เครือข่ายการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมตามรอยพระพุทธบาทในประเทศกลุ่มอาเซียน : กรณีศึกษาประเทศไทยและลาว
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์ ๓ ประการ คือ (๑) เพื่อศึกษาและวิเคราะห์รอยพระพุทธบาทที่สำคัญที่มีอยู่ในประเทศไทยและลาว (๒) เพื่อวิเคราะห์กระบวนการพัฒนาเชื่อมโยงเครือข่ายการท่องเที่ยวทางวัฒนธรรมในประเทศไทยและลาว (๓) เพื่อสังเคราะห์แนวทางการอนุรักษ์และพัฒนารอยพระพุทธบาทสู่การเชื่อมโยงเครือข่ายการท่องเที่ยวทางวัฒนธรรมเชิงสร้างสรรค์และยั่งยืน ในประเทศไทยและลาว วิธีการวิจัยเป็นวิจัยวิจัยเชิงคุณภาพ แบบภาคสนาม ประกอบด้วยการศึกษาข้อมูลเอกสาร งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง และการดำเนินการวิจัยในพื้นที่วิจัย ด้วยการสังเกต การสัมภาษณ์บุคคลสำคัญในพื้นที่แห่งละ ๕ คน รวม ๒๕ รูป/คน และการประชุมกลุ่ม พื้นที่สำหรับการวิจัยมีจำนวน ๕ แห่ง ในประเทศไทย ๔ แห่ง และประเทศลาว ๑ แห่ง
ผลการวิจัยพบว่า ๑) รอยพระพุทธบาทที่สำคัญที่มีอยู่ในประเทศไทยและลาว จำนวน ๕ แห่งที่เป็นกรณีศึกษา มีประวัติความเป็นมา มีความสำคัญที่แตกต่างกัน และมีหลักการพัฒนาที่สอดคล้องกับแนวคิดการสร้างเครือข่าย คือด้านการบริหารจัดการ การบริการนักท่องเที่ยว และการสนับสนุน และสอดคล้องกับแนวคิดการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม คือมีสิ่งดึงดูด การเข้าถึงง่าย มีสิ่งอำนวยความสะดวก มีที่พัก มีกิจกรรม และมีการบริการในพื้นที่แก่นักท่องเที่ยว ทำให้สถานที่ทั้ง ๕ แห่งนี้ กลายเป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมที่สำคัญของท้องถิ่น ของประเทศและของโลกโดยมีรอยพระพุทธบาทเป็นสัญลักษณ์ที่สำคัญ ๒) กระบวนการพัฒนาเชื่อมโยงเครือข่ายการท่องเที่ยวทางวัฒนธรรมในประเทศไทยและลาว พบว่า มีการพัฒนาทั้งด้วยศักยภาพของตนเองและการร่วมมือกับหน่วยงานภายนอก ทำให้รอยพระพุทธบาทได้รับการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง ควบคู่กับการพัฒนาอาคาร และสถานที่โดยรอบ เพื่อตอบสนองความต้องการของบุคคล หน่วยงานหรือองค์กรในพื้นที่ และนักท่องเที่ยวทั้งในและต่างประเทศที่เดินทางมาเยี่ยมชมในแต่ละปี (๓) แนวทางการอนุรักษ์และพัฒนารอยพระพุทธบาทที่เชื่อมโยงกับเครือข่ายการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมอย่างสร้างสรรค์และยั่งยืนในไทยและลาว พบว่า แต่ละแห่ง มีแนวทางการอนุรักษ์และพัฒนาที่เป็นรูปธรรม ๕ แนวทาง ได้แก่ การเชื่อมโยงเชิงสากล การเชื่อมโยงแบบมีส่วนร่วม การเชื่อมโยงกับความเชื่อความศรัทธาที่เกี่ยวกับตำนานพระเจ้าเลียบโลก การเชื่อมโยงเชิงโบราณคดี และการเชื่อมโยงกับความเป็นมรดกโลก
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เอกสารอ้างอิง
บรรณานุกรม
๑. ภาษาไทย
จุฑารัตน์ ทองอินจันทร์. “รูปแบบการจัดการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมตามรอยพระพุทธบาทวัดพระพุทธบาท
จังหวัดสระบุรี”. วารสารมหาจุฬาวิชาการ. ปีที่ ๙ ฉบับที่ ๒. (พฤษภาคม – สิงหาคม ๒๕๖๕) : ๑๗ – ๓๓.
จิรกิตต์ภณ พิริยสุวัฒน์ และคณะ. “การสร้างเครือข่ายการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมอำเภอเชียงคาน จังหวัดเลยและ
เมืองหลวงพระบาง สาธารณรัฐประชาธิปไตยประชนลาว”. รายงานการวิจัย. สถาบันวิจัยพุทธศาสตร์ : มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, ๒๕๖๐.
จวน คงแก้ว, “พุทธศิลป์ในรอยพระพุทธบาท”, Journal of Thai Interdisciplinary Research, Vol. 11 No.4
(July – August 2016): 74.
ชูศักดิ์ วิทยาภัค, “การท่องเที่ยวกับการพัฒนา มองผ่านการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมในหลวงพระบาง สปป.ลาว”.
รายงานการวิจัย. กรุงเทพมหานคร สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย, ๒๕๕๓.
พระศาสนโศภน. สวดมนต์แปล. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหามกุฏราชวิทยาลัย, ๒๕๑๙.
พระชาญชัย จนฺทสโร (บุญหล้า), พระครุศรีคัมภีรญาณ, โสวิทย์ บำรุงภักดิ์ และพระมหาสำรอง สญฺญโต.
“การศึกษาวิเคราะห์คติความเชื่อและคุณค่าของการบูชารอยพระพุทธบาทของชาวพุทธ อำเภอสหัสขันธ์ จังหวัดกาฬสินธุ์”. วารสารพัฒนาการเรียนรู้สมัยใหม่. ปีที่ ๕ ฉบับที่ ๕ (กันยายน – ตุลาคม ๒๕๖๓) : ๒๖๐ – ๒๖๙.
พระจำรัส โชติธมฺโม (พินิจกิจ). “การวิเคราะห์ความเชื่อเกี่ยวกับการบูชาพระพุทธบาทสี่รอย อำเภอแม่ริม จังหวัด
เชียงใหม่”. บทความวิจัย. วารสารพุทธศาสตร์ศึกษา มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย
วิทยาเขตเชียงใหม่. ปีที่ ๑๒ ฉบับที่ ๑ (มกราคม - มิถุนายน ๒๕๖๔) : ๑๔๕ - ๑๕๘.
ลำพอง กลมกูล. “การจัดการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมและศาสนาในประเทศอาเซียน : กรณีศึกษาหลวงพระบาง
สปป.ลาว”. บทความวิจัย. ภายใต้โครงการพัฒนาการวิจัยเชิงพื้นที่ในกลุ่มประเทศอาเซียน. ศูนย์อาเซียนศึกษา : มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, ๒๕๖๑ : ๑ - ๒๕.
สุภาภรณ์ ประสงค์ทัน. "ทุนทางสังคมกับแนวทางการส่งเสริมการท่องเที่ยวโดยชุมชนเชิงสร้างสรรค์ : กรณี ศึกษา
ชาวไทยพวน อ.ปากพลี จ.นครนายก". บทความวิจัย, วารสารสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรี
นครินทรวิโรฒ. ปีที่ ๑๖ (มกราคม-ธันวาคม ๒๕๕๖) : ๑ - ๑๑.
ห้าวหาญ ทวีเส็ง. "การพัฒนาการท่อมเที่ยวเชิงสร้างสรรค์ กรณีศึกษาศูนย์กลางเศรษฐกิจนกเทศบาลนครยะลา".
วิทยานิพนธ์หลักสูตรบริหารธุรกิจมหาบัณฑิต. สาขาการจัดการท่องเที่ยว. บัณฑิตวิทยาลัย :มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์, ๒๕๕๕.
อรรถกถาปปัญจสูทนี เล่มที่ ๔ (ม.อ. ปปญฺจ ๔/๓๙๕ - ๓๙๗), อรรถกถาปุณโณวาทสูตร, อรรถกถามัชฌิมนิกาย
อุปริปัณณาสก์ สฬายนวรรค, พระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่มที่ ๑๐ หน้าที่ ๓๙๕ – ๓๙๗.
๑. ภาษาอังกฤษ :
A S Hornby. Oxford Advanced Learner’s Dictionary of Current English. Seventh edition,
London: Oxford University Press, 2005.
Duxbury Nancy and team. “Creative Tourism Development Models towards Sustainable and
Regenerative Tourism, Sustainability”. 2021, pp. 2, 13 [Online], Available: https://dx.doi.org/10.3390//su13010002 [6 May, 2023].
Markus Aksland. the Sacred footprint: A cultural History of Adam’s Peak. first published,
Bangkok: Orchid Press, 2001.
Mrs. Jutarat Tonginjan. “A Critical Study of Buddhist Principles from the Buddha’s Footprints”,
Dissertation of Doctor of Philosophy in Buddhist Studies. Graduate School:
MahachulalongkornRajavidyalaya University, 2018.
S. Sirikudta & P, Archarungroj & Sirisuthikul, Varintra. “Sustainable Creative Tourism for Fulfilling
the Gap between Tourists’ Expectation and Perception towards Tourism Routes in the Upper Greater Mekong Sub region”. International Journal of Humanities, Arts and Social Sciences, 5 (2019), pp.43-53.
“ความเชื่อ ตำนานเรื่องรอยพระพุทธบาททั้ง ๕ แห่ง ตามพระไตรปิฎกและความเชื่อต่าง ๆ”, แหล่งข้อมูล
[ออนไลน์] https://www. faiththaistory.com [เข้าถึงข้อมูล ๑๕ ตุลาคม ๒๕๖๖].
“จำนวนรอยพระพุทธบาทในประเทศและต่างประเทศ”, แหล่งที่มา [ออนไลน์]. http://tamroiphrabuddhabat.com/xmb/viewthread.php?tid=96 [เข้าถึงข้อมูล ๘ ตุลาคม ๒๕๖๖].
