ภาวะผู้นำกับการแก้ไขปัญหาความขัดแย้งในองค์กรโดยหลักพุทธสันติวิธี

Main Article Content

ประภาวัลย์ บุญญานภาพันธุ์
พระมหาอุดร อุตฺตโร

บทคัดย่อ

         ความขัดแย้งเป็นสภาพการณ์หรือสถานการณ์ที่เป็นความแตกต่างกันของบุคคล ๒ คน หรือมากกว่า แสดงพฤติกรรมเปิดเผยออกมาอย่างแตกต่างกัน สภาพการณ์เหล่านี้ คือ ความขัดแย้ง ซึ่งอาจเกิดจากการรับรู้ในเป้าหมายที่แตกต่างกัน มีความเข้าใจผิดหรือไม่เข้าใจวัตถุประสงค์ ความขัดแย้งในองค์กรมิใช่มีสาเหตุจากความคิดเห็นที่ไม่ตรงกันเท่านั้น แต่อาจมีสาเหตุมาจากเรื่องของศักดิ์ศรี สถานภาพ ตำแหน่ง บทบาทหน้าที่ เกียรติยศ และค่านิยมที่แตกต่างกัน ควรเลือกหาวิธีการต่างๆ มาจัดการกับความขัดแย้ง ซึ่งมีวิธีการอยู่ ๕ วิธี ได้แก่ (๑) การหลีกเลี่ยง (๒) การปรองดอง (๓) การประนีประนอม (๔) การแข่งขัน และ (๕) การร่วมมือ ตามแนวทางของพระพุทธศาสนามีวิธีดำเนินการ ๒ แนวทางที่สำคัญ คือ (๑) การจัดการความขัดแย้งภายใน และ (๒) การจัดการความขัดแย้งภายนอก การนำหลักธรรมไปประยุกต์ใช้ในการบริหารจัดการความขัดแย้งที่ทำคนให้เป็นมนุษย์สมบูรณ์ นำมาบูรณาการให้เข้ากับศาสตร์สมัยใหม่จำแนกออกเป็น ๔ หมวด ดังนี้ (๑) พื้นฐานการดำเนินชีวิต (๒) พัฒนาคุณภาพชีวิต (๓) ตอบสนองชุมชน/สังคม/ประเทศชาติ (๔) เกื้อกูล/เยียวยา/รักษาวิกฤตการณ์โลก ซึ่งหลักการทางพระพุทธศาสนาเป็นหลักการที่สอดคล้องกับธรรมชาติ และความจริงของธรรมชาติ จะสามารถขับเคลื่อนการทำงาน สลายความขัดแย้ง แล้วพัฒนางานจากความขัดแย้งสู่การสร้างแรงจูงใจ และแรงขับในความแตกต่างจะทำให้เกิดประสิทธิภาพในการทำงานและเป็นประโยชน์กับองค์กร

Article Details

รูปแบบการอ้างอิง
บุญญานภาพันธุ์ ป., และ อุตฺตโร พ. “ภาวะผู้นำกับการแก้ไขปัญหาความขัดแย้งในองค์กรโดยหลักพุทธสันติวิธี:”. วารสารมหาจุฬาวิชาการ, ปี 9, ฉบับที่ 3, ธันวาคม 2022, น. 1-17, https://so04.tci-thaijo.org/index.php/JMA/article/view/258129.
ประเภทบทความ
บทความวิชาการ

เอกสารอ้างอิง

ขจรจิต บุนนาค. “ความขัดแย้ง VS ความรุนแรง”. วารสารนักบริหาร. ปีที่ ๓๑ ฉบับที่ ๓ (๒๕๕๔): ๑๓๖-๑๔๔.

จุมพล พูลภัทรชีวิน. การวิจัยและพัฒนากระบวนการสร้างความดีมีคุณธรรม. กรุงเทพมหานคร : ศูนย์ส่งเสริมและพัฒนาพลังแผ่นดินเชิงคุณธรรม (ศูนย์คุณธรรม), ๒๕๔๙.

นฤมล เพ็ญสิริวรรณ. “ภาวะผู้นํากับการพัฒนาองค์กรให้มีประสิทธิภาพสูงสุด”. วารสาร มจร มนุษยศาสตร์ปริทรรศน์. ปีที่ ๔ ฉบับที่ ๒ (กรกฎาคม-ธันวาคม ๑๕๖๑): ๑๑๘.

ประพันธ์ ช่วงภูศรีและสำเริง บูรณะสิงห์. การบริหารความขัดแย้งและบริหารภาวะวิฤกต. กรุงเทพมหานคร: สถาบันดำรงราชานุภาพ สำนักงานปลัดกระทรวงมหาดไทย, ๒๕๕๔.

พรกิจ กิจจารุวัฒนากูล. “การประยุกต์ใช้หลักธรรมเพื่อแก้ปัญหาครอบครัวในสังคมปัจจุบัน”. วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรมหาบัณฑิต. บัณฑิตวิทยาลัย : มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, ๒๕๕๑.

พระครูโสภณวีรานุวัตร พระครูอุดมธรรมจารี พระครูศรีอรรถศาสก์ และธนัชพร เกตุคง. “พุทธวิธีการบริหารความขัดแย้ง”. วารสาร มจร หริภุญชัยปริทรรศน์. ปีที่ ๓ ฉบับที่ ๒ (กรกฎาคม – ธันวาคม ๒๕๖๒) : ๘๐.

พระเทพวัชรบัณฑิต. พุทธวิธีแก้ปัญหาความขัดแย้ง. [ออนไลน์]. แหล่งที่มา: https://shorturl.asia/3w7ql. [๑๓ มีนาคม ๒๕๖๕].

พระธรรมปิฎก (ป. อ. ปยุตฺโต). สลายความขัดแย้ง. กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพ์สหธรรมิก, ๒๕๔๖.

พระธรรมปิฎก (ป. อ. ปยุตฺโต). พจนานุกรมพุทธศาสน์ ฉบับประมวลศัพท์. พิมพ์ครั้งที่ ๑๑. กรุงเทพมหานคร : มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, ๒๕๔๖.

มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. พระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, ๒๕๓๙.

วิลเลี่ยม ไฮเน็คกี้ และ โจนาธาน มาร์ซ จีระ หงส์ลดารมภ์ และบุญรัตน์ อภิชาตไตรสรณ์ (แปล). เถ้าแก่มือโปร. พิมพ์ครั้งที่ ๒. กรุงเทพมหานคร : ไดเร็คมีเดียกรุ๊ป, ๒๕๕๘.

วิศิษฏ์ เจนนานนท์. “การใช้หลักพุทธธรรมในกระบวนการเจรจาไกล่เกลี่ยความขัดแย้งในชุมชนของผู้ใหญ่บ้านและคณะกรรมการหมู่บ้าน ศึกษากรณี บ้านเขวากลาง หมู่ ๒ ตำบลเขวาใหญ่อำเภอกันทรวิชัย จังหวัดมหาสารคาม”. วารสารการเมืองการปกครอง. ปีที่ ๑๐ ฉบับที่ ๒ (พฤษภาคม – สิงหาคม ๒๕๖๓) : ๑๒๙.

ศิริวรรณ มนอัตระผดุง. “การจัดการความขัดแย้งในองค์การอย่างสร้างสรรค”. วารสารวไลยอลงกรณ์ปริทัศน์. ปีที่ ๖ ฉบับที่ ๒ (๒๕๕๙): ๑๑.

สมพล วงศ์วิวัฒน์. “รูปแบบภาวะผู้นำและความพึงพอใจของพนักงานต่อรูปแบบภาวะผู้นำของหัวหน้าสำนักงานกองทุนสงเคราะห์การทำสวนยาง”. ภาคนิพนธ์พัฒนบริหารศาสตรมหาบัณฑิต. คณะพัฒนาสังคม : สถาบันบัณฑิตพัฒนาบริหารศาสตร์, ๒๕๔๑.

Frigon, N. L., & Jackson. H. K., The leader: Developing the skills & personal qualities you need to lead effectively. New York: AMACOM, 1996.

Gibson, James L. Ivancevich. John M. and Donnelly, James H. Jr. Organizations, Behavior Structure Processes, International Edition. United States of America: Irwin/McGraw-Hill,1997.

Nelson, D. L. & Quick. J. C. Organization. Behavior. 2nd ed. New York: Harper and Row,1997.

Stephen R. Covey. The 7 habits of highly effective people: powerful lessons in personal change. 15th anniversary edition. London : Pocket Books, 2004.