การพัฒนาและทดลองรูปแบบการเสริมสร้างสุขภาวะองค์รวมของ ครอบครัวและสถาบันทางสังคมตามแนวพุทธจิตวิทยาบูรณาการ ภาควิชาจิตวิทยา คณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

บทคัดย่อ

          การวิจัยในครั้งนี้  มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนารูปแบบสุขภาวะองค์รวมของครอบครัวและสังคมตามแนวพุทธจิตวิทยาบูรณาการ, ประสิทธิผลการทดลองรูปแบบสุขภาวะองค์รวมของครอบครัวและสังคมตามแนวพุทธจิตวิทยาบูรณาการและเพื่อเสนอรูปแบบสุขภาวะองค์รวมของครอบครัวและสังคมตามแนวพุทธจิตวิทยาบูรณาการ, กลุ่มตัวอย่างคือสมาชิกของครอบครัวและชุมชนในเขตพื้นที่วิจัย มีจำนวน ๖๐ คน แบ่งออกเป็น กลุ่มควบคุม ๓๐ คน และกลุ่มทดลอง ๓๐ คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย คือ แบบประเมินโดยใช้โปรแกรมการพัฒนาสุขภาวะองค์รวมสำหรับครอบครัวและสังคม และสถิติที่ใช้ประกอบด้วย ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน (SD)  และวิเคราะห์เปรียบเทียบความแตกต่างของคะแนนค่าเฉลี่ยสุขภาวะองค์รวมของครอบครัวและสังคมตามแนวพุทธจิตวิทยาบูรณาการของกลุ่มตัวอย่างก่อนและหลังการทดลองโดยใช้การทดสอบค่าที (t test) แบบสองกลุ่มสัมพันธ์ (two parired samples t test)

 ผลการวิจัยพบว่า ผลของโปรแกรมการพัฒนาสุขภาวะองค์รวมของสมาชิกในครอบครัวและสังคมตามแนวพุทธจิตวิทยา พบว่าการพัฒนาสุขภาวะองค์รวมสำหรับครอบครัวและสังคมเพื่อให้เกิดความสุขที่แท้จริงในการดำเนินชีวิตในปัจจุบันให้กลุ่มตัวอย่างได้มองเห็นคุณค่าที่แท้จริงของตนเอง โดยการใช้หลักธรรมทางพระพุทธศาสนามาประยุกต์กับหลักจิตวิทยาทางตะวันตก  การเสริมสร้างสุขภาวะที่ดีนั้นจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องเริ่มที่ตนเอง ด้วยการดูแล เอาใจใส่ หมั่นตรวจตราความเปลี่ยนแปลงด้านสุขภาพของตนเอง รวมทั้งการดูแลรักษาเมื่อเจ็บไข้ได้ป่วย และการอยู่ร่วมกับผู้อื่นในครอบครัว ในสังคมชุมชน เป็นสิ่งที่ก่อให้เกิดสุขภาวะที่ดีทั้งสิ้น เพราะสุขภาพกายที่ดีย่อมมาจากการมีสุขภาพจิตที่ดี ซึ่งหลักธรรมที่เกี่ยวข้องกับการเสริมสร้างสุขภาวะนั้น อาทิ หลักธรรมสัปปายะ หลักไตรสิกขา หลักอริยสัจ ๔ หลักธรรมมรรคมีองค์ ๘ พร้อมกับเชื่อมโยงกับหลักธรรมอื่นๆ ได้แก่ หลักภาวนา 4 หลักพรหมวิหาร 4 หลักอิทธิบาท 4 เป็นต้น ซึ่งเป็นการนำเอาหลักธรรมเหล่านี้มาเป็นเครื่องมือในดำเนินชีวิตอันจะเอื้อต่อการปฏิบัติเพื่อให้สุขภาพกาย สุขภาพใจของตนเองนั้นมีประสิทธิภาพ ทำให้สามารถอยู่ร่วมกับผู้อื่นในสังคมได้อย่างเป็นปกติสุขอย่างสมดุล