สูตรตัทธิตในคัมภีร์ลฆุสิทธานตเกามุทีและคัมภีร์นิรุตติทีปนี : การศึกษาวิเคราะห์

Main Article Content

พระมหาอภิชาติ อภิชาโต
สำเนียง เลื่อมใส
จิรพัฒน์ ประพันธ์วิทยา

บทคัดย่อ

          งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ (๑ ศึกษาประวัติความเป็นมาของคัมภีร์ลฆสิทธานตเกามุที่และคัมภีร์นิรุตติที่ปนี (๒) ศึกษาวิเคราะห์รูปแบบการนำเสนอสูตรตัทธิตในคัมภีร์ลสิทธานตเกามุทีและคัมภีร์นิรุตติทีปนี การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงเอกสารโดยใช้วิธีคันคว้าซึ่งมีลำดับขั้นตอนดังนี้ เก็บรวบรวม แยกแยะข้อมูลเป็นหมวดหมู่จากเอกสารที่เกี่ยวข้อง วิเคราะห์รูปแบบการนำเสนอสูตรตัทธิตในคัมภีร์ทั้งสองนั้น และสรุปผลการวิจัย ผลการวิจัยพบว่า คัมภีร์ลยุสิทธานตเกามุทีเป็นคัมภีร์ที่แต่งโดย วรทราช ราวพุทธศตวรรษที่ ๑๑ เพื่ออธิบายคัมภีร์ไวยากรณ์ป่าณินิ ส่วนคัมภีร์นิรุตติทีปนีเป็นคัมภีร์ที่พระญาณธชเถระ หรือ แลดีสยาดอ แต่งขึ้นเพื่ออธิบายคัมภีโมคคัลลานไวยากรณ์ โครงสร้างสูตรหรือโครงสร้างเนื้อหาตัทธิตในคัมภีร์ทั้งสองนี้มีความเหมือนกันคือ โครงสร้างสูตรแต่ละสูตรในคัมภีร์ทั้งสองนั้นจะมีโครงสร้างของประโยคปรากฏไม่ครบเหมือนประโยคสันสกฤตและบาลีทั่วไป ส่วนโครงสร้างเนื้อหาจัดไว้เป็นแบบเดียวกัน กล่าวคือในคัมภีร์ลมุสิทธานตเกามุที่จัดตามลำดับชื่อตัทธิต ส่วนคัมภีร์นิรุตติทีปนี จัดตามกลุ่มตัทธิต การเขียนสูตรตัทธิตในคัมภีร์ทั้งสองนั้นมีความเหมือนกันโดยจะเขียนสูตรตามลักษณะที่นักไวยากรณ์ทั่วไปใช้กัน กล่าวคือเขียนสูตรให้อยู่ในรูปที่สั้น วบรัด แต่ได้ใจความ ทำให้สามารถท่องจำเพื่อนำไปใช้ได้ง่าย และสูตรของคัมภีร์ทั้งสองนั้นมีตั้งแต่ คำขึ้นไป สูตรษัทธิตในคัมภีร์ทั้งสองนั้นโดยส่วนมากแล้วจะเป็นวิสูตรเป็นหลัก เพราะกล่าวถึงวิธีการในการลงปรัตยยะหรือปัจจัยตัทธิตซึ่งถือว่าเป็นวิธีทำให้สำเร็จรูปของตัทธิต

Article Details

รูปแบบการอ้างอิง
อภิชาโต พ., เลื่อมใส ส., และ ประพันธ์วิทยา จ. “สูตรตัทธิตในคัมภีร์ลฆุสิทธานตเกามุทีและคัมภีร์นิรุตติทีปนี : การศึกษาวิเคราะห์”. วารสารมหาจุฬาวิชาการ, ปี 10, ฉบับที่ 3, ธันวาคม 2023, น. 390-04, https://so04.tci-thaijo.org/index.php/JMA/article/view/264706.
ประเภทบทความ
บทความวิจัย

เอกสารอ้างอิง

จิรพัฒน์ ประพันธ์วิทยา. “การเข้ามาของภาษาบาลีและสันสกฤตในประเทศไทย”. ในการสัมมนาเรื่องอิทธิพลของภาษาบาลีและสันสกฤตที่มีต่อภาษาไทย. คณะมนุษยศาสตร์: มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, ๒๕๒๒.

จำลอง สารพัดนึก. ประวัติวรรณคดีสันสกฤต เล่มที่ ๑. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยรามคำแหง, ๒๕๔๖.

พระคันธสาราภิวงศ์. ปทรูปสิทธิมัญชรี คัมภีร์อธิบายปทรูปสิทธิ เล่ม ๑. กรุงเทพมหานคร: หจก.ไทยรายวันการพิมพ์, ๒๕๔๗.

พระญาณธชเถระ. นิรุตติทีปนิ. ตรวจชำระโดย พระธรรมโมลี (สมศักดิ์ อุปสโม) พระมหานิมิตร ธมฺมสาโร. กรุงเทพมหานคร: หจก.ไทยรายวันการพิมพ์, ๒๕๔๘.

พระเทพเมธาจารย์ (เช้า ฐิตปญฺโญ). ตำราเรียนไวยากรณ์กัจจายนสนธิ. ธนบุรี: โรงพิมพ์ประยูรวงศ์, ๒๕๐๖.

พระวชิรพุทธิเถระ. นฺยาสปกรณํ. ลำปาง: วัดท่ามะโอ, ๒๕๒๒.

Bode, M.H. The Pali Literature of Burma. London : Retypeset and reprinted by BPS, 2013.

Geiger, W. Pali Literature and Language, Trans. Delhi : Munshiram Manoharlal Publishers, 1996.

James R. Ballantyne, LL.D. The Laghukaumudi : A Sanskrit Grammar by Varadaraja. Bannares: E.J.Lazarus & Co, 1849.

Joshi, Mahadev N. and Shastri, Veneemadhava. New Sanskrit Grammar & Composition. Varanasi: Chaukhambha Prakashan, 2011.

Macdonell, A.A. A History of Sanskrit Literature. Delhi: Munshiram, 1972.

Winternitz, M. History of Indian Literature. Delhi: Motilal Banarsidass, 1985.