ปฏิบัติการของผู้มีความสัมพันธ์แบบพหุรักในสังคมไทย

บทคัดย่อ

งานวิจัยชิ้นนี้มุ่งสำรวจประสบการณ์ของบุคคลที่มีความสัมพันธ์แบบพหุรักในสังคมไทย โดย “พหุรัก” หมายถึง รูปแบบความสัมพันธ์เชิงรักหรือทางเพศกับคนมากกว่าหนึ่งคน โดยที่ทุกฝ่ายรับรู้และยินยอม งานวิจัยตั้งคำถามหลักเกี่ยวกับ (1) เหตุผลและเงื่อนไขในการเข้าสู่ความสัมพันธ์พหุรักและมุมมองต่อตนเอง (2) รูปแบบการดำเนินชีวิตภายใต้บริบทสังคม ความรัก เพศ และการทำงาน และ (3) ปฏิกิริยาทางสังคมรวมถึงแนวทางการปรับตัวของผู้ที่มีความสัมพันธ์ลักษณะนี้ การศึกษาใช้การสัมภาษณ์เชิงลึกกับกลุ่มตัวอย่าง 5 คน ซึ่งมีความหลากหลายในกลุ่มรักต่างเพศ กลุ่มรักเพศเดียวกัน และกลุ่มที่รักได้หลายเพศ โดยดำเนินการสัมภาษณ์ผ่านช่องทางออนไลน์เพื่อคุ้มครองความเป็นส่วนตัวของผู้ให้ข้อมูล

ผลการศึกษาชี้ให้เห็นว่า กระบวนการเข้าสู่ความสัมพันธ์พหุรักของกลุ่มตัวอย่างนั้นมีความหลากหลายทั้งเหตุผลและเงื่อนไข และเต็มไปด้วยพลวัตของการต่อรองและการจัดการกับความรู้สึกส่วนตัวและบริบทสังคม นิยาม “พหุรัก” ในมุมมองของกลุ่มตัวอย่างไม่ได้มีสูตรสำเร็จตายตัว แต่เกิดจากการสื่อสารอย่างเปิดเผยและการตกลงร่วมกันบนฐานของความสมัครใจและซื่อตรงต่อทุกฝ่าย กลุ่มตัวอย่างต้องเผชิญกับการตีตราและอคติทางสังคมจากบรรทัดฐานรักคู่เดียวในสังคมไทย แต่ส่วนใหญ่นำเสนอมุมมองเชิงบวกต่ออัตลักษณ์ของตนเอง ประสบการณ์เชิงบวกดังกล่าวสะท้อนพลวัตการต่อรองกับแรงกดทับและอคติทางสังคมที่แตกต่างไปตามภูมิหลัง เพศสภาวะ และทุนของแต่ละบุคคล ความสัมพันธ์พหุรักในกลุ่มตัวอย่างยังสะท้อนมิติการตัดบรรจบกัน (intersectionality) ของอำนาจ ชนชั้น เพศ และทุน ที่หล่อหลอมรูปแบบ ประสบการณ์ และโอกาสของแต่ละคน ทั้งยังชี้ให้เห็นว่าการปฏิบัติการพหุรักในสังคมไทย คือการต่อรองกับวัฒนธรรมกระแสหลัก และศีลธรรมร่วมสมัย ไม่ใช่การจำลองแบบจากตะวันตกอย่างตรงไปตรงมา