แนวโน้มการวิจัยด้านสะเต็มศึกษาในบริบทของไทย

บทคัดย่อ

ปัจจุบันทิศทางการวิจัยและความก้าวหน้าขององค์ความรู้ด้านสะเต็มศึกษาในประเทศไทยยังไม่มีความชัดเจน การทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบถูกใช้เพื่อศึกษาแนวโน้มของการวิจัยด้านสะเต็มศึกษาในวารสารของไทยระหว่างปี 2559-2563 มีขั้นตอนการดำเนินการ คือ คัดเลือกบทความที่เกี่ยวข้อง จัดหมวดหมู่และทำการวิเคราะห์เนื้อหา ประเด็นที่ได้ศึกษา ได้แก่ จำนวนบทความวิจัยและบทความวิชาการ กลุ่มเป้าหมายที่มุ่งศึกษา เป้าหมายหลักที่มุ่งศึกษา และระเบียบวิธีวิจัยที่ใช้ศึกษา วิเคราะห์ผลโดยหาค่าเฉลี่ยและร้อยละของข้อมูล ผลการศึกษาพบว่า มีบทความที่เกี่ยวข้องจำนวน 73 เรื่อง มีจำนวนบทความวิจัยมากกว่าบทความวิชาการ สะท้อนให้เห็นว่าแนวโน้มการเขียนบทความวิจัยด้านนี้เพิ่มขึ้นขณะที่แนวโน้มการเขียนบทความวิชาการกลับลดลง กลุ่มเป้าหมายที่ผู้วิจัยสนใจศึกษามากที่สุดคือกลุ่มนักเรียน (ร้อยละ 61.54) เป้าหมายหลักที่ผู้วิจัยสนใจศึกษามากที่สุด คือ สะเต็มศึกษากับการพัฒนานักเรียน (ร้อยละ 49.38) โดยเฉพาะการพัฒนาแบบบูรณาการทั้งความรู้และทักษะ ขณะที่เป้าหมายหลักรองลงมาคือสะเต็มศึกษากับการพัฒนาวิชาชีพครู (ร้อยละ 29.33) โดยเน้นเกี่ยวกับสภาพและอุปสรรคในการสอนสะเต็มของครูในระดับโรงเรียน เมื่อวิเคราะห์ระเบียบวิธีวิจัยพบว่า ระเบียบวิธีเชิงปริมาณเป็นวิธีที่ผู้วิจัยเลือกใช้มากที่สุด (ร้อยละ 55.12) แม้ว่าการวิจัยด้านสะเต็มศึกษามีแนวโน้มเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง แต่องค์ความรู้ที่ปรากฏไม่ได้มีความหลากหลายเท่าที่ควร ดังนั้นการศึกษาแนวโน้มของการวิจัยนี้ทำให้สามารถระบุประเด็น และทำให้เห็นภาพรวมเกี่ยวกับการวิจัยด้านสะเต็มศึกษาของไทยในปัจจุบัน ซึ่งจะช่วยให้นักวิจัยและนักการศึกษาได้เห็นมุมมองของการวิจัยที่ชัดเจน เห็นทิศทางการดำเนินงานวิจัยเพื่อต่อยอดงานวิจัยในมุมมองที่กว้างขึ้น รวมทั้งมองเห็นแนวโน้มการวิจัยเกี่ยวกับสะเต็มศึกษาในอนาคต