม 2562).

สภานิติบัญญัติแห่งชาติ, รายงานการประชุมคณะกรรมาธิการวิสามัญพิจารณาร่างพระราชบัญญัติหลักเกณฑ์การจัดทำร่างกฎหมายและการประเมินผลสัมฤทธิ์ของกฎหมาย พ.ศ... ครั้งที่ 11/2562 (31 มกราคม 2562) ครั้งที่ 10/2562 (28 มกราคม 2562).

วัชรี วรรณลี, ‘ปัญหาการใช้โทษอาญาโดยไม่จำเป็น : กรณีการล่วงสิทธิในเครื่องหมายการค้า’ (2564) 1 บทบัณฑิตย์ 95.

ศุภกิจ แย้มประชา, ‘การลงโทษผู้กระทำความผิดเกี่ยวกับยาเสพติดให้ได้สัดส่วนกับความร้ายแรงของความผิด’ (2564) 3 ดุลพาห 1.

สุรศักดิ์ ลิขสิทธิ์วัฒนกุล และปกป้อง ศรีสนิท, ‘การศึกษาเพื่อพัฒนาแนวทางการลงโทษ : หลักการลงโทษที่ได้สัดส่วนกรณีคดียาเสพติดให้โทษ’ (2560) 4 วารสารนิติศาสตร์ 903.

สุรสิทธิ์ แสงวิโรจนพัฒน์, ‘พระราชบัญญัติหลักเกณฑ์การจัดทำร่างกฎหมายและการประเมินผลสัมฤทธิ์ของกฎหมาย พ.ศ. 2562 : ศึกษากรณีบทบัญญัติของกฎหมายหมดความจำเป็นในส่วนที่เกี่ยวข้องกับการพิจารณาพิพากษาคดีของศาลยุติธรรม’ (รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ สำนักงานศาลยุติธรรม 2564).

-- ‘หลักเกณฑ์การกำหนดความผิดอาญาตามกฎหมายต่างประเทศ’ (2564) 2 บทบัณฑิตย์ 127.

-- ‘การตีความกฎหมายที่สอดคล้องกับรัฐธรรมนูญตามกฎหมายเยอรมัน’ (2565) 1 บทบัณฑิตย์ 150.

-- ‘ความผิดอาญาเล็กน้อย’ (2565) 2 บทบัณฑิตย์ 110.

ภาษาต่างประเทศ

Catherine Heard, Community sentences since 2000 : How they work – and why they have not cut prisoner numbers (Centre for Crime and Justice Studies 2015) 13–20 <https://www.crimeandjustice.org.uk/sites/crimeandjustice.org.uk/files/CCJS_ACE_Rep_Sept15_ONLINE%20FINAL3.pdf> สืบค้นเมื่อ 13 สิงหาคม 2565.

Claus Roxin, Strafrecht Allgemeiner Teil Grundlagen. Der Aufbau der Verbrechenslehre (4 Auflage, Verlag C.H. Beck 2006).

Franz Streng, Strafrechtliche Sanktionen : Die Strafzumessung und ihre Grundlagen (3 Auflage, Verlag W. Kohlhammer 2012).

Hans-Jörg Albrecht, ‘Sanction Policies and Alternative Measures to Incarceration : European Experiences with Intermediate and Alternative Criminal Penalties’ (Visiting Experts’ Papers of the UNAFEI’s 142nd International Training Course) <https://www.unafei.or.jp/publications/pdf/RS_No80/No80_07VE_Albrecht.pdf> สืบค้นเมื่อ 13 สิงหาคม 2565.

James M. Markham and Shea Riggsbee Denning, North Carolina Sentencing Handbook with Felony, Misdemeanor, and DWI Sentencing Grids (2018 edn, UNC School of Government 2018) <https://www.sog.unc.edu/sites/default/files/course_materials/Sentencing%20Handbook.pdf> สืบค้นเมื่อ 13 สิงหาคม 2565.

Joel Goh, ‘Porportionality – An Unattainable Ideal in the Criminal Justice System Manchester’ (2013) 41 Student Law Review 41.

Mirko Bagaric, ‘The Punishment Should Fit the Crime’ (2014) 2 San Diego Law Review 343.

Richard G Fox, ‘The Meaning of Proportionalityin Sentencing’ (1994) 3 Melbourne University Law Review 489.

The Sentencing Council of England and Wales, ‘Aggravating and mitigating factors’ (sentencingcouncil, no publication date) <https://www.sentencingcouncil.org.uk/explanatory-material/magistrates-court/item/aggravating-and-mitigating-factors/> สืบค้นเมื่อ 13 สิงหาคม 2565.

Silvia D’Ascoli, Sentencing in International Criminal Law : The approach of the two UN ad hoc Tribunals and future perspectives for the International Criminal Court (European University Institute 2008).

The United Nations Standard Minimum Rules for Non-custodial Measures (The Tokyo Rules).