การประเมินอภิมานรายงานการประเมินตนเองของสถานศึกษาโรงเรียนขยายโอกาสทางการศึกษา สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาจังหวัดเชียงราย

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินอภิมานรายงานการประเมินตนเองของสถานศึกษา  เพื่อศึกษากระบวนการทำรายงานการประเมินตนเองของสถานศึกษา และเพื่อศึกษาความต้องการของผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย กลุ่มตัวอย่างเป็นเอกสารรายงานการประเมินตนเองของโรงเรียนขยายโอกาสทางการศึกษาในสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาเชียงราย เขต 1- 4 จำนวน 48 เล่ม  ได้มาโดยการสุ่มแบบแบ่งชั้น การวิจัยประกอบด้วย 3 ระยะ คือ ระยะที่ 1 ประเมินอภิมานรายงานการประเมินตนเองของสถานศึกษา ระยะที่ 2 ศึกษากระบวนการดำเนินงานจัดทำแบบรายงานการประเมินตนเอง ระยะที่ 3 ศึกษาความต้องการของผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล รวม 9 ฉบับ แยกเป็นแบบประเมินอภิมานรายงานการประเมินตนเองของสถานศึกษา  จำนวน 3 ฉบับ แบบสอบถามและแบบสัมภาษณ์คณะผู้จัดทำรายงาน ผู้บริหารโรงเรียนและผู้ประเมินภายคุณภาพภายนอก จำนวน 3 ฉบับ และแบบสัมภาษณ์เชิงลึกกับคณะผู้จัดทำรายงาน ผู้บริหาร และผู้ประเมินคุณภาพภายนอก จำนวน 3 ฉบับ ผลการวิจัยสรุปได้ ดังนี้

            ผลการประเมินอภิมานรายงานการประเมินตนเองของสถานศึกษา พบว่า รายงานการประเมินตนเองของสถานศึกษา ทำตามแบบบันทึกของสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา โดยคณะผู้จัดทำได้แบ่งแยกหน้าที่ความรับผิดชอบตามรายมาตรฐาน การนำเสนอรายงานส่วนใหญ่ไม่สอดคล้อง กับมาตรฐานและตัวบ่งชี้ วัตถุประสงค์ไม่สอดคล้องและครอบคลุมตัวบ่งชี้ของมาตรฐานการศึกษาขั้นพื้นฐาน การกำหนดเป้าหมายไม่สอดคล้องกับวัตถุประสงค์ หากสถานศึกษาขนาดใหญ่การรายงานประเมินตนเองจะมีความสมบูรณ์ ส่วนสถานศึกษาขนาดเล็กส่วนใหญ่จะมีข้อมูลไม่ครบ โดยเฉพาะข้อมูลผลการพัฒนาคุณภาพการศึกษาในรอบปี ซึ่งเป็นผลของการจัดทำโครงการ/กิจกรรม ที่จัดให้ผู้เรียนจะไม่มีที่มาของค่าร้อยละที่รายงานไว้ว่าได้มาจากแหล่งใด ข้อมูลส่วนใหญ่ข้อมูลที่ได้มาเกิดจากการคาดคะเน

               กระบวนการทำรายงานการประเมินตนเองของสถานศึกษา ผู้บริหาร คณะครูและผู้จัดทำร่วมกันหาจุดเด่น จุดด้อย ข้อเสนอแนะของการประเมินรอบก่อนจาก สมศ. เพื่อนำข้อมูลมาจัดทำโครงการและกิจกรรมเพื่อให้สอดคล้องกับมาตรฐานนั้นๆ และแบ่งแยกหน้าที่ ความรับผิดชอบให้กับคณะครูเป็นรายมาตรฐาน และเป็นไปตามความถนัดของครูแต่ละคน ในโรงเรียนขนาดใหญ่การแบ่งแยกความรับผิดชอบ และจัดทำโครงการหรือกิจกรรมของสถานศึกษามีความเป็นไปได้  การรายงานการประเมินตนเองของสถานศึกษามีแหล่งที่มาของข้อมูล มีคณะกรรมการประเมินโครงการและกิจกรรมในการให้ผลการประเมินในการจัดทำโครงการหรือกิจกรรมนั้นๆ ซึ่งในขณะที่โรงเรียนขนาดกลาง และโรงเรียนขนาดเล็ก มีบุคลากร และงบประมาณไม่เพียงพอ การจัดทำโครงการหรือกิจกรรมบางครั้งอาจจะทำได้ไม่ครอบคลุมทุกมาตรฐาน หรือทำได้ไม่มากนัก บางโครงการ บางกิจกรรม ไม่ให้ผลที่ดีในมาตรฐานที่ต้องการพัฒนา อาจสืบเนื่องจากจำนวนของผู้เรียนด้วยเช่นกัน เพราะบางโครงการ/กิจกรรม ไม่สามารถดำเนินการได้เพราะจำนวนนักเรียนมีน้อย จึงทำให้มาตรฐานนั้นไม่ได้รับการพัฒนาเท่าที่ควร

            การศึกษาความต้องการของผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย พบว่า ผู้บริหาร คณะครูผู้จัดทำและผู้ประเมินคุณภาพภายนอก มีความต้องการให้แบ่งแยกขนาดของโรงเรียนและจัดทำแบบจัดทำรายงานการประเมินตนเองให้สอดคล้องกับขนาดโรงเรียน เพื่อให้บุคลากรสามารถแบ่งความรับผิดชอบงานได้อย่างครบถ้วนและไม่มากไม่น้อยเกินไป ซึ่งทำให้การดูแลในแต่ละมาตรฐานสามารถทำได้อย่างเต็มความสามารถและพัฒนามาตรฐานนั้นๆ ได้รับประโยชน์สูงสุด