เตยหนาม : วัชพืชตามท้องนาสู่ผลิตภัณฑ์สร้างมูลค่า

บทคัดย่อ

บทความวิชาการนี้นำเสนอเกี่ยวกับเรื่องเตยหนาม ในพื้นที่ตำบลวังพญา อำเภอรามัน จังหวัดยะลา ที่มีมากในท้องถิ่น เป็นวัชพืชขึ้นมาเองตามธรรมชาติในทุ่งนา สามารถนำมาใช้ให้เกิดประโยชน์สร้างมูลค่า เนื่องจากเส้นมีความเหนียว แข็งแรง และมีเนื้อสัมผัสที่นุ่ม ระบายอากาศได้เป็นอย่างดี ขั้นตอนการทำเส้นวัตถุดิบใช้ระยะเวลานาน ตั้งแต่การเก็บต้น ย้อมสี และขั้นตอนจักสานที่ถือเป็นภูมิปัญญาชาวบ้านมีขั้นตอนการผลิต ที่สมัยก่อนชาวบ้านจักสานเพื่อนำมาใช้เป็น เสื่อ หรือ สาด(ภาษาใต้) ที่ใช้สำหรับปูพื้นนั่งทานข้าว หรือนอน รวมถึงผลิตภัณฑ์สำหรับใส่ของ เช่น กระบุงใส่ข้าวสาร ใส่ผลไม้ ที่ใส่ยาเส้น(ยาฉุน) และใบจาก ต่อมามีการพัฒนาแปรรูปในรูปแบบของใช้ ของที่ระลึก มีกรรมวิธีในการย้อมสีสันที่สดใส แล้วนำมาสานลายสลับสี ในปัจจุบัน การย้อมสีโดยนำเทคนิคจากการมัดย้อมผ้ามาต่อยอดด้วยการมัดเส้นเตยโดยใช้เชือกฟางมัดให้แน่น แล้วนำไปย้อมสีให้เกิดลวดลายที่เหมือนการเกลี่ยสีจากสีหนึ่งไปหาอีกสีหนึ่ง อนึ่ง แม้จะมีการพัฒนาด้านสินค้ามาตลอด แต่ไม่ค่อยได้รับความนิยมเท่ากับเครื่องจักสานประเภทอื่น ที่น่าสังเกตคือ ไม่มีผู้สืบทอดภูมิปัญญาเท่าที่ควร ผู้เขียนมีข้อเสนอแนะว่าหน่วยงาน เช่น สำนักงานพัฒนาชุมชนอำเภอรามัน อุตสาหกรรมจังหวัดยะลา รวมถึงผู้เกี่ยวข้องควรเข้ามาส่งเสริม และสร้างแหล่งเรียนรู้อย่างยั่งยืน