การมีส่วนร่วมของชุมชนในการป้องกันความรุนแรงในครอบครัวตามหลักพระพุทธศาสนา

บทคัดย่อ

การศึกษาวิจัยครั้งนี้ วัตถุประสงค์ ๓ ประการ คือ (๑) เพื่อศึกษาหลักธรรมเกี่ยวกับการมีส่วนร่วมตามหลักพระพุทธศาสนา (๒) เพื่อศึกษาสภาพปัญหาอุปสรรคในการดำเนินงานของชุมชนนำร่องในการป้องกันปัญหาความรุนแรงในครอบครัว (๓) เพื่อศึกษาการมีส่วนร่วมของชุมชนในการป้องกันปัญหาความรุนแรงในครอบครัวตามหลักพระพุทธศาสนา เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยการสืบค้นข้อมูลเอกสาร และใช้การสัมภาษณ์เชิงลึกผู้ให้ข้อมูลสำคัญ ประกอบด้วยเจ้าหน้าที่หน่วยงานภาครัฐและเจ้าหน้าที่สังกัดเทศบาลเมืองนางรอง จังหวัดบุรีรัมย์ และแกนนำชุมชน สมาชิกผู้อยู่อาศัยในชุมชน เจ้าอาวาสวัด และอาสาสมัครในชุมชนที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับการป้องกันปัญหาความรุนแรงในครอบครัว จำนวน ๑๐ รูป/ท่าน

ผลการศึกษาวิจัยพบว่า หลักธรรมทางพระพุทธศาสนาเกี่ยวกับการมีส่วนร่วมในพระพุทธศาสนา ที่สำคัญได้แก่ อิทธิบาท ๔ พรหมวิหาร ๔ หลักธรรมการมีส่วนร่วมในอัคคัญญสูตร สังคหวัตถุ ๔ และสาราณียธรรม ๖ โดยในการดำเนินงานของชุมชน พบปัญหาอุปสรรคที่สำคัญหลายประการ ได้แก่ ปัญหาด้านทัศนคติของคนในชุมชน ปัญหาด้านความล่าช้าในการแจ้งเหตุการใช้ความรุนแรง และปัญหาการใช้ความรุนแรงโดยการกระทำความผิดซ้ำ ทั้งนี้แนวทางการมีส่วนร่วมของชุมชนในการป้องกันปัญหาความรุนแรงในครอบครัวตามหลักพระพุทธศาสนา ผู้วิจัยได้นำหลักธรรมทางพระพุทธศาสนาที่สำคัญมาใช้ในการวิเคราะห์จำนวน ๒ เรื่อง ได้แก่ สังคหวัตถุ ๔ และ สาราณียธรรม ๖ โดยจะต้องมีการเฝ้าระวังการใช้ความรุนแรงในครอบครัวและชุมชน มีการให้ความช่วยเหลือกันในรูปแบบของเครือข่ายสหวิชาชีพ การใช้วาจาแนะนำตักเตือน อบรมให้ความรู้แก่สมาชิกในชุมชน การใช้ทักษะการพูดในเรื่องของการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทโดยผู้นำชุมชน การบำเพ็ญประโยชน์ช่วยเหลือกันและกันในชุมชน เช่น อาสาสมัคร จิตอาสาต่าง ๆ ในชุมชน การแบ่งปัน ช่วยเหลือคนในชุมชน และการวางตนเป็นแบบอย่างที่ดี รู้จักบทบาทหน้าที่ของตนเอง ร่วมทำกิจกรรมกับคนในชุมชนอย่างสม่ำเสมอ และต้องปฏิบัติตามกฎหมายและแนวปฏิบัติที่มีของชุมชนร่วมกัน